Lalaki ken Babai​—Ti Nadayaw nga Akemda

NI Jehova a Dios pinarsuana nga umuna ni Adan, sa ni Eva kalpasanna. Sakbay ti pannakaparsua ni Eva, adun ti kapadasan ni Adan iti biag. Kabayatan dayta, adda dagiti masinunuo nga imbilin ni Jehova kenkuana. (Genesis 2:15-20) Kas pannakangiwat ti Dios, nasken nga iranud ni Adan dagitoy iti asawana. Nainkalintegan ngarud nga idauluanna ti amin a banag mainaig iti panagdayaw.

Adda kasta nga umasping nga urnos iti kongregasion Kristiano, ket pakagunggonaantayo no sukimatentayo dayta. Insurat ni apostol Pablo: “Saanko nga ipalubos a ti babai . . . mangwatwat iti autoridad iti lalaki, no di ket agulimek koma. Ta ni Adan nabukel nga umuna, kalpasanna ni Eva.” (1 Timoteo 2:12, 13) Di kaipapanan dayta a pulos a saan nga agsao ti babai iti gimong ti kongregasion Kristiano. Agulimek ti babai iti anag a saan a makisupiat iti lalaki. Dina tagibassiten ti akem a naited iti lalaki wenno padpadasen nga isuro ti kongregasion. Dagiti lallaki ti nadutokan a mangidaulo ken mangisuro iti kongregasion, ngem adu ti maitulong ti babbai kadagiti Nakristianuan a gimong babaen ti pannakipasetda iti dayta iti nadumaduma a pamay-an.

Tapno naun-uneg ti pannakaawattayo iti akem ti lalaki ken babai iti urnos ti Dios, insurat ni apostol Pablo: “Ti lalaki di nagtaud iti babai, no di ket ti babai nagtaud iti lalaki . . . Malaksid pay, mainaig iti Apo awan ti babai no awan lalaki ket awan ti lalaki no awan babai [saan met nga independiente ti siasinoman kadakuada]. Ta no kasano a ti babai nagtaud iti lalaki, kasta met a ti lalaki ket baeten iti babai; ngem amin a bambanag nagtaudda iti Dios.”​—1 Corinto 11:8-12.

Agkakaimbag a Pribilehio Dagiti Babbai

Iti sidong ti Linteg ti Dios iti Israel, addaan dagiti babbai iti adu a pribilehio ken nawayada nga agtignay iti bukodda a nakem. Kas pagarigan, ti Proverbio 31:10-31 dakamatenna ti “makabael nga asawa a babai” a gimmatang iti nasayaat a material ken nangaramid kadagiti nagsayaat a kawes para iti sangakabbalayanna. “Nangaramid pay kadagiti makin-uneg a kawes ket inlakona ida”! (Bersikulo 13, 21-24) “Kas kadagiti barko ti komersiante,” daytoy a nagsayaat a babai ket agsapul kadagiti kasayaatan a taraon, uray pay no masapul nga alaenna dayta kadagiti adayo a lugar. (Bersikulo 14) “Inut-utobna ti maysa a talon ket ginun-odna dayta,” ken “nagmula iti kaubasan.” (Bersikulo 16) Yantangay “ti panagtagilakona ket naimbag,” makaganansia kadagiti trabahona. (Bersikulo 18) Malaksid nga “ay-aywananna ti ar-aramid ti sangakabbalayanna,” daytoy a nagaget a managbuteng ken Jehova awan panagimbubukodan a tultulonganna ti sabsabali. (Bersikulo 20, 27) Di pagsiddaawan nga isu ket mapadpadayawan!​—Bersikulo 31.

