Ipakitatayo ti Respeto iti Dadduma

1. Apay a maragsakantayo no respetuendatayo dagiti tattao? (Proverbio 22:1)

KAYATMO kadi a respetuendaka ti dadduma? Sigurado a wen. Ngamin, kasapulan ti amin a tao ti marespeto. Naragsaktayo no respetuendatayo. Isu met la gayam nga ibagbaga ti Biblia a “nasaysayaat ti marespeto ngem ti pirak ken balitok”!—Basaen ti Proverbio 22:1.

2-3. Apay a narigat no dadduma nga ipakita ti respeto, ken siasino dagiti masapul a respetuentayo?

² Saan a kanayon a nalaka nga ipakita ti respeto. Ngamin, makitkitatayo ti pagkamkamalian dagiti adda iti aglawlawtayo. Kaaduan met a tattao ita ti awanen ti resrespetona. Ngem masapul a naidumatayo. Apay? Kayat ngamin ni Jehova a raemen, wenno respetuentayo ti “amin a kita ti tattao.”—1 Ped. 2:17.

³ Iti daytoy nga artikulo, pagsasaritaantayo no ania ti kayat a sawen ti panangipakita iti respeto ken no kasanotayo a maipakita dayta kadagiti (1) kapamilia, (2) kapammatian, ken (3) saantayo a kapammatian. Ammuentayo met no kasanotayo a maipakita ti respeto uray kadagiti narigat a kasasaad.

TI KAYAT A SAWEN TI PANANGIPAKITA ITI RESPETO

4. Ania ti kayat a sawen ti panangipakita iti respeto?

⁴ Para kenka, ania ti kayat a sawen ti respeto? Iti dadduma a lengguahe, ti sasao a “respeto,” “dayaw,” ken “raem” ket agkokonektar. Kasano? Ti sao a “respeto” ket kangrunaanna a tumukoy iti panangmatmattayo iti maysa a tao. No resrespetuentayo ti dadduma, ibilangtayo ida a maikari nga ikabilangan ken ipateg gapu kadagiti kualidad, nagapuanan, wenno posisionda. Ti met sao a “dayaw” ket tumukoy iti panangtratotayo iti maysa a tao. No padayawantayo ti dadduma, tratuentayo ida iti pamay-an a mariknada nga adda dignidadda, maipatpateg, ken maap-apresiarda. Siempre, no aramidentayo dayta, saantayo koma a mapilpilitan. Masapul a naggapu dayta iti puso.—Mat. 15:8.

5. Ania ti makatulong kadatayo tapno maipakitatayo ti respeto?

⁵ Kayat ni Jehova nga ipakitatayo ti respeto. Ti agpayso, ibilbilinna pay ketdi nga aramidentayo dayta “kadagiti nangatngato nga autoridad.” (Roma 13:​1, 7) Ngem mabalin nga ibaga ti dadduma, “Respetuek laeng ti maysa no maikari a marespeto.” Ngem umiso kadi dayta a panagrasrason? Saan. Kas ad-adipen ni Jehova, ammotayo a masapul nga ipakitatayo ti respeto, saan laeng a gapu iti ar-aramiden wenno saan nga ar-aramiden ti dadduma, no di ket gapu ta ay-ayatentayo ni Jehova ken kayattayo a paragsaken isuna.—Jos. 4:14; 1 Ped. 3:15.

