Ania ti Kayat a Sawen ti ‘Ayatenyo Dagiti Kabusoryo’?
Sungbat ti Biblia
Iti pagaammo a Sermon iti Bantay, imbaga ni Jesus: ‘Ayatenyo dagiti kabusoryo.’ (Mateo 5:44; Lucas 6:27, 35) Kayatna a sawen a masapul a siaayat a tratuentayo dagiti bumusbusor wenno dagiti saan a nasayaat ti panangtratoda kadatayo.
Impakita ni Jesus ti ayat kadagiti kabusorna babaen ti panangpakawanna kadagidiay saan a nasayaat ti panangtratoda kenkuana. (Lucas 23:33, 34) Ti pannursuro ni Jesus maipapan iti panangayat kadagiti kabusor ket maitunos iti naibaga iti Hebreo a Kasuratan, a maaw-awagan iti Daan a Tulag.—Exodo 23:4, 5; Proverbio 24:17; 25:21.
“Itultuloyyo nga ayaten dagiti kabusoryo ken ikararagan dagidiay mangidaddadanes kadakayo.”—Mateo 5:43, 44.
Iti daytoy nga artikulo
Ania dagiti pamay-an a maipakitam ti ayatmo kadagiti kabusormo?
Dagiti bersikulo iti Biblia maipapan iti panangayat iti kabusor
Apay nga ayatem dagiti kabusormo?
Nangted ti Dios iti pagtuladan. Ti Dios ket “naimbag kadagiti saan a managyaman ken managdakdakes.” (Lucas 6:35) “Pagsilnagenna ti initna kadagiti dakes.”—Mateo 5:45.
Mabalin a matignay ti kabusormo nga agbalbaliw gapu iti ayat. Ibagbaga ti Biblia a tratuentayo a naimbag dagiti kabusortayo, ta babaen iti dayta ‘agur-urnongtayo iti beggang iti ulona.’ (Proverbio 25:22) Daytoy a panangiladawan ket tumukoy iti panangipapudot iti bato tapno maala ti napateg a metal. Kasta met, no nasingpettayo iti maysa a bumusbusor kadatayo, mabalin a malunag wenno mapukaw ti pungtotna ket maipakitana ti nasayaat a kualidadna.
Ania dagiti pamay-an a maipakitam ti ayatmo kadagiti kabusormo?
“Aramidenyo ti nasayaat kadagidiay manggurgura kadakayo.” (Lucas 6:27) Kuna ti Biblia: “No mabisin ti kabusormo, pakanem; no mawaw, ikkam iti inumenna.” (Roma 12:20) Adda pay dadduma a pamay-an tapno maipakitam ti ayat iti kabusor babaen ti panangyaplikarmo iti Nabalitokan a Bilin (Golden Rule), a kunana: “No ania ti kayatyo nga aramiden dagiti tattao kadakayo, aramidenyo met dayta kadakuada.”—Lucas 6:31.
‘Bendisionanyo dagidiay mangilunlunod kadakayo.’ (Lucas 6:28) Bembendisionantayo dagiti kabusortayo no nasingpet ken nakonsiderar ti panagsaotayo kadakuada uray no nasakit ti panagsasaoda kadatayo. Kuna ti Biblia: “Diyo subadan ti . . . insulto iti insulto. Imbes ketdi, subadanyo iti bendision.” (1 Pedro 3:9) Makatulong daytoy a balakad tapno mapasardengtayo ti panagwaras ti gura.
‘Ikararaganyo dagidiay mangin-insulto kadakayo.’ (Lucas 6:28) No adda manginsulto kadakayo, diyo subadan iti “dakes dagidiay agaramid kadakayo iti dakes.” (Roma 12:17) Imbes ketdi, ikararagyo a pakawanen koma ida ti Dios. (Lucas 23:34; Aramid 7:59, 60) Imbes nga agibaleskayo, bay-anyo a ti Dios ti mangukom kadakuada maitunos iti perpekto nga estandarte ti hustisiana.—Levitico 19:18; Roma 12:19.
