Ti Umiso a Panangmatmat iti Arak

NI TONY, a nadakamat iti umuna nga artikulo, tagtagiragsakenna koma ti naiduma unay a biag no binigbigna ti pannakaadiktona iti arak. Ngem gapu ta kasla awan met ti makitana a pagdaksan ti nalabes a panaginumna, impagarupna a natalged ti biagna. Apay a saanna a nausig ti pudno a kasasaadna?

Umuna, nakullaapan ngamin ti panagpampanunotna gapu iti nalabes a panaginumna. Naamiris man dayta ni Tony wenno saan, ti nalabes a panaginumna iti arak ti nangperdi iti panagkurri ti utekna​—ti mismo nga organo a mangiturturong iti bagi, isip, ken emosionna. No ad-adu ti inumenna, ad-adda a kumapuy ti utekna a mangamiris iti pudno a kasasaadna.

Ti nalabes a tarigagay ni Tony a mangitultuloy iti panaginumna ti maikadua a rason no apay a saanna a nausig ti pudno a kasasaadna. Ni Allen, a nadakamat kadagiti napalabas nga artikulo, inlibakna idi damo a nalabes ti panaginumna iti arak. “Inlimedko ti panaginumko,” inaklonna, “nagpambarak ken pinagparangko a saan a nalabes ti panagin-inumko. Inaramidko dayta tapno maitultuloyko ti aginum.” Ibilbilang da Tony ken Allen a normal ti kasasaadda uray makitkita ti sabsabali a nalabesen ti panagin-inumda. Kasapulan nga agtignay da Tony ken Allen tapno makontrolda ti panaginumda. Ngem ania a tignay ti aramidenda?

Agtignay!

Adu ti nakaisardeng iti nalabes a panaginumda gapu ta nagtignayda maitunos iti daytoy a sasao ni Jesus: “No, ita, dayta makannawan a matam itibtibkolnaka, suatem ket ibellengmo manipud kenka. Ta ad-adda a pagimbagam a maysa kadagiti kamengmo ti mapukaw kenka ngem ti maitapuak ti intero a bagim idiay Gehenna.”​—Mateo 5:29.

Siempre, saan nga iparparegta ni Jesus ti panangikkat iti paset ti pisikal a bagitayo. Imbes ketdi, babaen ti metapora, ipagpaganetgetna a rumbeng a situtulok nga ikkatentayo iti biagtayo ti aniaman a makadangran iti espiritualidadtayo. Mabalin a nagrigat nga aramiden dayta. Ngem dayta ti mangsalaknib kadatayo iti panagpampanunot ken kasasaad a mangiturong iti nalabes a panaginum. Gapuna, no adda maseknan a mangibaga a nalabes ti panagin-inummo, mangaramidka kadagiti addang tapno agbalinka a natimbeng.a No nabatad a dimo kabaelan a timbengen ti panaginummo, sidadaanka koma a mangidian iti dayta. Mabalin a narigat nga aramiden dayta, ngem narigrigat no madadael ti biagmo.

Uray no saanka nga alkoholiko, adda kadi pagannayasam nga uminum iti nalabes? No kasta, ania dagiti praktikal nga addang a maaramidmo tapno mataginayonmo ti umiso a kababalin mainaig iti arak?

Dagiti Makatulong nga Addang

1. Agtalekka iti bileg ti masansan ken naimpusuan a kararag. Kastoy ti ibalakad ti Biblia iti amin nga agtarigagay a mangay-ayo ken Jehova a Dios: “Iti amin a banag babaen iti kararag ken araraw agraman panagyaman maipakaammo koma dagiti dawatyo iti Dios; ket ti talna ti Dios a mangringbaw iti isuamin a panunot saluadannanto dagiti pusoyo ken dagiti pannakabalin ti isipyo babaen ken Kristo Jesus.” (Filipos 4:6, 7) Ania ti ikararagmo tapno maaddaanka iti kasta a talna ti panunot?

