Agtutubo​—Sarangtenyo ti Panangpilit Dagiti Kapatadanyo

“Ti panagsaoyo kankanayon koma a . . . natemplaan iti asin, tapno ammoyo no kasano ti rebbengyo nga isusungbat iti tunggal maysa.”​—COL. 4:6.

1, 2. Ania ti marikna ti adu nga agtutubo no naidumada kadagiti kapatadanda, ken apay?

AWAN duadua a saanmo laeng a nangngeg ti sasao a “panangpilit ti kapatadan” no di ket personal a napadasam pay dayta. Nalabit nga adda idi nangsugsog kenka a mangaramid iti banag nga ammom a di umiso. Ania ti nariknam? “No mabalin la koma ti agpukaw a kasla asuk,” kuna ti 14 ti tawenna a ni Christopher, “wenno tuladek lattan dagiti kaeskuelaak tapno saanak nga agbalin a naidumduma.”

² Napigsa kadi ti impluensia kenka dagiti kapatadam? Apay ngata? Gapu kadi ta kayatmo nga akseptarendaka? Saan met ketdi a dakes dayta a tarigagay. Kinapudnona, uray dagiti adulto kayatda met nga akseptaren ida dagiti kapatadanda. Agtutubotayo man wenno nataengan, awan kadatayo ti mayat a maipuera. Ngem masapul nga agbalintayo a realistiko. Saan nga amin ket maragsakan no aramidentayo ti umiso. Uray ni Jesus, napasaranna dayta. Kanayon nga inaramidna ti umiso. Ngem nupay adda dagiti simmurot kenkuana ken nagbalin nga adalanna, dadduma ti nangumsi iti Anak ti Dios ken ‘imbilangda nga awan patpategna.’​—Isa. 53:3.

Itutulok Kadagiti Kapatadan​—Kasano Kabileg?

3. Apay a kamali a tumulokka iti kayat dagiti kapatadam?

³ No dadduma, mabalin a masulisogka a tumulok iti kayat dagiti kapatadam tapno laeng saandaka nga ipuera. Ngem kamali dayta. Dagiti Kristiano saanda koma nga “agub-ubinganen, a mayallo-allon a kas panangyallon dagiti dalluyon.” (Efe. 4:14) Nalaka laeng a maimpluensiaan dagiti ubbing. Ngem kas agtutubo, agturturongkan iti kinaadulto. Gapuna, no kombinsidoka a pagimbagam dagiti pagalagadan ni Jehova, masapul nga annurotem dagita. (Deut. 10:12, 13) Ta no saan, kaipapanan dayta a dimo kontrolado ti biagmo. Kinapudnona, no tumulokka iti panangpilit ti sabsabali, kaipapananna a sumursurotka lattan iti kayatda.​—Basaen ti 2 Pedro 2:19.

4, 5. (a) Kasano a timmulok ni Aaron iti panangpilit dagiti sabsabali, ken ania dagiti maadaltayo iti dayta? (b) Ania dagiti mabalin nga aramiden dagiti kapatadanyo tapno tumulokkayo iti kayatda?

⁴ Naminsan, ti kabsat ni Moises a ni Aaron ket timmulok iti kayat dagiti sabsabali. Idi pinilit dagiti Israelita a mangaramid iti maysa a dios para kadakuada, inaramidna dayta. Saan a takrot ni Aaron. Sakbay dayta, kinaduana ni Moises a simmango ken Faraon, ti kabilgan a tao idiay Egipto. Situtured nga impakaammona ken Faraon ti mensahe ti Dios. Ngem idi a dagiti kailianna nga Israelita ti nangpilit kenkuana, timmulok ni Aaron. Anian a nagrigat a pagkedkedan ti panangpilit dagiti kakadua! Nalaklaka ken Aaron ti sumango iti ari ti Egipto ngem ti agkedked kadagiti kailianna.​—Ex. 7:1, 2; 32:1-4.

