“Annak, Agtulnogkayo Kadagiti Nagannak Kadakayo”

“Annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo a maikaykaysa iti Apo, ta daytoy nalinteg.”​—EFESO 6:1.

1. Kasano a masalaknibannatayo ti panagtulnog?

MABALIN a sibibiagtayo ita gapu iti kinatulnogtayo, ngem saan a kasta ti dadduma gapu ta saanda a nagtulnog. Agtulnog iti ania? Kas koma kadagiti ipakpakdaar ti bagitayo a ‘nakaskasdaaw ti pannakaaramidna.’ (Salmo 139:14) Makita dagiti matatayo dagiti nangisit nga ulep, ken mangngeg dagiti lapayagtayo ti gurruod. Kalpasanna, sumgar ti buoktayo gapu iti kimat. Kadagidiay nasursuruan maipapan kadagiti posible a peggad, dagita a tanda ket pakdaar a mangtignay kadakuada nga agkamang iti natalged a lugar manipud iti sumangsangbay a bagyo, a napakuyogan iti kimat ken uraro a mabalin a mamagpeggad iti biagda.

2. Apay a ti annak kasapulanda dagiti pakdaar, ken apay a nasken nga agtulnogda kadagiti dadakkelda?

² Kasapulanyo nga agtutubo dagiti pakdaar maipapan kadagiti posible a peggad, ket responsabilidad ti dadakkelyo nga ipaay dagita. Nalabit malagipyo a naibaga idi kadakayo: “Diyo sagsagiden dayta paglutuan ta napudot.” “Dikay mapmapan idiay karayan ta baka malmeskayo.” “Kitaenyo nga umuna ti kannigid ken kannawan sakbay a bumallasiwkayo iti kalsada.” Makapaladingit ta adda dagiti annak a nadangran wenno natay pay ketdi gapu ta simmukirda. Ti panagtulnog kadagiti dadakkelyo ket “nalinteg”​—umiso ken maiparbeng. Kasta met a nainsiriban dayta. (Proverbio 8:33) Adda pay teksto iti Biblia a mangibaga a “makaay-ayo unay” dayta ken Apo Jesu-Kristo. Kinapudnona, ibilbilin ti Dios kadakayo nga agtulnogkayo kadagiti dadakkelyo.​—Colosas 3:20; 1 Corinto 8:6.

Dagiti Manayon a Gunggona ti Panagtulnog

3. Ania ti “pudpudno a biag” para iti kaaduan kadatayo, ken kasano a manamnama a matagiragsak dayta dagiti annak?

³ No agtulnogkayo kadagiti dadakkelyo, masalakniban ti ‘biagyo ita,’ ken posible a tagiragsakenyonto ti biag “nga umay,” a naawagan “ti pudpudno a biag.” (1 Timoteo 4:8; 6:19) Para iti kaaduan kadatayo, ti pudpudno a biag ket awan inggana a biag ditoy daga iti sidong ti baro a lubong ti Dios, nga inkarina kadagidiay simamatalek nga agtultulnog kadagiti bilinna. Kastoy ti maysa a nakapatpateg a bilin: “ ‘Dayawem ni amam ken ni inam’; nga isu ti umuna a bilin nga addaan iti kari: ‘Tapno naimbag ti lak-ammo ken makapagtalinaedka iti daga iti atiddog a tiempo.’” Isu a no agtulnogkayo kadagiti dadakkelyo, agbalinkayo a naragsak. Natalged ti masakbayanyo, ken manamnama a matagiragsakyo ti biag iti maysa a paraiso a daga!​—Efeso 6:2, 3.

