Ti Saplit ti Kinaawan Panggedan

BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY ITALIA

Daytat’ emerhensia iti sumagmamano a nabaknang a pagilian​—ngem pagdanagenna met dagiti napanglaw a nasion. Napasamaken iti lugar a dina pakapaspasamakan idi. Apektaranna ti ginasut a milion a tattao​—adu kadakuada ti inna ken amma. Iti dua a kakatlo kadagiti Italiano, daytat’ “kangrunaan a pagpeggadan.” Pataudenna dagiti baro a parikut ti kagimongan. No dadduma, dayta ti ramut dagiti parikut ti adu nga agtutubo a naigamer iti droga. Dadaelenna ti turog dagiti minilion, ket kadagiti minilion a sabsabali pay, mabalin a dandanin parikutda dayta . . .

“NALABIT ti kinaawan ti panggedan ti kasaknapan unay a pagbutbutngan iti tiempotayo,” ipatalged ti Organization for Economic Cooperation and Development (OECD). “Pagaammo ti kasaknap ken pagbanagan daytoy a kasasaad,” isurat ti Commission of European Communities, ngem “narigat a tamingen ida.” Daytat’ “pagpulkokan,” kuna ti maysa nga eksperto, nga “agsubsubli a mangriribuk iti kalkalsada ti Daan a Kontinente.” Idiay European Union (EU), agarup 20 a milionen ti bilang dagiti awan panggedanna, ket idi Oktubre 1994, idiay laeng Italia, 2,726,000 ti opisial a bilangda. Sigun ken ni Padraig Flynn a commissioner ti European Union, “ti panangrisut ti parikut iti kinaawan panggedan ti sangsanguentayo a kapatgan a karit ti kagimongan ken ekonomia.” No awan panggedanyo wenno agpegpeggad a mapukawyo ti trabahoyo, ammoyo ti buteng a pataudenna.

Ngem saan laeng a parikut ti Europa ti kinaawan panggedan. Saplitenna amin a pagilian ti America. Dina ilaksid ti Africa, Asia, wenno Oceania. Dagiti nasion ti Akindaya a Europa masapul a sanguenda ti parikut ti kinaawan panggedan kadagiti kallabes a tawen. Pudno, saan a padapada ti pannakapasamakna iti isuamin a lugar. Ngem sigun iti dadduma nga ekonomiko, ti kinaawan ti panggedan idiay Europa ken iti Norte America agtalinaedto nga ad-adu ngem kadagiti napalabas a dekada.a Ket itudo ni ekonomiko a Renato Brunetta a “kimmaro [ti kasasaad] babaen ti iyaadu ti kurang a panggedan (wenno di maitutop a panggedan) ken babaen ti kaaduan a panagpababa ti kalidad dagiti trabaho a magun-odan.”

Ti Di Malapdan nga Iyaadu

Ti kinaawan panggedan agsasaruno nga inapektaranna ti amin a sektor ti ekonomia: umuna ti agrikultura, gapu iti immadu a panagusar kadagiti makina, a nakapukawan dagiti tattao iti trabaho; kalpasanna ti industria, nga inapektaran ti krisis ti koriente nanipud 1970’s a nagtultuloy; ket ita, ti sektor a mangipapaay iti serbisio​—komersio, edukasion​—sektor a maibilang idi a di maapektaran. Duapulo a tawenen ti napalabas, mabalin a makapatauden iti dakkel a pakadanagan ti proporsion ti kinaawan panggedan a nasurok a 2 wenno 3 porsiento. Ita ti industrialisado a nasion nasayaaten ti kasasaadna no mataginayon ti kinaawan panggedan a nababbaba ngem 5 wenno 6 a porsiento, ket adu kadagiti nabaknang a nasion ti nangatngato pay ti proporsionna.

Sigun iti International Labor Organization (ILO), awanan trabaho, nakasagana nga agtrabaho, ken aktibo nga agsapsapul ti trabaho ti tao nga awan panggedanna. Ngem ti ngay tao nga awanan ti permanente nga amin-tiempo a trabaho wenno maysa a makapagtrabaho laeng iti sumagmamano nga oras iti linawas? Nadumaduma ti panangamiris ti nadumaduma a pagilian iti paset-tiempo a trabaho. Kinapudnona, iti dadduma a nasion, opisial a naibilang nga adda panggedanna ti dadduma nga awan panggedanda. Dagiti di umiso a depinasion ti adda panggedanna ken awan panggedanna ti mangparigat iti panangikeddeng no asino a talaga ti awan panggedanna, ket gapu itoy deskribiren ti estadistika ti paset laeng ti kinapudno. “Uray ti opisial a bilang a 35 milion nga awan panggedanna [kadagiti pagilian iti OECD] dina iparangarang ti intero a kasaknap ti kinaawan pagtrabahuan,” kuna ti maysa a panagadal idiay Europa.