“Itultuloyyo nga ayaten dagiti kabusoryo, nga aramidenyo ti nasayaat kadagidiay manggurgura kadakayo, bendisionan dagidiay mangilunlunod kadakayo, ken ikararagan dagidiay mangin-insulto kadakayo.”—Lucas 6:27, 28.
Agbalin a “naanus ken naimbag.” (1 Corinto 13:4) Iti nalatak a deskripsion ni apostol Pablo iti ayat, inusarna ti isu met laeng a Griego a sao (a·gaʹpe) a mabasa iti Mateo 5:44 ken Lucas 6:27, 35. Ipakitatayo ti kasta met a Nakristianuan nga ayat uray kadagiti kabusortayo babaen ti panagbalintayo a naanus ken naimbag, saan a naimon, saan a napangas, wenno natangsit.
“Ti ayat ket naanus ken naimbag. Ti ayat saan a naimon. Saan nga agpangas, saan nga agtangsit, saan a naalas ti panagtigtignayna, saanna a sapulen ti bukodna a pagimbagan, saan a nalaka nga agpungtot. Saan nga agbilbilang iti pannakadangran. Saanna a pagragsakan ti kinakillo, ngem makipagragsak iti kinapudno. Anusanna ti amin a banag, patienna ti amin a banag, namnamaenna ti amin a banag, ibturanna ti amin a banag. Ti ayat saan a pulos agpatingga.”—1 Corinto 13:4-8.
Rumbeng kadi a makigubatka kadagiti kabusormo?
Saan, ta insuro ni Jesus kadagiti adalanna a saanda a rumbeng a makilaban kadagiti kabusorda. Kas pagarigan, idi pinakdaaranna ida iti umas-asidegen a pannakaraut ti Jerusalem, saanna nga imbaga kadakuada nga agtalinaedda ken makilabanda, no di ket pumanawda. (Lucas 21:20, 21) Imbaga pay ni Jesus ken apostol Pedro: “Isublim ta espadam iti kalubanna, ta ti mangusar iti espada matayto iti espada.” (Mateo 26:52) Ipakita ti Biblia ken ti sekular a historia nga idi umuna a siglo, dagiti pasurot ni Jesus ket saan a nakigubat kadagiti kalabanda.a—2 Timoteo 2:24.
Di umiso a kapanunotan iti panangayat iti kabusor
Di umiso: Ibagbaga ti Linteg ti Dios a guraen dagiti Israelita dagiti kabusorda.
Umiso: Awan ti kasta a bilin iti Linteg. Imbes ketdi, naibilin kadagiti Israelita nga ayatenda ti kaarrubada. (Levitico 19:18) Nupay ti sao a “kaarruba” kaipapananna ti sabali pay a tao, imbaga ti dadduma pay a Judio a tumukoy laeng dayta iti padada a Judio, ken patienda a dagiti saan a Judio ket kabusorda a rumbeng a guraenda. (Mateo 5:43, 44) Inlinteg ni Jesus ti di umiso a panangmatmatda babaen ti panangisalaysayna iti pangngarig maipapan iti naimbag a Samaritano.—Lucas 10:29-37.
Di umiso: Ti panangayat kadagiti kabusortayo kaipapananna ti pananganamong iti di umiso nga ar-aramidenda.
Umiso: Ipakita ti Biblia a mabalintayo nga ayaten ti maysa a tao uray saantayo nga anamongan ti dakes nga ar-aramidenna. Kas pagarigan, kinondenar ni Jesus ti kinaranggas ngem inkararaganna dagidiay nangpatay kenkuana. (Lucas 23:34) Ken kagura ni Jesus dagiti agar-aramid iti kinadakes, wenno basol, ngem intedna ti biagna para kadagiti managbasol.—Juan 3:16; Roma 6:23.
a Imbaga ti libro a The Rise of Christianity ni E. W. Barnes: “Ti naannad a panangusig iti isuamin nga adda nga impormasion ipakitana nga agingga idi tiempo ni Marcus Aurelius [Romano nga emperor manipud 161 agingga iti 180 C.E.], awan ti Kristiano a nagsoldado; ket awan ti soldado a kalpasan a nagbalin a Kristiano, nagtalinaed iti panagserbi iti militar.”