⁵ Kas ipakita ti napasamak ken Aaron, saan laeng a dagiti agtutubo ti maipaspasango iti panangpilit dagiti sabsabali, ken saan laeng a parikut dayta dagidiay mayat nga agaramid iti dakes. Maipasango iti dayta uray dagiti sipapasnek nga agtarigagay a mangaramid iti umiso, a pakairamanam. Mabalin a pilitendaka dagiti kapatadam a mangaramid iti di umiso babaen ti panangsugsog, panangakusar, wenno pananglaisda kenka. Aniaman kadagita, narigat a sarangten ti panangpilit dagiti kapatadan. Tapno mapagballigiam dayta, masapul a kombinsidoka a mismo kadagiti patpatiem.

“Itultuloyyo a Paneknekan no Aniakayo”

6, 7. (a) Apay a napateg a kombinsidoka kadagiti patpatiem, ken kasanom a mapatanor dayta? (b) Ania dagiti saludsod nga iyimtuodmo iti bagim tapno mapabileg ti pammatim?

⁶ Tapno masarangetmo ti panangpilit ti kapatadam, masapul a kombinsidoka nga umuna a dagiti patpatien ken prinsipiom ket umiso. (Basaen ti 2 Corinto 13:5.) Dayta ti tumulong kenka nga agbalin a natured uray no managbabainka. (2 Tim. 1:7, 8) Ngem uray no gagangay a natured ti maysa, mabalin a marigatan latta a mangannurot iti maysa a banag a pagduaduaanna a mismo. Gapuna, apay a dimo paneknekan iti bagim a dagiti naisuro kenka manipud iti Biblia ket talaga a kinapudno? Irugim nga usigen dagiti pamunganayan a pannursuro. Kas pagarigan, mamatika iti Dios ken nangngegmo iti sabsabali no apay a mamatida iti kaaddana. Kalpasanna, isaludsodmo iti bagim, ‘Ania dagiti rason a mamatiak nga adda Dios?’ Ti panggep dayta a saludsod ket saan a tapno mangpataud iti panagduadua no di ket tapno mangpabileg iti pammatim. Mabalinmo met nga isaludsod iti bagim, ‘Kasanok nga ammo nga impaltiing ti Dios ti Kasuratan?’ (2 Tim. 3:16) ‘Apay a kombinsidoak nga agbibiagtayon “kadagiti maudi nga aldaw”?’ (2 Tim. 3:1-5) ‘Apay a mamatiak a pagimbagak dagiti pagalagadan ni Jehova?’​—Isa. 48:17, 18.

⁷ Mabalin a bumdengka a mangisaludsod kadagita iti bagim ta amangan no saanmo nga ammo ti sungbat dagita. No kasta, kayarigan dayta a dimo kayat a kitaen ti metro ti gasolina ti luganmo di la ket ta matakuatam nga awanen ti gasolinam! Ngem masapul a kitaem dayta tapno ammom no ania ti aramidem. Umasping iti dayta, pagsayaatam no asikasuem ti aniaman a matakuatam a pagkurangan ti pammatim.​—Ara. 17:11.