Ti Nangato a Gatad ti Kinaawan Panggedan

Ngem di ibaga ti bilang ti intero a kasasaad. “Nagdakkelan ti gastos ti kinaawan panggedan iti ekonomia ken iti kagimongan,” kuna ti Commission of European Communities, ket agbanagda “saan laeng nga iti direkta a panagbayad iti welfare agpaay iti awan panggedanna no di ket iti pay pannakapukaw ti tinawen a buis a kontribusion ti awan panggedanna no agtartrabahoda koma ken agbaybayadda iti buis.” Ken kumarkaron ti panagbalin a dadagsen dagiti benepisio agpaay iti awan panggedanna, saan laeng nga iti gobierno no di pay ket kadagiti adda panggedanna, a mangibaklay iti immadu a buis.

Ti kinaawan panggedan saan laeng a kinapudno ken bilang. Sinaggaysa a kasasaad dagiti resulta, ta saplitenna dagiti tattao​—lallaki, babbai, ken dagiti agtutubo iti amin a kasasaad ti kagimongan. Mairaman iti amin a sabali a parikut kadagitoy “maudi nga al-aldaw,” ti kinaawan panggedan mapaneknekan a nagdakkelan a pakadagsenan. (2 Timoteo 3:1-5; Apocalipsis 6:5, 6) Nangnangruna no agsagaba iti “napauten a kinaawan ti panggedan,” nga awanen ti sabali a banag a makagapu iti kasasaad, narigrigat pay a makasarak ti trabaho ti tao nga awananen iti trabaho iti napaut a tiempo. Nakalkaldaang ta dadduma ti pulos a dinto makasarak manen iti panggedan.b

Kadagiti awan panggedanna ita, nasarakan dagiti sikologo nga umad-adu dagiti sakit ti isip ken panunot, agraman ti di natimbeng nga emosion, pannakaupay, kankanayon a di pannakaseknan, ken pannakapukaw ti panagraem iti bagi. No mapukawan iti trabaho ti maysa a tao nga addaan annak nga aywanan, daytat’ nakaro a personal a didigra. Narbeken ti lubong iti aglawlawda. Napukawen ti kinatalged. Ita, kinapudnona, madlaw ti sumagmamano nga eksperto a nagparang ti “inanamaen a panagdanag” a mainaig iti posibilidad a mapukaw ti maysa ti trabaho. Mabalin nga apektaran unay daytoy a panagdanag ti pannakilangen ti maysa kadagiti dadduma a miembro ti pamilia ket mabalin nga addaan pay iti nakarkaro a nakalkaldaang a resulta, kas nalabit ipamatmat dagiti nabiit pay a panagpakamatay dagiti awanan panggedan a tattao. Kasta met, mairaman kadagiti mabalin a pakaigapuan dagiti kinaranggas ken ti pannakaisina dagiti agtutubo iti kagimongan ti kinarigat ti pannakasarak iti damo a pagtrabahuan.

‘Balud iti Dakes a Sistema’

Nagsaludsod ti Agriingkayo! iti adu a tattao a napukawan iti pagtrabahuanda. Kinuna ti limapulo-ti-tawenna a ni Armando a para kenkuana kaipapanan dayta ti “pannakakita ti nakaay-ay-ay a nagbanagan ti nagbannoganna iti 30 a tawen, a masapul a mangrugi manen,” ken pannakarikna a “kasla balud iti dakes a sistema.” ‘Nakita [ni Francesco] ti lubong a narbek iti tuktokna.’ “Narikna [ni Stefano] ti nakaro a pannakaupay iti agdama a sistema ti biag.”

Iti kasumbangirna, ni Luciano, a naikkat iti trabaho kalpasan ti panagtrabahona iti technical management ti maysa a nalatak nga industria ti auto idiay Italia iti dandani 30 a tawen, “napadasanna ti panagpungtot ken pannakapaay idi makitana a dagiti panangikagumaanna, natarnaw a kababalinna, ken kinamapagtalkanna bayat ti adu a tawtawen a panagtrabaho a naibilangda nga awan mamaayna.”