4. Kasano a dagiti annak maipaayda ti dayaw iti Dios ken kasano nga agpaay a pagimbaganda ti panangaramid iti dayta?

⁴ No padayawanyo ti dadakkelyo babaen ti panagtulnogyo kadakuada, padpadayawanyo met ti Dios agsipud ta isu ti mangibilbilin nga agtulnogkayo kadakuada. Bayat nga ar-aramidenyo dayta, magunggonaankayo met. “Siak, ni Jehova, ti Diosmo, Daydiay mangisursuro kenka tapno magunggonaam ti bagim,” kuna ti Biblia. (Isaias 48:17; 1 Juan 5:3) Kasano a pagimbaganyo ti panagbalinyo a natulnog? Mangparagsak dayta kada nanang ken tatangyo, ket sigurado nga ipakitada ti ragsakda kadagiti pamay-an nga ad-adda a mangparagsak iti biagyo. (Proverbio 23:22-25) Ngem kapatgan iti amin, ti panagtulnogyo paragsakenna ti nailangitan nga Amayo, ket gunggonaannakayo kadagiti nagsayaat a wagas! Ammuentayo no kasano a ni Jehova binendisionan ken sinalaknibanna ni Jesus, a nangibaga iti: “Kankanayon nga aramidek ti bambanag a makaay-ayo kenkuana.”​—Juan 8:29.

Ni Jesus​—Nasayaat a Trabahador

5. Ania dagiti rason a pamatiantayo a ni Jesus ket maysa a nasayaat a trabahador?

⁵ Ni Jesus ti inauna nga anak ni Maria. Ti agsiuman kenkuana a ni Jose ket maysa a karpintero. Nagbalin met a karpintero ni Jesus, nga awan duadua a nasursurona ken Jose. (Mateo 13:55; Marcos 6:3; Lucas 1:26-31) Iti panagkunayo, ania a kita a karpintero ni Jesus? Idi adda idiay langit, sakbay a simimilagro nga inyinaw ti birhen nga inana, kastoy ti inlawlawagna, kas personipikasion ti sirib: “Addaak idi iti sibay [ti Dios] kas nasigo a managobra, ket siak daydiay pakaay-ayatanna unay iti inaldaw.” Ti Dios ket naay-ayo ken Jesus, a maysa a nasayaat a managobra wenno trabahador idiay langit. Iti panagkunayo, inkagumaanna met kadi ti nagbalin a nasayaat a trabahador, maysa a nasayaat a karpintero, idi isu ket maysa pay la nga agtutubo ditoy daga?​—Proverbio 8:30; Colosas 1:15, 16.

6. (a) Iti panagkunayo, apay a ni Jesus, kas maysa nga anak, inaramidna dagiti trabaho iti pagtaengan? (b) Kadagiti ania a pamay-an a dagiti ubbing matuladda ni Jesus?

⁶ Awan duadua nga idi ubing pay ni Jesus, nagay-ayam met sagpaminsan, a kas met iti salsalaysayen ti Biblia maipapan kadagiti ubbing kadagidi a tiempo. (Zacarias 8:5; Mateo 11:16, 17) Kaskasdi, masiguradom a yantangay isu ti inauna nga anak iti dakkel ken nanumo a pamilia, adda dagiti naipaannong kenkuana iti inaldaw malaksid iti panangsanay kenkuana ni Jose tapno agbalin a karpintero. Idi agangay, nagbalin ni Jesus a manangaskasaba ken impamaysana ti biagna iti ministeriona nga uray la insakripisiona dagiti personal a pagnam-ayanna. (Lucas 9:58; Juan 5:17) Adda kadi dagiti mapanunotyo a pamay-an a matuladyo ni Jesus? Ibagbaga kadi dagiti dadakkelyo a dalusanyo ti kuartoyo wenno aramidenyo ti dadduma pay nga inaldaw a trabaho? Parparegtaendakayo kadi a makiraman iti panagdayaw iti Dios babaen ti itatabunoyo kadagiti Nakristianuan a gimong ken panangiranudyo iti patpatienyo? Iti panagkunayo, ania ngata ti reaksion ni Jesus no adda idi dagiti kasta a maikalikagum kenkuana?

Naanep nga Agadal ken Mangisuro iti Biblia

7. (a) Siasino dagiti mabalin a kakadua ni Jesus a nagdaliasat tapno mangrambak iti Paskua? (b) Sadino ti ayan ni Jesus idi agaw-awiden ti dadduma, ken apay nga adda sadiay?