8. Kasanom a mapabileg ti panagtalekmo a nainsiriban ti bilin ti Dios nga adaywam ti pannakiabig?

⁸ Usigem ti maysa a pagarigan. Idagadag ti Biblia nga ‘adaywam ti pannakiabig.’ Isaludsodmo iti bagim, ‘Apay a nainsiriban dayta a bilin?’ Panunotem ti amin a rason no apay nga ar-aramiden dayta dagiti kapatadam. Utobem met ti nagduduma a rason no apay a ti maysa a makiab-abig ket “agbasbasol a maikaniwas iti bukodna a bagi.” (1 Cor. 6:18) Kalpasanna, usigem dagiti rason, sa isaludsodmo iti bagim: ‘Ania kadagita ti kasayaatan a surotek? Talaga kadi a pagsayaatak no makiramanak iti seksual nga imoralidad?’ Panunotem a naimbag dayta, sa isaludsodmo iti bagim, ‘Ania ti mariknak no makaaramidak iti seksual nga imoralidad?’ Mabalin a magun-odmo a dagus ti anamong ti dadduma a kapatadam, ngem anianto ngata ti mariknam no kaduamon dagiti nagannakmo wenno padam a Kristiano idiay Kingdom Hall? Anianto ti mariknam no agkararagka iti Dios? Talaga kadi a sidadaanka a mangisakripisio iti nadalus a takdermo iti Dios tapno laeng maay-ayom dagiti kaklasem?

9, 10. No kombinsidoka kadagiti patpatiem, apay a nataltalged ti riknam no maipasangoka kadagiti kapatadam?

⁹ No maysaka nga agtutubo, addaka iti panawen a napartak ti pannakasanay ti ‘pannakabalinmo nga agrason.’ (Basaen ti Roma 12:1, 2.) Usarem dayta a tiempo tapno matingitingmo no ania a talaga ti kaipapanan kenka ti panagbalinmo a Saksi ni Jehova. Ti kasta a panangutob tulongannaka nga agbalin a kombinsido kadagiti patpatiem. Iti kasta, no maipasangoka iti panangpilit dagiti kapatadam, ammom a dagus no ania ti rumbeng nga aramidem. Mabalin a mariknam ti kas iti kinuna ti maysa a kabsat a babai: “No takderak dagiti patpatiek, ipakpakitak no siasinoak a talaga. Saan laeng a ‘basta relihion’ daytoy. Naipamaysa iti daytoy ti isip, kalat, patpatien, ken ti intero a biagko.”

¹⁰ Wen, masapul a pagreggetam nga itultuloy nga aramiden ti umiso. (Luc. 13:24) Ngem mabalin a pampanunotem: Saan ngata a sayang dayta a panagregget? Nupay kasta, laglagipem daytoy: No kasla ibainmo ti takdermo wenno agpadispensarka gapu iti pammatim, madlaw dayta ti dadduma ket ad-adda a sugsogandaka. Ngem no ipakitam a kombinsidoka iti ibagbagam, mabalin nga agsardeng a dagus dagiti kapatadam a mangpilit kenka.​—Idilig ti Lucas 4:12, 13.

“Agmennamenna Tapno Makasungbat”

11. Ania ti pagsayaatanna no panunotem nga umuna ti aramidem sakbay a maipasangoka iti panangpilit dagiti kapatadam?

¹¹ Napateg met ti panagsagana tapno masaranget ti panangpilit dagiti kapatadan. (Basaen ti Proverbio 15:28.) Kaipapanan dayta ti panangpanunot a nasaksakbay no ania dagiti situasion a posible a tumaud. No dadduma, makatulong dayta tapno maliklikam ti narigrigat a situasion. Kas pagarigan, masungadam ti maysa a grupo dagiti kaeskuelaam nga agsigsigarilio. Gapu ta ammom a mabalin nga itukonandaka iti sigarilio, ania ti mabalinmo nga aramiden? Kuna ti Proverbio 22:3: “Nasaldet daydiay nakakita iti didigra ket rugianna ti aglemmeng.” No magnaka iti sabali a dalan, maliklikam ida. Saan a kinatakrot dayta no di ket nainsiriban nga addang.

12. Kasano a maliklikam a bumara ti maysa a situasion?

¹² Ngem kasanon no dimo maliklikan ti maysa a situasion? Kas pagarigan, masmasdaaw nga ibaga kenka ti maysa a kapatadam, “Ania, birhenka pay laeng!” Makatulong ti panangyaplikarmo iti balakad ti Colosas 4:6: “Ti panagsaoyo kankanayon koma a mabuyogan iti kinaparabur, natemplaan iti asin, tapno ammoyo no kasano ti rebbengyo nga isusungbat iti tunggal maysa.” Kas ipakita daytoy a teksto, nakadepende kadagiti situasion no kasanom a sanguen dagita. Mabalin a saan a kasapulan nga usarem ti Biblia a mangsungbat. Nalabit nga umdasen ti ababa ngem determinado a sungbat. Kas pagarigan, no sungbatam ti saludsod maipapan iti kinabirhenmo, mabalinmo a kunaen, “Wen,” wenno, “Personal a banag dayta.”