Naaddaan iti adu a gundaway dagiti babbai a rumang-ay iti naespirituan gapu kadagiti linteg ni Jehova a naited babaen ken Moises. Kas pagarigan, iti Josue 8:35, mabasatayo: “Awan idi ti maysa a sao iti amin nga imbilin ni Moises a di imbasa ni Josue a sipipigsa iti sanguanan ti intero a kongregasion ti Israel, agraman kadagiti babbai ken kadagidiay ubbing ken kadagiti ganggannaet nga agnanaed a nagna iti tengngada.” Mainaig ken Ezra a padi, kuna ti Biblia: “Inyegna ti linteg iti sanguanan ti kongregasion dagiti lallaki kasta met dagiti babbai ken dagiti amin nga umdas ti kinasariritna nga umimdeng, iti umuna nga aldaw ti maikapito a bulan. Ket intuloyna ti agbasa a sipipigsa manipud iti dayta iti sanguanan ti publiko a plasa nga adda iti sango ti Ruangan ti Danum, manipud pumarbangon agingga iti tengnga ti aldaw, iti sanguanan dagiti lallaki ken dagiti babbai ken dagidiay sabsabali pay a nasaririt; ket ti laplapayag dagiti amin nga umili siiimdeng idi iti libro ti linteg.” (Nehemias 8:2, 3) Nagunggonaan dagiti babbai iti kasta a pannakaibasa ti Linteg. Nginilinda met dagiti narelihiosuan a piesta. (Deuteronomio 12:12, 18; 16:11, 14) Kapatgan iti amin, dagiti babbai iti nagkauna nga Israel mabalinda ti maaddaan iti personal a relasion ken Jehova a Dios ken agkararag kenkuana kas indibidual.​—1 Samuel 1:10.

Idi umuna a siglo K.P., dagiti managbuteng-Dios a babbai naaddaanda iti pribilehio nga agserbi ken Jesus. (Lucas 8:1-3) Maysa a babai ti nangibukbok iti lana iti ulo ken saka ni Jesus bayat ti maysa a panangrabii idiay Betania. (Mateo 26:6-13; Juan 12:1-7) Dagiti babbai ket karaman kadagidiay nagparangan ni Jesus kalpasan ti panagungarna. (Mateo 28:1-10; Juan 20:1-18) Kalpasan ti panagsubli ni Jesus idiay langit, nagtataripnong ti grupo ti agarup 120 katao “agraman ti sumagmamano a babbai ken ni Maria nga ina ni Jesus.” (Aramid 1:3-15) Adu wenno amin dagitoy a babbai ket awan duadua nga addada iti makinngato a siled idiay Jerusalem idi aldaw ti Pentecostes 33 K.P., idi naibaon ti nasantuan nga espiritu ket simimilagro a nagsao dagiti adalan ni Jesus iti adu a nadumaduma a lenguahe.​—Aramid 2:1-12.

Agpadpada a napasaran dagiti lallaki ken babbai ti kaitungpalan ti Joel 2:28, 29, kas inadaw ni apostol Pedro idi aldaw ti Pentecostes: “Mangiparukpokakto [ni Jehova] iti espirituk iti tunggal kita ti lasag, ket ti annakyo a lallaki ken ti annakyo a babbai agipadtodanto . . . Ket uray kadagiti lallaki nga adipenko ken kadagiti babbai nga adipenko mangiparukpokakto iti espirituk kadagidiay nga aldaw.” (Aramid 2:13-18) Adda tiempo idi kalpasan ti Pentecostes 33 K.P. a naparaburan dagiti Kristiano a babbai iti sagsagut ti espiritu. Nakapagsaoda iti ganggannaet a lenguahe ken nagipadtoda, mabalin a saan nga iti anag nga impakpakaunada no ania ti mapasamak no di ket sinaritada dagiti Nainkasuratan a kinapudno.

Iti suratna kadagiti Kristiano idiay Roma, pinadayawan ni apostol Pablo ni “Febe a kabsattayo a babai,” nga inrekomendana isuna kadakuada. Nadakamatna pay da Trifena ken Trifosa, nga inawaganna ida a “babbai nga agtartrabaho a sipipinget iti Apo.” (Roma 16:1, 2, 12) Nupay saan a naipaayan dagiti babbai kadagiti akem kas mangidaulo iti nagkauna a kongregasion Kristiano, naaddaan dagitoy ken ti adu a sabsabali pay a babbai iti pribilehio kas pinili ti Dios a makikadua iti Anakna a ni Jesu-Kristo iti nailangitan a Pagarian.​—Roma 8:16, 17; Galacia 3:28, 29.