Sipupudno a bigbigem a nalabes ti panaginummo, maysa a parikut a pagrebbengam a risuten. No iyararawmo iti Dios ti kayatmo nga aramiden maipapan iti dayta a parikut, bendisionanna ti panagreggetmo tapno marisutmo dayta ken maliklikam dagiti nadagdagsen a parikut. “Daydiay mangabbong kadagiti salungasingna saanto nga agballigi, ngem daydiay mangipudno ken mangpanaw kadakuada maipakitaanto iti asi.” (Proverbio 28:13) Kinuna met ni Jesus a mabalintayo nga ikararag: “Dinacam iyeg iti pannacasulisog, no di ket isalacannacami iti dakes.” (Mateo 6:13, Ti Biblia) Ania ngarud ti aramidem maitunos kadagita a kararag, ken pakasarakam iti sungbat dagiti kararagmo?

2. Gun-odem ti bileg manipud iti Sao ti Dios. “Ti sao ti Dios nabiag ken adda bilegna . . . ket kabaelanna a lasinen dagiti panunot ken dagiti panagem ti puso.” (Hebreo 4:12) Adu a mangnginum ti natulongan babaen ti panangbasa ken panangutobda kadagiti bersikulo ti Biblia iti inaldaw. “Naragsak ti tao a saan a nagna iti pammatigmaan dagidiay nadangkes,” insurat ti maysa a managbuteng-Dios a salmista, “ngem ti pakaragsakanna adda iti linteg ni Jehova, ket iti lintegna agbasa iti nababa a timek iti aldaw ken rabii. . . . Isuamin nga aramidenna agballiginto.”​—Salmo 1:1-3.

Babaen ti pannakipagadalna iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova, naaddaan ni Allen iti bileg a mangisardeng iti nalabes a panaginumna. Kunana: “Natayak koman no saan a maigapu iti Biblia ken kadagiti prinsipio ti Biblia a nakatulong kaniak a mangisardeng iti nalabes a panaginumko.”

3. Patanorem ti panagteppel. Dakamaten ti Biblia a dagiti mammartek iti kongregasion Kristiano nadalusanda “babaen iti espiritu ti Diostayo.” (1 Corinto 6:9-11) Kasano? Umuna, natulonganda a mangidian iti panagbartek ken naariwawa a panagragragsak babaen ti panangpatanorda iti panagteppel, maysa a galad a mapatanor babaen ti tulong ti nasantuan nga espiritu ti Dios. “Dikay agbarbartek iti arak, nga iti dayta adda kinagaramugam, no di ket agtultuloykayo a mapno iti espiritu.” (Efeso 5:18; Galacia 5:21-23) Inkari ni Jesu-Kristo a “ti Ama sadi langit mangtedto iti nasantuan nga espiritu kadagidiay agdawdawat kenkuana.” Gapuna, “itultuloyyo ti agdawat, ket maitedto dayta kadakayo.”​—Lucas 11:9, 13.

Dagidiay agtarigagay nga anamongan ni Jehova ti panagdayawda mabalinda a patanoren ti panagteppel babaen ti panagbasa ken panagadal iti Biblia, agraman ti masansan ken naimpusuan a panagkararag. Imbes a maupay, mangnamnamaka koma iti daytoy a kari ti Sao ti Dios: “Ti agimulmula a maipaay iti lasagna apitennanto ti panagrupsa manipud iti lasagna, ngem ti agimulmula maipaay iti espiritu apitennanto ti agnanayon a biag manipud iti espiritu. Gapuna ditay koma sumuko nga agaramid iti nasayaat, ta iti naikeddeng a panawen agapittayto no ditay mabannog.”​—Galacia 6:8, 9.