13. Apay a nasayaat no agpanunotka a naimbag sakbay a sungbatam ti panangumsi ti maysa a kapatadan?

¹³ Masansan nga ababa ti sungbat ni Jesus no ammona a saan a kasapulan ti kanayonan a panangilawlawag. Kinapudnona, idi pinagsaludsodan ni Herodes, saan a pulos a simmungbat. (Luc. 23:8, 9) No dadduma, nasaysayaat lattan ti agulimek no awan kaes-eskanna dagiti saludsod. (Prov. 26:4; Ecl. 3:1, 7) Iti sabali a bangir, mabalin a madlawmo nga awan met ti dakes a motibo ti maysa a masmasdaaw kadagiti patpatiem​—kas koma iti panangmatmatmo iti sekso​—uray no um-umsiennaka dayta a tao idi damo. (1 Ped. 4:4) No kasta ti kasasaad, nalabit a kasapulan ti mas detalyado a panangilawlawag iti naibatay-Biblia a takdermo. Dimo koma ipalubos a lapdannaka ti panagamak. Kanayon koma a ‘sisasaganaka nga agikalintegan.’​—1 Ped. 3:15.

14. Iti dadduma a kasasaad, kasanom a sitataktika a maiballatek ti panangpilit kenka dagiti kapatadam?

¹⁴ Iti dadduma a kasasaad, mabalin nga iballatekmo kenkuana ti situasion. Ngem masapul a sitataktika nga aramidem dayta. Kas pagarigan, no sugsogannaka ti kaeskuelaam nga agsigarilio, mabalinmo a kunaen, “Pagyamanan laengen. Ammom, saanmo a bagay ti agsigarilio ta saan a para kadagiti masirib dayta!” Nakitam kadi no kasano a nagballatek kenkuana ti situasion? Imbes nga ilawlawagmo no apay a dika agsigarilio, matignay ti kapatadam nga agpanunot no apay nga agsigsigarilio.a

15. Kaano a maitutop a panawam a dagus dagiti kapatadam a mangpilpilit kenka, ken apay?

¹⁵ Kasanon no agtultuloy latta ti panangpilitda kenka iti laksid dagiti panagreggetmo? No kasta, kasayaatan no panawam idan a dagus. No agbayagka pay, dakdakkel ti posibilidadna a makikompromisoka. Dimo koma panunoten a napaayka. Kinapudnona, sika ti nangkontrol iti situasion. Napaneknekam a saanka a basta sumursurot lattan iti kayat dagiti kapatadam, ket maparagsakmo ti puso ni Jehova.​—Prov. 27:11.

Maaddaan ‘Kadagiti Gakat a Mangipaay iti Pagsayaatan’

16. Kasano a dagiti dadduma nga agkunkuna a Kristiano ti posible a pagtaudan ti di umiso nga impluensia?

¹⁶ No dadduma, ti impluensia a makiraman kadagiti di umiso nga aramid ket mabalin nga aggapu kadagiti agtutubo nga agkunkuna nga adipen ida ni Jehova. Kas pagarigan, kasanon no timmabunoka iti maysa a party nga inyurnos dagiti kasta nga agtutubo ket natakuatam nga awan ti adulto a kaduayo? Wenno kasanon no adda nangitugot iti arak ket dikay pay met mabalin ti uminum gapu ta ubbingkayo pay? Mabalin nga adu ti tumaud a situasion nga agkasapulan iti panangsurotmo iti sinanay-Biblia a konsiensiam. Kuna ti maysa a tin-edyer a Kristiano: “Rimmuarkami ken adingko iti pagsinean gapu ta napno ti pelikula iti dakes a sasao. Inkeddeng ti dadduma a kakaduami nga agtalinaedda. Inapresiar dagiti nagannakmi ti inaramidmi. Ngem nakapungtot ti dadduma a kakaduami ta nagminar ti di umiso a pangngeddengda gapu iti inaramidmi.”

