AMMOYO KADI?
Kasano nga isagana dagiti Judio idi umuna a siglo ti pannakaitabon ti natay?
Ipumpon a dagus dagiti Judio ti minatayda iti mismo nga aldaw ti ipapatayna. Adda dua a rason ti kasta a dagus a pannakaitabon. Umuna, agrupsa a dagus ti bangkay iti napudot a klima iti Middle East. Maikadua, sigun iti tradision idi unana, no saan a maitabon ti bangkay iti sumagmamano nga aldaw, saan a panagraem dayta iti natay ken iti pamiliana.
Adda uppat a pumpon a naaramid iti mismo nga aldaw ti ipapatay a nairekord kadagiti Ebanghelio ken iti libro dagiti Aramid. (Mateo 27:57-60; Aramid 5:5-10; 7:60–8:2) Ginasgasut a tawen sakbayna, natay ti ingungoten ni Jacob nga asawa a ni Raquel bayat nga agdaldaliasatda. Imbes nga isublina ti bangkay ni Raquel iti pagitabonan ti pamiliada, intabon ni Jacob ni baketna iti tanem “iti dalan nga agturong idiay . . . Betlehem.”—Genesis 35:19, 20, 27-29.
Ipakita dagiti salaysay ti Biblia maipapan iti urnos ti pannakaipumpon nga isagana a naimbag dagiti Judio ti bangkay para iti pannakaitabon. Dagiti kapamilia ken gagayyem digusenda ti bangkay, sapsapuanda iti especia ken nasayaat a lana, sa balkutenda iti lupot. (Juan 19:39, 40; Aramid 9:36-41) Mapan dagiti kaarruba ken sabali a tattao tapno makipagladingit ken liwliwaenda ti natayan a pamilia.—Marcos 5:38, 39.
Ti kadi pannakaipumpon ni Jesus ket kas iti gagangay a pumpon dagiti Judio?
Dagiti pamilia a Judio, ipumponda dagiti minatayda kadagiti kueba ken tanem a naikungkong iti nalukneng a bato a kadawyan iti adu a paset ti Israel. Aramidenda dayta kas panangtuladda iti inaramid dagiti patriarka. Naitabon iti kueba ti Macpela iti asideg ti Hebron da Abraham, Sara, Isaac, Jacob ken dadduma pay.—Genesis 23:19; 25:8, 9; 49:29-31; 50:13.
Naitabon ni Jesus iti maysa a tanem a naikungkong iti dakkel a bato. (Marcos 15:46) Ti kasta a tanem ket gagangay a nailet ti pagserkanna. Iti uneg dayta, adda sumagmamano nga abut a pangikabilanda iti bangkay dagiti minatayda. No nagrupsan ti bangkay, maurnong dagiti tulang ken maikabil iti kahon a bato wenno kahon dagiti tulang, kas iti kaugalian idi tiempo ni Jesus. Iti kastoy a pamay-an, mabalin manen nga usaren ti pamilia ti abut a pagitabonan iti minatayda.
Iti Mosaiko a Linteg, saan a mangyurnos dagiti Judio iti pumpon iti aldaw ti Sabbath. Gapu ta natay ni Jesus tallo nga oras sakbay a mangrugi ti Sabbath, isu ket intabon ni Jose manipud Arimatea ken ti dadduma pay nga adalan nupay saan a naisagana a naimbag ti bangkayna para iti pannakaipumpon. (Lucas 23:50-56) Dayta ti makagapu a napan ti dadduma a gagayyem ni Jesus iti tanemna kalpasan ti Sabbath tapno makompleto ti kaugalianda a panangisagana iti bangkay.—Marcos 16:1; Lucas 24:1.