Ammoyo Kadi?

Kasano kaadu ti malaon ti sinukog a baybay nga adda iti templo ni Solomon?

Ti salaysay iti 1 Ar-ari 7:26 saritaenna ti maipapan iti baybay a naglaon iti “dua ribu a bat a sukat” ti danum nga us-usaren ti papadi, idinto ta ti sabali pay a salaysay iti 2 Cronicas 4:5 dakamatenna a naglaon dayta iti “tallo a ribu a bat a sukat.” Gapu iti dayta, adda dagiti mangibaga a nagkamali dagiti eskriba iti panangkopiada iti salaysay ti 2 Cronicas.

Nupay kasta, ti Baro a Lubong a Patarus tulongannatayo a mangtarus no kasano nga agpada nga umiso dagita a dua a teksto. Kuna ti 1 Ar-ari 7:26: “Dua a ribu a bat a sukat ti laonenna.” Utobenyo ta kuna ti 2 Cronicas 4:5: “Kas maysa a pagkargaan, tallo ribu a bat a sukat ti malaonna.” Ti ngarud 2 Cronicas 4:5 tuktukoyenna ti pakabuklan wenno malaon ti palanggana ti templo, idinto ta ti 1 Ar-ari 7:26 dakdakamatenna ti kaadu ti danum a gagangay a maikarga iti palanggana ti templo. Iti sabali a pannao, dayta ket saan a pulos a napunno iti danum. Agparang a kadawyanna a makargaan laeng dayta iti dua a kakatlo iti malaonna.

Apay a maysa laeng a sinsilio ti buis nga imbayad da Jesus ken Pedro para iti templo?

Idi kaaldawan ni Jesus, tunggal Judio a lalaki nga agtawen iti nasurok a 20 ket makalikaguman nga agbayad iti dua a drakma wenno maysa a didrakma (maysa a sinsilio a katupag ti dua a drakma) kas tinawen a buis para iti templo. Dayta ket katupag ti dua nga aldaw a sueldo. Idi timmaud ti saludsod maipapan iti dayta a buis, imbilin ni Jesus kenni Pedro: “Mapanka idiay baybay, mangipuruakka iti banniit, ket alaem ti umuna nga ikan nga agparang ket, inton luktam ti ngiwatna, makasarakkanto iti estater a sinsilio. Alaem dayta ket itedmo kadakuada gapu kaniak ken gapu kenka.”​—Mateo 17:24-27.

Patien ti adu nga eskolar a dayta a sinsilio dagiti Griego a nadakamat ditoy ket tuktukoyenna ti tetradrakma. Dayta a sinsilio ket agbalor iti uppat a drakma, wenno ti katupag ti buis ti dua a tao para iti templo. Ti tetradrakma ket adayo nga ad-adu ken mas kadawyan a maus-usar ngem iti didrakma. Gapuna, kunaen ti The New Bible Dictionary: “Agparang a masansan a sagdudua ti panagbayad dagiti Judio iti buis para iti Templo.”

Kasta met, siasinoman nga agbayad iti buis para iti maysa laeng a tao ket agbayad iti kanayonan gapu iti panagpasukatna iti kuarta. Mabalin a dumanon iti 8 a porsiento dayta a gatad. Ngem saan a maipataw dayta kadagidiay nagbayad iti buis para iti dua a tao. Isu nga uray iti daytoy bassit a detalye, ti salaysay iti Mateo ket maitunos kadagiti kadawyan a sistema idi kaaldawan ni Jesus.

[Ladawan iti panid 15]

Napadakkel a Tetradrakma

Ti “dua ribu a bat a sukat” ket katupag ti 44,000 a litro, idinto ta ti “tallo a ribu a bat a sukat” ket katupag ti 66,000 a litro (17,430 a galon).