Anian a nagpateg a pribilehio para kadagiti nadiosan a babbai ita! “Ni met laeng Jehova ipaayna ti sasao; dagiti babbai a mangibagbaga iti naimbag a damag ket dakkel a buyot,” kuna ti Salmo 68:11. Makomendaran dagiti kasta a babbai. Kas pagarigan, gapu iti kinalaingda a mangyadal iti Biblia, adu ti matigtignay a mangawat kadagiti pudno a sursuro a pakaay-aywan ti Dios. Maikari met a mapadayawan dagiti Kristiano a babbai a tumultulong kadagiti annakda nga agbalin a manamati ken sumupsuporta kadagiti assawada nga aduan iti annongen iti kongregasion. (Proverbio 31:10-12, 28) Dagiti babbai nga awanan assawa ket addaan met iti nadayaw nga akem iti urnos ni Jehova, ken nabalakadan dagiti Kristiano a lallaki a ‘makipakaasi . . . kadagiti babbaket a kas inna, kadagiti ub-ubing a babbai a kas kakabsat a babbai buyogen ti isuamin a kinadalus.’​—1 Timoteo 5:1, 2.

Nagduduma nga Annongen ti Lalaki

Adda akem nga inted ti Dios iti Kristiano a lalaki ket manamnama a tungpalenna dayta. Kinuna ni Pablo: “Kayatko a maammuanyo a ti ulo ti tunggal lalaki isu ti Kristo; ket ti ulo ti babai isu ti lalaki; ket ti ulo ti Kristo isu ti Dios.” (1 Corinto 11:3) Adda met ulo ti lalaki​—ni Kristo. Kinapudnona, ti lalaki ket manungsungbat ken Kristo ken kamaudiananna iti Dios. Ken namnamaen ti Dios a siaayat nga ipakat ti lalaki ti kinaulona. (Efeso 5:25) Kasta ti urnos sipud idi naparsua dagiti tattao.

Ipakita ti Biblia a ti Dios impaayanna ti lalaki kadagiti annongen maitunos iti akemna a kinaulo. Kas pagarigan, ni Jehova binilinna ti lalaki a ni Noe a mangaramid iti daong a pakaispalan ti biag bayat ti Layus. (Genesis 6:9–7:24) Naikari iti lalaki a ni Abraham a babaen iti bin-ina, mabendisionan ti amin a pamilia ken nasion ditoy daga. Ti kangrunaan a paset dayta a bin-i ket ni Kristo Jesus. (Genesis 12:3; 22:18; Galacia 3:8-16) Ti Dios dinutokanna ti lalaki a ni Moises a mangidaulo kadagiti Israelita iti ipapanawda manipud Egipto. (Exodo 3:9, 10, 12, 18) Babaen ken Moises nga inted ni Jehova ti linlinteg a naawagan iti Linteg ti tulag, wenno ti Mosaiko a Linteg. (Exodo 24:1-18) Lallaki amin ti nangisurat iti Biblia.

Kas Ulo ti kongregasion Kristiano, ni Jesus ket “nangted kadagiti sagut a tattao.” (Efeso 1:22; 4:7-13) Idi inlistana dagiti kualipikasion dagiti manangaywan, lallaki ti tinukoy ni Pablo. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9) Isu a lallaki ti nadutokan nga agserbi kas manangaywan, wenno papanglakayen, ken ministerial nga ad-adipen kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova. (Filipos 1:1, 2; 1 Timoteo 3:8-10, 12) Dagiti laeng lallaki ti agserbi kas papastor iti kongregasion Kristiano. (1 Pedro 5:1-4) Ngem kas nadakamaten, dagiti babbai ket addaan kadagiti nadayaw nga annongen manipud iti Dios.

Naragsakda Kadagiti Akemda

Agpadpada a mangyeg iti kinaragsak kadagiti lallaki ken babbai ti panangtungpalda kadagiti akem nga intalek kadakuada ti Dios. Naragsak ti relasion ti agassawa no tuladenda ti ulidan ni Kristo ken ti kongregasionna. Insurat ni Pablo: “Assawa a lallaki, itultuloyyo nga ayaten dagiti assawayo, no kasano a ti Kristo inayatna met ti kongregasion ken inyawatna ti bagina a maipaay iti dayta . . . Ayaten koma ti tinunggal maysa kadakayo ti asawana a babai a kas ti panagayatna iti bagina.” (Efeso 5:25-33) Gapuna, maikalikagum kadagiti assawa a lallaki nga itungpalda ti kinauloda iti naayat, saan nga iti managimbubukodan a pamay-an. Ti kongregasion ni Kristo ket buklen dagiti imperpekto a tattao. Nupay kasta, ay-ayaten ken ay-aywanan ni Jesus dayta. Umasping iti dayta, ti Kristiano nga asawa a lalaki rumbeng nga ayaten ken aywananna ni baketna.