6. Rumbeng kadi a respetuem dagiti saan a mangraraem kenka? Ilawlawag. (Kitaen met ti ladawan.)

⁶ Pampanunoten ti dadduma, ‘Rumbeng kadi a respetuek daydiay saan a mangraraem kaniak?’ Wen. Kitaentayo dagitoy a pagarigan. Imbabain ni Ari Saul ti anakna a ni Jonatan iti sanguanan ti adu a tattao. (1 Sam. 20:​30-34) Ngem rinaem latta ni Jonatan ti amana a ni Saul. Sinuportaranna met ti amana a nakigubat agingga iti ipapatayna. (Ex. 20:12; 2 Sam. 1:23) Impagarup met ti Nangato a Padi a ni Eli a nabartek ni Hanna. (1 Sam. 1:​12-14) Ngem narespeto latta ti pannakisarita ni Hanna ken Eli, uray no nagdinamag iti Israel ti saan a panangilinteg ni Eli kadagiti dakes nga annakna, a masapul koma nga inaramidna kas amada ken nangato a padi. (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24) Ininsulto met dagiti lallaki a taga-Atenas ni apostol Pablo ken inawaganda a “tarabitab.” (Ara. 17:18) Ngem rinespeto latta ida ni Pablo. (Ara. 17:22) Ania ti masursurotayo kadagita? Ti koma ngarud rason a respetuentayo ti dadduma ket gapu iti nauneg a panagayattayo ken Jehova ken gapu ta kayattayo a paragsaken isuna. Aramidentayo dayta uray kadagiti narigat a situasion. Pagsasaritaantayo itan no siasino dagiti masapul a respetuentayo ken no apay.

IPAKITA TI RESPETO KADAGITI KAPAMILIA

7. Apay a marigatantayo a mangrespeto kadagiti kapamiliatayo?

⁷ No apay a narigat. Masansan a kaduatayo ti pamiliatayo. Kas resultana, nalaka laeng a makitatayo agpadpada dagiti nasayaat ken naalas nga ugalida. Mabalin nga adda sakit ti maysa a kapamiliatayo isu a marigatantayo a mangaywan kenkuana. Posible a nakaro met ti panagdandanag ti dadduma kadakuada. Baka nasakit pay ketdi ti panagsasao ti maysa wenno makaaramid iti pakasaktantayo. Kayattayo a nalag-an ti riknatayo no kaduatayo dagiti kapamiliatayo. Ngem no awan ti respeto iti uneg ti pamilia, mabalin a mapukaw ti talna. Mabalintayo nga iyarig ti pamilia iti maysa a bagi. No adda arthritis-na, mabalin a saanen a nasayaat ti panaggarawna. Kasta met laeng ti mapasamak no awan ti respeto iti uneg ti pamilia. Awan no kuan ti tunos ken panagkaykaysa. Ngem no kasano a mabalin a maagasan ti adu a sakit, mabalin met a masursuro ti agkakapamilia nga ipakita ti respeto iti maysa ken maysa.

8. Apay a masapul a respetuentayo dagiti kapamiliatayo? (1 Timoteo 5:​4, 8)

⁸ Apay nga ipakita ti respeto? (Basaen ti 1 Timoteo 5:​4, 8.) Iti umuna a surat ni Pablo ken Timoteo, imbagana a masapul nga ipaay dagiti agkakapamilia ti kasapulan ti tunggal maysa. Inlawlawagna a ti kangrunaan a motibotayo a padayawantayo dagiti kapamiliatayo ket gapu ta kayattayo nga ‘ipakita ti debosiontayo iti Dios,’ saan ketdi a gapu ta obligasiontayo laeng dayta. Dayta a termino ket tumukoy iti napudno a panagdaydayaw ken panagserbitayo iti Dios. Ni Jehova ti nangyurnos iti pamilia. (Efe. 3:​14, 15) Isu a no padpadayawantayo ti maysa a kapamiliatayo, ti talaga a padpadayawantayo ket ni Jehova, ti Nagtaudan ti pamilia. (Kitaen dagiti study note ti 1 Timothy 5:4.) Nakabilbileg dayta a rason tapno respetuentayo dagiti kapamiliatayo!