⁷ Naibilin iti amin a lallaki a kameng ti Israelita a pamilia nga agdayawda ken Jehova iti templo bayat ti tallo a piesta dagiti Judio. (Deuteronomio 16:16) Idi agtawen ni Jesus iti 12, nalabit a nagdaliasat ti intero a pamiliana tapno dumar-ay iti Paskua idiay Jerusalem. Posible a naikuyog met dagiti kakabsatna iti ina. Ngem kadagiti nagdaliasat a kadua ti pamilia ni Jesus, mabalin a karaman ni Salome, a posible a kabsat ni Maria, ken ti asawana a ni Zebedeo ken ti annakda a da Santiago ken Juan, a nagbalin nga apostol idi agangay.a (Mateo 4:20, 21; 13:54-56; 27:56; Marcos 15:40; Juan 19:25) Idi agaw-awiddan, nalabit nga impagarup da Jose ken Maria a nakikadua ni Jesus kadagiti kabagianda, isu nga idi damo, dida nadlaw ti kaawanna. Tallo nga aldaw kalpasanna, idi a da Maria ken Jose nasarakanda met laengen ni Jesus, isu ket adda iti templo, “a situtugaw iti tengnga dagiti mannursuro ken agim-imdeng kadakuada ken agsalsaludsod kadakuada.”​—Lucas 2:44-46.

8. Ania ti ar-aramiden idi ni Jesus iti templo, ken apay a nasdaaw dagiti tattao?

⁸ Iti ania a pamay-an a ‘nagsalsaludsod’ ni Jesus kadagiti mannursuro? Mabalin a nagsaludsod saan laeng a tapno agusioso wenno gumun-od iti impormasion. Ti Griego a sao a nausar ditoy mabalin a tukoyenna ti pamay-an ti panagsaludsod a nausar iti hudisial a panangusig ket ngarud iramanna ti panagsaludsod tapno mangilinteg. Wen, uray idi isu ket agtutubo pay, rimmang-ay ni Jesus kas maysa nga agad-adal iti Biblia a pinagsiddaawna dagiti edukado a relihioso a mannursuro! “Amin dagidiay umim-imdeng kenkuana nagtultuloyda a masmasdaaw iti pannakaawatna ken kadagiti sungbatna,” kuna ti Biblia.​—Lucas 2:47.

9. Kasano a matuladmo ni Jesus no iti panagadal iti Biblia?

⁹ Iti panagkunayo, apay ngata nga uray idi agtutubo pay ni Jesus, napagsiddaawna uray dagiti aduan kapadasan a mannursuro babaen ti pannakaammona iti Biblia? Siempre, naparaburan ni Jesus kadagiti managbuteng-Dios a nagannak a nangitukit kenkuana kadagiti pannursuro ti Dios. (Exodo 12:24-27; Deuteronomio 6:6-9; Mateo 1:18-20) Masiguradotayo a ni Jose inkuyogna ni ubing a Jesus iti sinagoga tapno mangngegna ti pannakaibasa ken pannakailawlawag ti Kasuratan. Naparaburankayo met kadi kadagiti nagannak a mangyad-adal kadakayo iti Biblia ken mangikuykuyog kadakayo kadagiti Nakristianuan a gimong? Ipatpategyo kadi dagiti panagreggetda, a kas ken Jesus nga inapresiarna ti panangikagumaan dagiti dadakkelna? Iranranudmo kadi ti maad-adalmo, kas iti inaramid ni Jesus?

Managpasakup ni Jesus

10. (a) Apay a rumbeng nga ammo koma dagiti nagannak ni Jesus ti pangsarakanda kenkuana?(b) Ania a nasayaat nga ulidan ti imbati ni Jesus kadagiti annak?