Dagiti Panagipadto ken Pannakapaay

Dadduma nga ekonomiko ninamnamada ti naiduma unay a kasasaad. Idi 1930, mangin-inanama nga impadto ti ekonomiko a ni John Maynard Keynes nga addanto “trabaho para iti amin” iti las-ud ti sumaganad a 50 a tawen, ket iti adu a dekada ti naan-anay a kaadda ti panggedan naibilang a magun-odanen a kalat. Idi 1945, inkeddeng ti Karta ti organisasion ti Naciones Unidas kas puntiria ti napartak a pannakaibanag ti kaadda ti naan-anay a panggedan. Agingga idi kallabes mapapati pay laeng a ti irarang-ay kaipapananna nga adda trabaho ken basbassit nga oras ti panagtrabaho para kadagiti amin. Ngem saan a nagtungpal a kasta dagiti bambanag. Ti nakaro a panagbaba ti ekonomia idi napalabas a dekada pinataudna ti “kakaruan a sangalubongan a kinakurang ti panggedan nanipud idi Nakaro a Panagbaba ti Ekonomia idi 1930’s,” kuna ti ILO. Idiay South Africa agarup 3.6 milion a tattao ti awan pagtrabahuanna, agraman ti agarup 3 milion a nangisit nga Africano. Uray ti Japan​—nga addaan nasurok a dua a milion nga awanan pagtrabahuan itay napan a tawen​—agsagsagaba ti rigat.

Apay a nakasaksaknap a saplit ti kinaawan panggedan? Ania dagiti solusion a nailungalong a mangtaming iti dayta?

Kinaawan Panggedan​—Apay?

ITI sumagmamano a pagilian, adu a tattao ti mapilit nga agbirok ti pagbiagda babaen iti panagtrabaho iti nadagsen iti adu nga oras iti makabannog a kapartak, a nalabit agtrabaho pay iti napeggad maipaay iti bassit a sueldo. Iti kallabes, adu kadagiti adda iti dadduma a lugar ti makasigurado nga apaman a makastrekda iti dakkel a kompania wenno iti imatonan ti gobierno a negosio, addanton natalged a trabahoda agingga nga agretiroda. Ngem ita, kasla awanen dagiti negosio wenno korporasion a makaitukon iti nasayaat a panggedan ken kinatalged iti aniaman a pagsaadan. Apay?

Dagiti Pakaigapuan ti Parikut

Rinibribu nga agtutubo ti di payen makasarak iti damo a pagtrabahuanda​—adda man degree-da iti kolehio wenno awan. Idiay Italia, kas pagarigan, nasurok a kakatlo kadagiti di nayempleo a tattao ti agtawen iti 15 agingga iti 24. Umad-adu ti promedio nga edad dagidiay agtartrabahon ken mangpadpadas a mangsalimetmet iti trabahoda, isu a narigrigat kadagiti agtutubo ti makastrek iti trabaho. Uray pay kadagiti babbai​—nga ad-addan a masarakan iti pagtrabahuan​—nagadu ti awan panggedanna. Gapuna, ti naisangsangayan a kaadu dagiti agdadamo a trabahador ti mangikagkagumaan a makastrek iti trabaho.

Nanipud idi tiempo dagiti umuna a makina ti industria, ti pannakausar ti makina ti nangpabassit iti pannakasapul kadagiti trabahador. Tangay adu a tattao ti agtrabaho kadagiti napaut a makabannog a trabaho, nainanama dagiti trabahador a pabassiten dagiti makina ti trabaho wenno ikkatenna pay dayta. Ti panagusar kadagiti makina ti nangpaadun iti produksion ken pinukawnan ti adu a peggad, ngem pinabassitna met dagiti trabaho. Agpeggad dagidiay maikkat iti trabaho iti napaut a kinaawan panggedan malaksid no agadalda kadagiti baro a paglaingan.