9. Kasano a maipakita ti agassawa a resrespetuenda ti maysa ken maysa? (Kitaen met dagiti ladawan.)

⁹ No kasano nga ipakita ti respeto. Padpadayawan ti asawa a lalaki ni baketna no ipatpategna isuna, duduada man wenno iti publiko. (Prov. 31:28; 1 Ped. 3:7) Dina pulos dissuan, pabainan, wenno iparikna nga awan serserbi ni baketna. Kastoy ti imbaga ni Ariela a taga-Argentina: “Gapu ta adda sakit ni baketko, makaibaga no dadduma iti pakasaktak. No mapasamak dayta, ipalpalagipko iti bagik a saan met a talaga a kasdiay ti kayat a sawen ni baketko. Kadagiti tensionado a situasion, lagipek no kua ti 1 Corinto 13:5. Dayta ti tumultulong kaniak tapno kalmadoak latta ken diak makapungtot kenkuana.” (Prov. 19:11) Kasta met laeng ti masapul nga aramiden ti asawa a babai. Raraemenna ni lakayna no nasayaat ti ibagbagana maipapan kenkuana. (Efe. 5:33) Saanna a kritikaren, insultuen, wenno pabainan ni lakayna. Ammona ngamin a makadadael dagita iti relasionda nga agassawa, a kas iti lati a mangrunot iti landok. (Prov. 14:1) Imbaga ti taga-Italy a sister nga adda anxiety disorder ni lakayna: “No dadduma, mariknak a sobra ti panagdanag ni lakayko uray kadagiti simple laeng a bambanag. Idi, madlaw iti panagsasaok ken ekspresion ti rupak nga awan respetok kenkuana. Ngem nakatulong ti pannakikaduak kadagiti narespeto a tattao. Gapu iti dayta, mas resrespetuekon ni lakayko.”

10. Kasano a maipakita dagiti annak a raraemenda dagiti nagannakda?

¹⁰ Annak, agtulnogkayo kadagiti paglintegan nga inaramid dagiti nagannakyo. (Efe. 6:​1-3) Nadayaw koma ti pannakisaritayo kadakuada. (Ex. 21:17) Bayat a lumaklakay ken bumakbaketda, baka mas kasapulanda ti tulongyo. Aramidenyo ngarud ti amin a kabaelanyo a tumulong kadakuada. Kitaentayo ti napadasan ni María, a saan a Saksi ni Jehova ni tatangna. Idi nagsakit ni tatangna, narigatan ni María a mangaywan kenkuana. Ngamin, pagsasawan no kua ni tatangna. Imbaga ni María: “Inkararagko ken Jehova a tulongannak a mangrespeto ken tatangko. Naamirisko a gapu ta imbilin ni Jehova a padayawak dagiti nagannakko, masiguradok a tulongannak a mangaramid iti dayta. Idi agangay, nasursurok met la a raemen ni tatangko uray no saan a nagbalbaliw ti panangtratona kaniak.” No raementayo dagiti kapamiliatayo iti laksid dagiti pagkapuyanda, pampaneknekantayo a resrespetuentayo ti urnos ni Jehova.

IPAKITA TI RESPETO KADAGITI KAPAMMATIAN

11. Apay a mabalin a marigatantayo a mangrespeto kadagiti kapammatiantayo?

¹¹ No apay a narigat. Ikagkagumaan dagiti kapammatiantayo a suroten dagiti pannursuro ti Biblia. Ngem no dadduma, mabalin a saan a nasayaat ti panangtratoda kadatayo. Baka husgarandatayo pay ketdi wenno makaaramidda iti pakasuronantayo. No makaaramid ti kapammatiantayo iti banag a pangibatayantayo nga “agreklamo,” mabalin a marigatantayon a mangrespeto kenkuana. (Col. 3:13) Ania ti makatulong kadatayo?