4. Piliem Dagiti Nasayaat a Kakadua. “Daydiay makipagna kadagiti masirib a tattao agbalinto a masirib, ngem daydiay addaan kadagiti pannakilangen kadagidiay maag nakadakdakesto ti pagtungpalanna.” (Proverbio 13:20) Ibagam kadagiti gagayyemmo ti determinasionmo a di uminum iti nalabes. Ngem ipakdaar ti Sao ti Dios a no isardengmo ‘ti panaglablabes iti arak, ti naariwawa a panagragragsak, ken ti salisal iti panaginum,’ masdaawto ti dadduma a dati a gagayyemmo ‘ket itultuloydaka a pagsawan a sibabassawang.’ (1 Pedro 4:3, 4) Situtulok a gupdem ti pannakitimpuyog kadagidiay mangpakapuy iti determinasionmo nga agteppel iti panaginummo.

5. Mangipasdekka iti masinunuo a limitasion. “Dikay agpaisukogen iti daytoy a sistema ti bambanag, no di ket agbalbaliwkayo babaen ti panangpabaroyo iti panunotyo, tapno mapaneknekanyo iti bagbagiyo ti naimbag ken makaay-ayo ken naan-anay a pagayatan ti Dios.” (Roma 12:2) Matagiragsakmonto ti biag nga anamongan ti Dios no ipalubosmo a dagiti prinsipio ti Biblia ti tumulong kenka a mangikeddeng iti limitasionmo, imbes nga agpasukogka kadagiti gagayyem wenno iti “daytoy a sistema ti bambanag.” Ngem kasano a maikeddengmo no ania ti kasayaatan a limitasionmo?

Nalabes unayen kenka ti aniaman a kaadu ti arak no apektaranna ti pangngeddengmo ken pakapuyenna ti abilidadmo nga agrason. Gapuna, no uminumka iti arak, saan a nainsiriban no mangipasdekka iti di masinunuo a limitasion. Mapagdumam koma no ania ti kalkalainganna ken no ania ti nalabes. Sipupudno koma a bigbigem ti limitasionmo iti panaginum. Mangikeddengka iti masinunuo ken natalged a limitasion a maibilang a natimbeng​—daydiay saan a mangirubo kenka nga uminum iti nalabes.

6. Sursuruem ti agkedked. “Ti koma latta saoyo a Wen kaipapananna ti Wen, ti saoyo a Saan, Saan.” (Mateo 5:37) Sursuruem ti agkedked a siraraem no adda naparabur nga agsangaili a sipipinget a mangitukon kenka iti arak gapu ta dina ammo ti pagdaksan dayta. “Ti panagsaoyo kankanayon koma a mabuyogan iti kinaparabur, natemplaan iti asin, tapno ammoyo no kasano ti rebbengyo nga isusungbat iti tunggal maysa.”​—Colosas 4:6.

7. Agpatulongka. Agpatulongka kadagiti maseknan a gagayyem a mangpabileg iti determinasionmo nga agteppel iti panaginummo ken kadagidiay makatulong iti espiritualidadmo. “Ti dua nasaysayaat ngem iti maysa, agsipud ta addaanda ti naimbag a gunggona gapu iti napinget a panagtrabahoda. Ta no ti maysa kadakuada matuang, daydiay sabali mabalinna a bangonen ti kaduana.” (Eclesiastes 4:9, 10; Santiago 5:14, 16) Kasta met, imbalakad ti National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism idiay Estados Unidos: “Mabalin a narigat no dadduma a timbengen ti panaginum iti arak. Kiddawem kadagiti kapamilia ken gagayyemmo a tulongandaka a mangtungpal iti pangngeddengmo a mangliklik iti nalabes a panaginum.”

8. Itultuloymo ti determinasionmo. “Agbalinkayo a managtungpal iti sao, ket saan a managdengngeg laeng, nga al-allilawenyo ti bagbagiyo iti ulbod a panagrasrason. Ngem ti mangsukimat iti perpekto a linteg a kukua ti wayawaya ken agtultuloy iti dayta, daytoy a tao, agsipud ta isu nagbalin, saan a maysa a manglipat a managdengngeg, no di ket maysa a managaramid iti trabaho, naragsakto iti panangaramidna iti dayta.”​—Santiago 1:22, 25.