Agpeggadtayo a malapunos iti nakaad-adu a mailaklako a produkto. Marikna ti dadduma a nagpatinggan ti irarang-ay. Mainayon pay, no basbassit ti mayempleo, basbassit dagiti aggatang. Ngarud ad-adu ti mapataud nga ilako ngem ti mausar. Gapu ta maluglugin, maserraan wenno mabalbaliwan ti dadakkel a planta a naibangon a mangpataud iti ad-adu a produksion. Adda biktima dagitoy a kasasaad​—dagidiay maawanan ti panggedan. Iti panagbaba ti ekonomia, bumassit dagiti kasapulan a trabahador, ket dagiti mapukaw a trabaho bayat a bumaba ti ekonomia narigaten a mapataud no rumang-ayen ti negosio. Nalawag a ti kinaawan ti panggedan saan laeng a maymaysa ti gapuna.

Saplit iti Kagimongan

Tangay mabalin nga apektaranna ti asinoman, saplit iti kagimongan ti kinaawan ti panggedan. Mangipaay ti dadduma a pagilian iti nadumaduma a pamay-an a pangsalaknib kadagidiay agtartrabaho pay laeng​—kas pagarigan, ti panagtrabaho iti basbassit nga oras iti linawas a basbassit ti sueldo. Nupay kasta, mabalin a pukawen daytoy ti namnama ti dadduma nga agsapsapul iti trabaho.

Agpada nga ad-adda nga agprotesta ti adda panggedanna ken ti awan panggedanna maipapan kadagiti mainaig-trabaho a parikut. Ngem nupay agsapsapul kadagiti baro a trabaho ti awan panggedanna, padpadasen dagidiay adda trabahona a salakniban ti kinatalgedda​—dua a panggep a saan a kanayon nga agtunos. “Masansan a maawis dagidiay addaan trabaho nga agtrabaho iti ad-adu nga oras. Agtalinaed dagidiay awanan trabaho nga awanan panggedan. Adda peggad a mabalin a magudua ti kagimongan . . . ti maysa, dagiti agtrabaho iti adu nga oras ket ti sabali, dagidiay nailaksid nga awan panggedanna, a dandani naan-anay nga agpannurayda iti kaasi ti dadduma,” kuna ti Panorama a magasin ti Italia. Idiay Europa, kuna dagiti eksperto, dagiti resulta ti irarang-ay ti ekonomia ti tagtagiragsakenen a nangnangruna dagidiay agtartrabahon, imbes a dagiti awanan trabaho.

Kasta met, naisinggalút ti kinaawan panggedan iti kasasaad ti lokal nga ekonomia, ta iti dadduma a nasion, kas iti Alemania, Italia, ken España, adda nagdadakkelan a nagdumaan dagiti kasapulan iti nadumaduma a lugar ti pagilian. Situtulok kadi dagiti trabahador a mangsursuro kadagiti baro a paglaingan wenno umakar pay iti sabali a lugar wenno iti sabali a pagilian? Daytoy ti masansan a mangikeddeng iti panagsapul iti trabaho.

Adda Kadi Aniaman a Makitkita a Solusion?

Kaaduanna, adda pananginanama a rumang-ay ti ekonomia. Ngem agduadua ti dadduma a tattao ket panunotenda a saan a mapasamak ti kasta nga irarang-ay agingga iti tawen 2000. Iti dadduma, nangrugin ti irarang-ay, ngem nabannayat dagiti resulta, kas makita iti kallabes a panagbaba ti panggedan idiay Italia. Ti irarang-ay iti ekonomia dina kayat a sawen a bumassit ti awan panggedanna. Nupay kalalainganna ti irarang-ay, kaykayat dagiti negosio nga usaren dagiti nasaysayaat nga empleado nga adda kadakuadan imbes a mangyempleo pay iti dadduma​—kayatna a sawen, “rumang-ay a di umadu ti pagtrabahuan.” Kasta met, ti bilang dagiti awan panggedanna masansan a naparpartak nga umadu ngem ti bilang dagiti mapataud a trabaho.

Ita, agbalbalinen a sangalubongan ti ekonomia dagiti nasion. Pagarupen dagiti ekonomiko a ti pannakapataud ti dadakkel, baro a negosio a mangsaklaw iti sabali a pagilian, kas iti North American Free Trade Agreement (NAFTA) ken ti Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC), mabalin a parang-ayenna met ti ekonomia ti lubong. Nupay kasta, daytoy a kasasaad ti mangtignay iti dadakkel a korporasion a mangipasdek iti kompaniada iti lugar a nalaklaka ti sueldo, nga agbanag iti pannakapukaw dagiti industrialisado a nasion kadagiti pagtrabahuan. Maigiddato iti dayta, makita dagiti trabahador a saan unay a dakkel ti birokda, a bumassit ti bassiten a birokda. Saan a nairana laeng nga iti adu a pagilian, adu ti nagdemostra pay a siraranggas, a maibusor kadagitoy a tulagan ti negosio.