12. Apay a masapul a respetuentayo dagiti kapammatiantayo? (2 Pedro 2:​9-12)

¹² Apay nga ipakita ti respeto? (Basaen ti 2 Pedro 2:​9-12.) Iti maikadua a surat ni Pedro, dinakamatna a dadduma a kakabsat idi umuna a siglo ket agsasao iti dakes “kadagiti nadayag,” kayatna a sawen, dagiti Kristiano a panglakayen. Ania ti reaksion dagiti matalek nga anghel idi nakitada dayta? Awan man la ti dakes nga imbagada kontra kadagita a tattao. Apay? ‘Gapu ta raraemenda ni Jehova.’ Agasenyo! Uray no perpekto dagiti anghel, saanda man la a pulos a kayat ti agsao iti makapasakit kadagiti dakes a tattao. Imbes ketdi, impabiangda ken Jehova ti panangukom ken panangtubngar kadakuada. (Roma 14:​10-12; idilig ti Judas 9.) Ania ti masursurotayo kadagiti anghel? No kasano a masapul a respetuentayo dagiti bumusbusor kadatayo, lallalo koma pay a respetuentayo dagiti kapammatiantayo. Kinapudnona, datayo koma “ti mangyun-una” iti panangpadayaw kadakuada. (Roma 12:10) No aramidentayo dayta, ipakpakitatayo a raraementayo ni Jehova.

13-14. Kasanotayo a maipakita a resrespetuentayo dagiti kakongregasiontayo? Mangted kadagiti pagarigan. (Kitaen met dagiti ladawan.)

¹³ No kasano nga ipakita ti respeto. Papanglakayen, kanayon koma a naayat ti panangisuroyo iti dadduma. (Flm. 8, 9) No adda masapul a balakadanyo, nasingpetkayo koma ken saankayo a mangbalakad no masuronkayo. Kakabsat a babbai, dakkel ti maitulongyo tapno agtalinaed ti talna ken panagririnnaem iti kongregasion. Kasano? Liklikanyo ti agtsismis wenno mangpadakes iti dadduma. (Tito 2:​3-5) Maipakitatayo met amin a resrespetuentayo dagiti panglakayen no makitinnulongtayo kadakuada. Agyamantayo met gapu kadagiti sakripisioda a mangidaulo kadagiti gimong, iti trabaho a panangasaba, ken iti panangtulongda kadagiti ‘nakaaramid iti di umiso.’—Gal. 6:1; 1 Tim. 5:17.

¹⁴ Marigatan idi ti sister a ni Rocío a mangrespeto iti maysa a panglakayen a nangbalakad kenkuana. “Nasuronak ta panagriknak ket nasakit unay ti panangbalakadna kaniak,” imbagana. “Idi nakaawidakon, puro negatibon ti imbagbagak maipapan kenkuana. Diak met ketdi impadpadlaw ti suronko. Ngem iti un-unegko, pinagduaduaak ti motibona ken diak impangag ti balakadna.” Ania ti nakatulong ken Rocío? Inlawlawagna: “Bayat nga agbasbasaak iti Biblia, nasalawko ti 1 Tesalonica 5:​12, 13. Naamirisko a saanko gayam a raraemen dayta a panglakayen. Permi a nakonkonsiensiaak. Inkararagko dayta ken Jehova. In-research-ko met kadagiti publikasiontayo dagiti mabalinko nga aramiden tapno makapagbalbaliwak. Naamirisko idi agangay a ti problema ket saan a ti panglakayen, no di ket siak. Nangato ngamin idi ti pride-ko. Maawatak itan a masapul gayam a napakumbabaak tapno maipakitak ti panagraemko iti dadduma. Ammok nga adu pay ti masapul a parang-ayek. Ngem ikagkagumaak latta nga ipakita ti respeto iti dadduma, ket marikriknak a maragragsakan ni Jehova iti panagreggetko.”

IPAKITA TI RESPETO KADAGITI SAAN A KAPAMMATIAN

15. Apay a mabalin a marigatantayo a mangrespeto kadagiti saantayo a kapammatian?

¹⁵ No apay a narigat. No mangaskasabatayo, masansan a makasaraktayo kadagiti tattao a kasla saan nga interesado iti Biblia. (Efe. 4:18) Adda pay ketdi dagiti saanda a kayat ti dumngeg iti mensahetayo gapu iti naisuro kadakuada sipud kinaubingda. Baka marigatantayo met gapu kadagiti awan konsiderasionna nga amo wenno titsertayo, wenno gapu kadagiti katrabahuan wenno kaeskuelaantayo a narigat a pakilangenan. Kas resultana, baka in-inut a mapukaw ti respetotayo kadakuada ket saanen a nasayaat ti panangtratotayo kadakuada.