Ilalapsut iti Pannakaadikto

Saan nga amin a nalabes ti panagin-inumna ket agbalin nga alkoholiko. Ngem dadduma ti mangrugi nga uminum iti adu wenno iti masansan agingga a maadiktoda iti arak. Ti pannakaadikto iti arak ramanenna ti panagpannuray ti bagi ken panunot iti makasabidong a ramen, isu a saan laeng a determinasion ken naespirituan a tulong ti kasapulan ti alkoholiko tapno makalapsut iti alkoholismo. Malagip ni Allen: “Idi ikagkagumaak nga isardeng ti aginum, nakaro ti ut-ot ti bagik. Naamirisko a kasapulak ti agpadoktor malaksid iti espiritual a tulong a naipaay kaniak.”

Adu a mangnginum ti masapul nga agpadoktor tapno mapabileg ti naespirituan a pannakidangadang a lumapsut iti pannakaadiktoda iti arak ket maitultuloyda nga idian dayta.b Dadduma ti masapul nga agpaospital tapno madaeranda ti nakaro nga epekto ti didan panaginum wenno tapno maipaayanda iti agas a mangep-ep iti panagtarigagayda iti arak ken tapno maitultuloyda nga idian ti arak. Imbaga ti managaramid milagro nga Anak ti Dios: “Dagidiay napipigsa saanda a kasapulan ti mangngagas, no di ket dagidiay masakit.”​—Marcos 2:17.

Dagiti Pagimbagan ti Panangipangag iti Balakad ti Biblia

Ti nainsiriban a balakad ti Biblia ket nagtaud iti pudno a Dios nga agtarigagay iti pagimbagantayo​—saan laeng nga agpaay iti agdama a pagragsakantayo no di ket agpaay iti manayon a pagimbagantayo. Kalpasan ti 24 a tawen a panangidian ni Allen iti arak, malagipna: “Nakaskasdaaw ta kabaelak met gayam ti agbalbaliw ken kayat ni Jehova a tulongannak a mangilinteg iti biagko.” Pasaray agsarimadeng ni Allen bayat nga aglulua a nanglagip iti napalabas. “Nakaskasdaaw a maammuan a naawatannak ken maseknan kaniak ni Jehova ken impaayna ti kasapulak a tulong.”

Ngarud, no nalabes ti panaginummo wenno naadiktokan iti arak, saanka a sumuko a dagus wenno dimo ipapan nga awanen ti namnamam nga agbalbaliw. Ni Allen ken ti adu pay a sabsabali a kas kenka nabaelanda a tinimbeng wenno insardeng pay ketdin ti panaginumda. Awan ti nagbabawyanda; dikanto met agbabawi.

Ikeddengmo man ti uminum iti kalkalainganna wenno pulos a dikan uminum iti arak, ipangagmo koma ti naayat a pakaasi ti Dios: “O no koma laeng pudno nga ipangagmo dagiti bilinko! Iti kasta ti talnam agbalin a kas iti maysa a karayan, ket ti kinalintegmo kas kadagiti dalluyon ti baybay.”​—Isaias 48:18.

[Footnotes]

[Kahon/Ladawan iti panid 8]

Nalabes Kadin ti Panagin-inumko?

Isaludsodmo iti bagim:

• Ad-adu kadi itan ti in-inumek nga arak?

• Simmansan kadin ti panaginumko?

• Naing-ingel kadi itan ti in-inumek?

• Umin-inumak kadi tapno mailiwliwagko ti pakaringgorak wenno tapno malipatak dagiti parikutko?

• Adda kadi gayyem wenno kapamiliak a nangbalakad kaniak maipapan iti panagin-inumko?

• Naaddaanak kadi iti parikut gapu iti panaginumko bayat ti kaaddak iti pagtaengan, iti trabaho, wenno iti bakasion?