¹⁰ Iti panagkunayo, ania ti narikna da Maria ken Jose idi nasarakanda met laengen ni Jesus iti templo kalpasan ti tallo nga aldaw? Nabang-aranda la ketdi. Nupay kasta, nasdaaw ni Jesus ta dida ammo ti ayanna. Agpada nga ammoda ti maipapan iti milagro a pannakaipasngay ni Jesus. Kasta met a nupay dida ammo ti amin a detalye, adda la ketdi ammoda maipapan iti akemna iti masanguanan kas Manangisalakan ken kas Agturay iti Pagarian ti Dios. (Mateo 1:21; Lucas 1:32-35; 2:11) Gapuna, kastoy ti inyimtuod kadakuada ni Jesus: “Apay a kasapulan a sapulendak? Saanyo aya nga ammo a masapul nga addaak iti balay ni Amak?” Nupay kasta, situtulnog a nagawid ni Jesus idiay Nazaret a kadua ti dadakkelna. Kuna ti Biblia: “Nagtultuloy a nagpasakup kadakuada.” Kasta met, “ni inana siaannad a sinalimetmetanna iti pusona amin dagitoy a sasao.”​—Lucas 2:48-51.

11. Ania a leksion maipapan iti panagtulnog ti masursuroyo ken Jesus?

¹¹ Nalaka kadi kadakayo ti mangtulad ken Jesus, a kanayon nga agtulnogkayo kadagiti dadakkelyo? Wenno pagarupenyo a masansan a dida maawatan ti moderno a panagbiag ket ad-adu ti ammoyo ngem isuda? Pudno, mabalin nga ad-adu ti ammoyo maipapan iti sumagmamano a banag​—nalabit maipapan iti panagusar iti cell phone, kompiuter, wenno dadduma pay a moderno nga alikamen. Ngem panunotenyo ti maipapan ken Jesus, a pinagsiddaawna dagiti aduan-kapadasan a mannursuro babaen ti “pannakaawatna ken kadagiti sungbatna.” Nalabit nga umanamongkayo a bassit laeng ti ammoyo no idilig kenkuana. Kaskasdi, ni Jesus ket managpasakup kadagiti nagannak kenkuana. Di kaipapanan dayta a kanayon nga immanamong kadagiti pangngeddengda. Nupay kasta, “nagtultuloy a nagpasakup kadakuada” bayat ti amin a tawtawen ti kinaagtutubona. Iti panagkunayo, ania a leksion ti masursuroyo iti ulidanna?​—Deuteronomio 5:16, 29.

Panagtulnog​—Maysa a Karit

12. Kasano a ti panagtulnog maispalna ti biagmo?

¹² Saan a kanayon a nalaka ti agbalin a natulnog. Kasta ti ipakita ti napasamak iti dua a babbalasitang sumagmamano a tawen ti napalabasen idi timmarayda a nangballasiw iti haywey nga addaan iti innem a pagnaan dagiti lugan imbes a magnada iti overpass (rangtay a pagballasiwan). “Umaykan John,” impapilitda iti kaduada idi umuli iti overpass. “Sumurotka kadakami wenno saan?” Idi bimdeng ni John, “Takrot!” kinuna ti maysa a balasitang. Nupay saan a mabuteng, kinuna ni John: “Agtungtungpalak laeng iti bilin ni nanangko.” Sumagmamano a kanito kalpasanna, idi magmagnan ni John iti overpass, nangngegna ti napigsa nga uni ti agprempreno a lugan ket idi timman-aw, nakitana a nadungpar dagiti babbalasitang. Natay ti maysa kadagiti babbalasitang idinto ta nakaro a nasugatan ti kaduana ken masapul a maputed ti sakana. Ti ina dagiti babbalasitang, a nangibaga kadakuada a magnada iti overpass, kinunana idi agangay iti nanang ni John: “No nagtulnogda la koma a kas iti anakmo.”​—Efeso 6:1.

13. (a) Apay a nasken nga agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo? (b) Kaano nga umiso a di aramiden ti maysa nga anak ti ipapaaramid kenkuana ti dadakkelna?