Isingasing dagiti eksperto ti nagadu a pamuspúsan a panglapped iti kinaawan panggedan. Dadduma ti maikontra pay, agpannuray iti no dagitoy ti insingasing dagiti ekonomiko, politiko, wenno dagiti trabahador a mismo. Adda dagidiay mangisingasing iti panangipaay kadagiti pangawis ti kompania tapno umadu dagiti empleado babaen ti panangpabassit iti buis. Dadduma ti mangibalakad iti kasta unay a pannakibiang ti gobierno. Isingasing ti dadduma ti nadumaduma a panangiwaras iti trabaho ken panangpabassit iti oras ti panagtrabaho. Naaramiden daytoy nga addang kadagiti dadduma a dadakkel a kompania, uray pay no bayat ti naudi a siglo, sistematiko a napaababan ti lawas a panagtrabaho kadagiti amin nga industrialisado a nasion ngem daytoy saanna a pinabassit ti kinaawan ti panggedan. “Kamaudiananna,” kuna ti ekonomiko a ni Renato Brunetta, “agbanagto a di epektibo ti tunggal polisa, a dakdakkel ti gastos ngem dagiti gunggona.”

“Ditay koma allilawen ti bagbagitayo,” kuna ti magasin nga L’Espresso, “narikut ti parikut.” Nakarikrikut a risuten? Adda kadi solusion ti parikut ti kinaawan panggedan?

[Kahon iti panid 8]

Kadaanan a Parikut

Ti kinaawan panggedan datin a parikut. Iti adun a siglo sagpaminsan a mapukawan dagiti tattao iti trabaho nupay dida kayat. Apaman a malpasen ti trabaho, pinullo a ribu a trabahador a nagtrabaho iti dadakkel a konstruksion ti maawananton ti panggedan a mismo​—agingga manen a mayempleoda iti sabali a lugar. Kabayatanna, no utoben, agsagabada iti nakarigrigat a panagbiag.

Bayat ti Edad Media, “uray no awan pay idi ti parikut ti moderno a kasasaad ti kinaawan ti panggedan,” addan dagiti awan panggedanna. (La disoccupazione nella storia [Unemployment in History]) Kadagidi nga aldaw, nupay kasta, asinoman a saan nga agtartrabaho, kaaduanna, a naibilangda nga awan serserbina wenno agakar-akar. Idi arinunos ti maika-19 a siglo, adu a mangus-usig a Britano “innaigda dagiti awan panggedanna a nangnangruna kadagiti ‘narungsot’ nga agakar-akar a maturog iti ruar wenno magna kadagiti kalsada iti rabii,” ilawlawag ni Propesor John Burnett.​—Idle Hands.

Ti “pannakabigbig a ti kinaawan panggedan maysa a naisangsangayan a kasasaad ken maysa a parikut” napasamak idi dandani arinunos ti maika-19 wenno iti pangrugian ti maika-20 a siglo. Naipasdek dagiti naisangsangayan a komision ti gobierno a mangadal ken mangrisut iti parikut, kas ti Select Committee of the British House of Commons on “Distress From Want of Employment,” idi 1895. Nagbalinen a saplit ti kagimongan ti kinaawan ti trabaho.

Kimmaro iti kasta unay daytoy a baro a pannakabigbig, nangnangruna kalpasan ti umuna a gubat sangalubongan. Dayta a dangadang, agraman ti naganat a panangpataudna kadagiti armas, ti dandani nangpukaw iti kinaawan ti panggedan. Ngem idi pangrugian ti 1920’s, sinango ti Akinlaud a lubong ti agsasaruno a panagbaba ti ekonomia a nagtungpal iti Nakaro a Panagbaba ti Ekonomia a nangrugi idi 1929 ken napasamak iti amin nga industrialisado nga ekonomia iti lubong. Kalpasan ti maikadua a gubat sangalubongan, napadasan ti adu a pagilian ti baro nga irarang-ay ti ekonomia, ket nakissayan ti kinaawan ti panggedan. Ngem “dagiti pangrugian ti parikut ti kinaawan ti panggedan ita matunton nga agsubli iti ngalay ti 1960’s,” kuna ti Organization for Economic Cooperation and Development. Nagsagaba ti pagtrabahuan iti baro a pannakapaay iti krisis ti krudo idi 1970’s ken ti nasaknap a pannakausar dagiti computer agraman dagiti nagbanaganna a pannakaikkat iti trabaho. Nangrugin ti awan sardayna nga iyaadu ti kinaawan ti panggedan, a nakagteng uray pay kadagiti mangop-opisina ken dagiti manager a naibilang idi a natalged.