16. Apay a masapul a respetuentayo dagiti saan pay nga agserserbi ken Jehova? (1 Pedro 2:12; 3:15)

¹⁶ Apay nga ipakita ti respeto? Laglagipentayo a makitkita ni Jehova ti panangtratotayo kadagiti saan nga agserserbi kenkuana. Impalagip ni apostol Pedro kadagiti Kristiano a mabalin a matignay ti dadduma a ‘mangidaydayaw iti Dios’ gapu iti nasayaat a kababalinda. Gapu iti dayta, pinaregtana ida nga idepensada ti pammatida “buyogen ti kinaalumamay ken nauneg a panagraem.” (Basaen ti 1 Pedro 2:12; 3:15.) Kas Kristiano, no ngarud idepdepensatayo ti pammatitayo iti korte wenno bayat a mangaskasabatayo, masapul a tratuentayo dagiti ditay kapammatian a kas man la addatayo iti sanguanan ti Dios. Ngamin, kitkitaennatayo ni Jehova ken dengdenggenna dagiti ibagbagatayo ken no kasano ti panangibagatayo iti dayta. Nakabilbileg dayta a rason tapno respetuentayo dagiti ditay kapammatian!

17. Kasanotayo a maipakita a resrespetuentayo dagiti ditay kapammatian?

¹⁷ No kasano nga ipakita ti respeto. No mangaskasabatayo, ditay pulos kayat nga iparikna iti kasarsaritatayo a tagtagibassitentayo isuna gapu ta bassit wenno awan ti ammona maipapan iti Biblia. Imbes ketdi, kayattayo ida nga ibilang a napategda iti Dios ken nangatngatoda ngem kadatayo. (Hag. 2:7; Fil. 2:3) No adda manginsulto kenka gapu kadagiti patpatiem, labanam ti riknam a bumales. Kasano? Kas pagarigan, dika koma mangibaga iti makapakatawa ngem makapasakit met, tapno laeng agparang a nalalaingka ngem isuna. (1 Ped. 2:23) No makaibagaka iti pagbabbabawyam, agpadispensarka a dagus. Kasanom a maipakita ti respeto kadagiti katrabahuam? Aggaggagetka ken kanayon nga ipakitam dagiti nasayaat a kababalin kadagiti katrabahuam ken iti amom. (Tito 2:​9, 10) No napudno ken nagagetka iti trabahom, mabalin a maparagsakmo ida. Ngem uray no bilang saan, sigurado a maparagsakmo ti Dios.—Col. 3:​22, 23.

18. Apay a pagsayaatantayo no itultuloytayo nga ipakita ti respeto iti dadduma?

¹⁸ Adu ti pagsayaatanna no itultuloytayo nga ipakita ti respeto iti dadduma! Kas naammuantayon, no resrespetuentayo dagiti kapamiliatayo, raraementayo ni Jehova, ti Ulo ti pamiliatayo. Kasta met, no resrespetuentayo dagiti kapammatiantayo, padpadayawantayo ti nailangitan nga Amatayo. Ken no ipakitatayo ti respeto kadagiti saantayo a kapammatian, tultulongantayo ida a maaddaan iti gundaway a mangipadayag, wenno mangidaydayaw, iti naindaklan a Diostayo. Ngem uray no saandatayo a respetuen ti dadduma, masapul nga itultuloytayo latta a respetuen ida. Apay? Tapno bendisionannatayo ni Jehova. Inkarina: “Padayawak dagiti mangpadpadayaw kaniak.”—1 Sam. 2:30.