¹³ Apay a kuna ti Dios: “Annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo”? No agtulnogkayo kadagiti dadakkelyo, agtultulnogkayo met iti Dios. Malaksid iti dayta, ad-adu ti kapadasan ti dadakkelyo ngem kadakayo. Kas pagarigan, lima laeng a tawen sakbay a napasamak ti nadakamat nga aksidente, adda gayyem ti ina ni John a natay met ti baritona gapu iti ibaballasiwna iti isu met la a haywey! Pudno, mabalin a saan a kanayon a nalaka ti agtulnog iti dadakkelyo, ngem ibagbaga ti Dios a nasken nga aramidenyo dayta. Iti sabali a bangir, no dagiti dadakkelyo​—wenno ti sabsabali​—ibagada nga agulbod, agtakaw, wenno agaramidkayo iti aniaman a di anamongan ti Dios, masapul nga ‘agtulnogkayo iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.’ Dayta ti makagapu a kalpasan nga imbagana nga “agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo,” innayon ti Biblia, “a maikaykaysa iti Apo.” Iramanna dayta ti panagtulnogyo kadagiti dadakkelyo iti amin a banag a maitunos iti linlinteg ti Dios.​—Aramid 5:29.

14. Apay a nalaklaka nga agtulnog ti maysa a perpekto a tao, ngem apay a nasken a sursuruenna ti maipapan iti dayta?

¹⁴ Iti panagkunayo, kanayon ngata a nalaka ti agtulnog kadagiti dadakkelyo no perpektokayo​—kayatna a sawen, “di natulawan, naisina kadagiti managbasol,” kas ken Jesus? (Hebreo 7:26) No perpektokayo, saankayo a kas ita nga addaan pagannayasan nga agaramid iti dakes. (Genesis 8:21; Salmo 51:5) Ngem uray ni Jesus nasken idi a sursuruenna ti agtulnog. Kuna ti Biblia: “Nupay [ni Jesus] ket Anak, nasursurona ti panagtulnog manipud iti bambanag a sinagabana.” (Hebreo 5:8) Kasano a nakatulong ti panagsagaba ni Jesus tapno masursurona ti panagtulnog, maysa a leksion a dina pulos kasapulan a sursuruen idi idiay langit?

15, 16. Kasano a nasursuro ni Jesus ti panagtulnog?

¹⁵ Iti sidong ti panangiwanwan ni Jehova, sinalakniban da Jose ken Maria ni Jesus tapno saan a madangran idi isu ket maysa nga ubing. (Mateo 2:7-23) Ngem idi agangay, inikkat ti Dios ti naisangsangayan a pannalaknibna ken Jesus. Kimmaro unay ti mental ken pisikal a panagsagaba ni Jesus isu a kuna ti Biblia nga isu ket “nangidaton kadagiti araraw ken kasta met kadagiti dawat . . . buyogen dagiti napigsa nga ikkis ken lulua.” (Hebreo 5:7) Kaano a napasamak dayta?

¹⁶ Partikular a napasamak dayta bayat dagidi maudi nga oras ti biag ni Jesus ditoy daga, idi nagreggetan unay ni Satanas a dadaelen ti kinatarnaw ni Jesus. Nalawag a kasta unay ti panagtuok idi ni Jesus bayat a pampanunotenna ti pannakaibabain ni Amana a mabalin nga ibunga ti pannakapapatayna kas maibilang a managdakdakes. Isu a bayat nga “intultuloyna ti nagkararag [iti minuyongan ti Getsemani] ti ling-etna nagbalin a kas kadagiti tedted ti dara nga agtinnag iti daga.” Sumagmamano nga oras kalpasanna, kasta unay ti ut-ot a sinagaba ni Jesus gapu iti wagas a pannakapapatayna iti kayo a pagtutuokan nga uray la a naipeksana dagiti “napigsa nga ikkis [buyogen ti] lulua.” (Lucas 22:42-44; Marcos 15:34) Gapu iti dayta, “nasursurona ti panagtulnog manipud iti bambanag a sinagabana” ket iti kasta naparagsakna ti puso ni Amana. Ita ta addan idiay langit, makipagrikna ni Jesus iti sagsagabaentayo bayat a masansan nga ikagkagumaantayo ti agtulnog.​—Proverbio 27:11; Hebreo 2:18; 4:15.

