Talaga Kadi a Nagbiag ni Juan a Mammautisar?
Nadakamat iti salaysay ti Ebanghelio ti lalaki a maawagan iti Juan a Mammautisar, a nangaskasaba idiay Judea maipapan iti Pagarian ti Dios. Umiso kadi ti salaysay ti Biblia maipapan kenkuana? Panunotem:
Kuna ti Biblia: “Napan ni Juan a Mammautisar iti let-ang ti Judea ket nangaskasaba, kinunana: ‘Agbabawikayo, ta asidegen ti Pagarian ti langit.’” (Mateo 3:1, 2) Paneknekan kadi dagiti sekular a reperensia nga agpayso daytoy? Wen.
Ni Flavius Josephus a maysa a historiador idi umuna a siglo dineskribirna ti maysa a lalaki nga agnagan iti “Juan a Mammautisar,” a “mangiparparegta kadagiti Judio a maaddaan iti nalinteg a biag,” “agdayawda iti Dios,” ken “agpabautisarda.”—Jewish Antiquities, Book XVIII.
Ibaga ti Biblia a tinubngar ni Juan ni Herodes Antipas, nga agturturay idi iti distrito ti Galilea ken Perea. Ibagbaga ni Herodes nga isu ket maysa a Judio a mangtungtungpal iti Linteg ni Moises. Binabalaw ni Juan ni Herodes gapu ta inasawana ni Herodias nga asawa ti kabsatna. (Marcos 6:18) Daytoy a detalye ket paneknekan ti sekular a reperensia.
Imbaga ti historiador a ni Josephus a ni Antipas ket “nagayat ken Herodias” ken “saan a nagbain a nangitukon kenkuana nga agkasarda.” Pinanawan ni Herodias ti asawana ket immanamong nga agkasarda ken Antipas.
Kuna ti Biblia a “napan [ken Juan] ti amin nga umili ti Jerusalem ken Judea ken dagiti lugar iti aglawlaw ti Jordan. . . . Binautisaranna ida idiay Karayan Jordan.”—Mateo 3:5, 6.
Paneknekan met laeng ni Josephus nga umiso daytoy a detalye idi insuratna nga “adu a tattao” ti napan ken Juan ket “kasta unay ti pannakatignayda [wenno, pannakapabilegda] kadagiti sermon ni Juan.”
Nalawag a ti historiador idi umuna a siglo a ni Josephus imbilangna a talaga a nagbiag ni Juan a Mammautisar. Kastatayo met.