• Diak kadi kabaelan a palabsen ti makalawas a di makainum?

• Alusiisenak kadi no adda dagiti agkedked nga uminum?

• Ilimlimedko kadi ti kaadu ti in-inumek?

No wen ti sungbatmo iti maysa wenno ad-adu kadagita a saludsod, masapul a mangaramidka kadagiti addang tapno makontrolmo ti panaginummo.

[Kahon/Ladawan iti panid 9]

Nainsiriban a Panagdesision Mainaig iti Arak

Usigem daytoy sakbay nga uminumka iti arak:

• Pagsayaatak kadi ti panaginum iti arak, wenno rumbeng a diak umin-inum?

Singasing: No saan a makontrol ti maysa ti panaginumna, rumbeng a saan nga uminum.

• Kasano kaadu ti maiparbeng nga inumek?

Singasing: Ikeddengmo dayta sakbay a pakapuyen ti arak ti abilidadmo nga agpanunot.

• Kaano nga uminumak?

Singasing: Saanka nga uminum no agmanehoka wenno makipasetka kadagiti aktibidad nga agkasapulan iti kinaalerto; no makipasetka kadagiti narelihiosuan nga aktibidad; no masikogka; no agtomtomarka.

• Sadino ti paginumak?

Singasing: Iti lugar a kakaduam dagiti nasayaat ti impluensiada a gagayyem ken kapamiliam; saan nga iti lugar a mabalinmo nga ilimed ti panaginummo; saan nga iti imatang ti siasinoman a mabalin a maitibkol iti dayta.

• Siasino ti kaduak nga uminum?

Singasing: Dagiti manakem a gagayyem wenno kapamilia; saan a dagiti mangnginum.

[Kahon/Ladawan iti panid 10]

Ti Sao ti Dios Tinulonganna ti Maysa a Sigud a Mangnginum

Maysa idi a mangnginum ni Rantsanc a taga-Thailand. Idi damo, rabii laeng nga uminum, ngem idi agangay, nangrugin nga uminum iti agsapa agingga nga uray metten iti aldaw. Masansan nga uminum ni Rantsan tapno laeng mabartek. Ngem nangrugi a makipagadal iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova. Idi naammuanna a saan nga anamongan ni Jehova a Dios ti panagbartek, insardeng ni Rantsan ti aginum. Ngem di nagbayag, sinublianna manen dayta a bisiona. Kasta unay ti pannakaapektar ti pamiliana.

Nupay kasta, nagtalinaed ti panagayat ni Rantsan ken Jehova ket tarigagayanna a dayawen iti umiso a pamay-an. Intultuloy a tinulongan dagiti gagayyemna ken pinaregtada ti pamiliana a mangipaayda iti ad-adu a tiempo ken Rantsan ken saanda a sumuko. Iti dayta a gundaway, ti patigmaan iti 1 Corinto 6:10 a ‘dagiti managbarbartek didanto tawiden ti pagarian ti Dios’ ti nakatulong ken Rantsan a mangamiris iti kinaserioso ti kasasaadna. Nabigbigna a kasapulan ti determinasion ken panagregget tapno maisardengna ti aginum.

Iti dayta a gundaway, determinadon ni Rantsan a naan-anay a mangisardeng iti panaginumna. Kamaudiananna, babaen ti bileg ti nasantuan nga espiritu, ti panangiwanwan ti Sao ti Dios, ken ti tulong ti pamilia ken ti kongregasionna, napabileg ti espiritualidad ni Rantsan ket naparmekna ti tarigagayna nga aginum. Naragsakan ti pamiliana idi nagpabautisar kas simbolo ti dedikasionna iti Dios. Tagtagiragsaken itan ni Rantsan ti nasinged a relasion iti Dios a nabayagen a tartarigagayanna, ken us-usarennan ti tiempona a mangpabileg iti espiritualidad ti sabsabali.

[Footnote]