Panagadal iti Leksion iti Panagtulnog

17. Ania ti rumbeng a reaksiontayo no madisiplinaantayo?

¹⁷ No disiplinaennakayo ni tatang wenno nanangyo, ipakpakita dayta a tarigagayanda ti kasayaatan agpaay kadakayo ken ay-ayatendakayo. “Ania nga anak ti saan a disiplinaen ti maysa nga ama?” iyimtuod ti Biblia. Saan kadi a makapaladingit no dagiti dadakkelyo ket awanan iti naan-anay a panagayat kadakayo ta dida man la iwayaan wenno ikagumaan ti mangtubngar kadakayo? Umasping iti dayta, tubngarennakayo ni Jehova agsipud ta ay-ayatennakayo. “Pudno, awan disiplina a kasla makaparag-o iti agdama, no di ket makapaladingit; ngem kalpasanna kadagidiay a nasanayen iti dayta mangpataud iti natalna a bunga, awan sabali, ti kinalinteg.”​—Hebreo 12:7-11.

18. (a) Ania ti paneknekan ti naayat a panangdisiplina? (b) Kadagiti ania a makagunggona a pamay-an a nakitayo a nasukog dagiti tattao babaen ti kasta a disiplina?

¹⁸ Sigun iti maysa nga ari iti nagkauna nga Israel, a dinakamat ni Jesus gapu iti naindaklan a kinasiribna, nasken ti naayat a panangtubngar dagiti nagannak. “Daydiay mangigawid iti pagbautna gurguraenna ti anakna,” insurat ni Solomon, “ngem daydiay mangay-ayat kenkuana isu daydiay kumitkita kenkuana a buyogen ti disiplina.” Kinuna pay ketdi ni Solomon a ti tao a siaayat a matubngar mabalin a maispalna ti mismo a kararuana manipud iti ipapatay. (Proverbio 13:24; 23:13, 14; Mateo 12:42) Malagip ti maysa a Kristiano a babai a no isu ket agalikuteg kadagiti Nakristianuan a gimong idi isu ket ubing pay, ibaga ni tatangna a sigurado a madisiplinaan inton makaawidda. Ita malaglagipna ni tatangna buyogen ti ayat gapu iti pannakaipaay kenkuana ti naayat a disiplina a nangsukog iti biagna iti umiso a pamay-an.

19. Ania ti kangrunaanna a makagapu a rumbeng a pagtulnoganyo dagiti nagannak kadakayo?

¹⁹ Pagyamananyo koma no addaankayo kadagiti nagannak a mangay-ayat kadakayo, a mangiwaya ken mangikagumaan a mangdisiplina kadakayo iti naayat a pamay-an. Agtulnogkayo kadakuada, kas iti inaramid ni Jesu-Kristo kadagiti dadakkelna a da Jose ken Maria. Ngem agtulnogkayo kadakuada kangrunaanna gapu ta ibilbilin dayta ti nailangitan nga Amayo, ni Jehova a Dios. Iti kasta, magunggonaankayo ken ‘naimbag ti lak-amyo ken makapagtalinaedkayo iti daga iti atiddog a tiempo.’​—Efeso 6:2, 3.

[Footnote]

Ania ti Sungbatyo?

• Ania dagiti gunggona a mabalin a sagrapen dagiti annak no agtulnogda kadagiti dadakkelda?

• Kas maysa nga anak, kasano nga inyulidan ni Jesus ti panagtulnog kadagiti dadakkelna?

• Kasano a nasursuro ni Jesus ti panagtulnog?

[Ladawan iti panid 24]

Ni Jesus idi agtawen iti 12 ket nalaing iti Kasuratan

[Ladawan iti panid 26]

Kasano a nasursuro ni Jesus ti panagtulnog babaen ti panagsagabana?