Ti Kristiano nga asawa a babai “rebbeng nga addaan iti nauneg a panagraem iti asawana.” (Efeso 5:33) Mainaig iti dayta, ibilangna ti kongregasion kas maysa nga ulidan. Kuna ti Efeso 5:21-24: “Agpasakupkayo iti maysa ken maysa gapu iti buteng ken Kristo. Dagiti babbai agpasakupda koma kadagiti assawada a kas iti Apo, agsipud ta ti lalaki isu ti ulo ti asawana a kas met ti Kristo isu ti ulo ti kongregasion, yantangay isu ti manangisalakan iti daytoy a bagi. Iti kinapudnona, no kasano a ti kongregasion agpaspasakup iti Kristo, kasta met koma dagiti babbai kadagiti assawada iti amin a banag.” Nupay marigatan no dadduma ti asawa a babai nga agpasakup iti asawana, ti panagpasakup ket ‘mayanatup [mainugot, maiparbeng] iti Apo.’ (Colosas 3:18) Nalaklaka nga agpasakup ken lakayna no laglagipenna a makaay-ayo dayta ken Apo Jesu-Kristo.

Uray no dina kapammatian ni lakayna, rumbeng nga agpasakup ti Kristiano nga asawa a babai iti kinaulo ni lakayna. Kinuna ni apostol Pedro: “Dakayo nga assawa a babbai, agpasakupkayo kadagiti bukodyo nga assawa, tapno iti kasta, no ti asinoman saan a natulnog iti sao, mabalin a magun-od ida nga awan ti sao babaen iti kababalin dagiti assawada a babbai, agsipud ta nasaksianda ti nadalus a kababalinyo agraman ti nauneg a panagraem.” (1 Pedro 3:1, 2) Ni Sara, a nangraem ken lakayna nga Abraham, ket naipaayan iti pribilehio a mangipasngay ken Isaac ken agbalin a kapuonan ni Jesu-Kristo. (Hebreo 11:11, 12; 1 Pedro 3:5, 6) Manamnama dagiti assawa a babbai a gunggonaan ida ti Dios no tuladenda ti kababalin ni Sara.

Agari ti talna ken panagtutunos no itungpal dagiti lallaki ken babbai dagiti akem nga intalek ti Dios kadakuada. Mangyeg dayta iti pannakapnek ken kinaragsakda. Kanayonanna, ti panangtungpal kadagiti ipapaannurot ti Kasuratan ipaayanna ti tunggal maysa iti dignidad a nainaig iti naparaburan a saad iti urnos ti Dios.

[Kahon iti panid 7]

No Ania ti Panangmatmatda iti Inted-Dios nga Akemda

“Mangidadaulo ni lakayko iti naayat ken naasi a pamay-an,” kinuna ni Susan. “Kaaduanna a pagsaritaanmi dagiti banag a madesisionan, ket no desisionanna no ania ti rumbeng wenno saan a rumbeng a maaramid, ammok a pagimbaganmi dayta. Talaga a naragsakak ken mapabpabileg ti relasionko ken lakayko gapu iti urnos ni Jehova para kadagiti Kristiano a babbai. Nasingedkami nga agassawa ken agtintinnulongkami a mangragpat kadagiti naespirituan a kalat.”

Kinuna ti babai nga agnagan Mindy: “Ti akem nga inted ni Jehova kadagiti babbai nga adipenna ket maysa a pammatalged iti panagayatna kadakami. Ammok a ti panangraemko ken panangsuportak ken ni lakayko kadagiti pagrebbenganna iti kongregasion ket pamay-ak tapno maipakitak ti panangapresiarko ken Jehova gapu iti daytoy nga urnos.”

[Dagiti Ladawan iti panid 5]

Maitunos iti kinaulo ti lalaki, nangipaay ni Jehova iti nagduduma nga akem kada Noe, Abraham, ken Moises

[Ladawan iti panid 7]

“Dagiti babbai a mangibagbaga iti naimbag a damag ket dakkel a buyot”