17. No mapanka iti maysa a party, ania dagiti makatulong nga aramidem tapno maannurotmo dagiti pagalagadan ti Dios?

¹⁷ Kas ipakita ti nadakamat a kapadasan, mabalin a maipasangoka iti di nasayaat a situasion gapu iti panangsurotmo iti sinanay-Biblia a konsiensiam. Ngem aramidem no ania ti napaneknekam nga umiso. Nakasaganaka koma. No mapanka iti maysa a party, adda koma nakasagana nga aramidem no kas pagarigan ta saan a mapasamak dagiti bambanag a ninamnamam. Dadduma nga agtutubo ti nakitulag kadagiti nagannakda nga apaman a nagteleponoda, masapul a sukonen idan dagiti nagannakda. (Sal. 26:4, 5) Pagsayaatanyo dagiti kasta a plano.​—Prov. 21:5.

‘Agrag-oka iti Kinaagtutubom’

18, 19. (a) Apay a masiguradom a kayat ni Jehova nga agbalinka a naragsak? (b) Ania ti marikna ti Dios kadagidiay mangsaranget iti panangpilit dagiti kapatadanda?

¹⁸ Pinarsuanaka ni Jehova iti wagas a matagiragsakmo ti biag, ken kayatna nga agbalinka a naragsak. (Basaen ti Eclesiastes 11:9.) Laglagipem a ti mapaspasaran ti adu nga agtutubo ket ‘temporario laeng a panangtagiragsak iti basol.’ (Heb. 11:25) Kayat ti pudno a Dios a nasaysayaat nga amang ti matagiragsakmo. Kayatna a naragsakka iti agnanayon. Gapuna, no maipasangoka iti sulisog a mangaramid iti ammom a dakes iti imatang ti Dios, laglagipem a kanayon a pagimbagam ti ikalkalikagum kenka ni Jehova.

¹⁹ Kas agtutubo, masapul a matarusam nga uray no magun-odmo ti anamong dagiti kapatadam, nalabit a kaaduan kadakuada ti saanton a makalagip iti naganmo kalpasan ti sumagmamano a tawen. Iti kasumbangirna, no sarangtem ti panangpilitda, ammo dayta ni Jehova, ket dinakanto pulos malipatan wenno ti kinamatalekmo. ‘Luktannanto kenka dagiti aribengbeng ti langlangit ket pudno a mangibukbokto kenka iti bendision agingga nga awanen panagkasapulan.’ (Mal. 3:10) Kanayonanna, sibubuslon nga ipaayna ti nasantuan nga espirituna a mangpabileg iti determinasionmo no kumapuy dayta. Wen, kabaelannaka a tulongan ni Jehova a mangsaranget iti panangpilit dagiti kapatadam!

[Footnote]

Malagipyo Kadi?

• Kasano kabileg ti panangpilit dagiti kapatadan?

• Kasano a makatulong ti panagbalin a kombinsido kadagiti patpatien no iti panangsaranget ti panangpilit dagiti kapatadan?

• Kasano a masaganaan ti panangpilit dagiti kapatadan?

• Kasanoyo nga ammo nga ipatpateg ni Jehova ti kinamatalekyo?

[Ladawan iti panid 8]

Apay a timmulok ni Aaron a mangaramid iti balitok a baka?

[Ladawan iti panid 10]

Isaganam a nasaksakbay no ania ti ibagam