[Ladawan iti panid 7]

Ti panangikalikagum iti ad-adu pay a trabaho dinanto pabassiten ti problema ti kinaawan a panggedan

[Credit Line]

Reuters/Bettmann

Pannakawayawaya Manipud Kinaawan Panggedan​—Kasano Ken Kaano?

KAS iti Namarsuana, maragsakan ti tao iti trabaho, a siuumiso a madepinar kas “sagut ti Dios.” (Eclesiastes 3:12, 13; Juan 5:17) Makaparagsak kadatayo ti makaay-ayo a trabaho ken mariknatayo a naserbi ken matarigagayantayo. Talaga nga awan ti asinoman a mayat a makapukaw iti trabaho, kasano man kabassit ti panangtagiragsakna iti dayta. Malaksid ti panangipanamnamana iti sueldo, ti masuelduan a panggedan mangipaay iti naurnos nga organisasion, panggep, ken ti pakabigbigan iti biag ti maysa a tao. Saan ngarud a nakaskasdaaw a gagangay a “ti awan panggedanna awan ti aniaman a tarigagayanna no di ti maaddaan iti trabaho.”

Panagsapul iti Trabaho

Kas nakitatayon, nakarikrikut ti kasasaad ti pagtrabahuan. Kas banagna, adda adu a nainkalintegan a pamay-an ti panagsapul ti trabaho. Asinoman a maikari kadagiti benepisio iti gobierno mabalin nga usarenda dagiti benepisio ti gobierno iti kinaawan ti panggedan no magun-odan; ken sadiay pagaplikaranna, mabalin nga agpalistada kadagiti opisina [a mangtamtaming] kadagiti awan panggedanna ket usarenda dagiti serbisio a maipaay. Dadduma makasapulda iti trabaho babaen ti panangpataud iti bukodda a panggedan. Ngem masapul koma ti panagannad. Masansan a ti mangyempleo iti bagina sanguenna ti damo a paggastuan a mabalin a saan a nalaka a bayadan. Nasken met nga ammuen ken raemen dagiti linteg ti masapulan ken panagutang ken ti panagbuis​—a mabalin a narigat nga ibanag iti dadduma a pagilian!​—Roma 13:1-7; Efeso 4:28.

Tapno makasapul iti trabaho, pinagbalin ti dadduma a trabaho ti panangsapul iti trabaho, nga impasnekda dayta babaen iti pamay-an ken kinapinget. Dadduma ti nagsurat kadagiti kompania nga agsapsapul kadagiti empleado, wenno nagpaanunsioda kadagiti lokal a warnakan​—a dadduma kadagitoy ti mangiprenta kadagiti libre nga anunsio ti panagkiddaw iti trabaho. Masansan a nangipaayen ti Agriingkayo! kadagiti epektibo ken praktikal a balakad maipapan itoy a tema​—agpaay nga agpadpada kadagiti agtutubo ken nataengan.a​—Kitaenyo dagiti kahon, panid 11.

Masapul a mannakibagaykayo​—a situtulok a mangaramid iti amin a kita ti trabaho, agraman dagiti trabaho a dikay pagay-ayat. Kunaen dagiti eksperto a mairaman kadagiti umuna a bambanag a madamag kadagiti interview iti pagtrabahuan isu dagiti napalabas a kapadasan iti trabaho ken ti kabayag ti kinaawanen ti trabaho. Ti nabayagen a kinaawan ti trabaho maibilang a saan a nasayaat a pagilasinan agpaay iti manamnama a mangyempleo.

Ti maysa a tao a sisisirib a mangusar iti tiempona idiay eskuelaan a manggun-od iti kinasigo adda nasaysayaat a gundawayna a makasarak iti damo a pagtrabahuanna. “Ti kinaawan ti panggedan,” kuna ni Alberto Majocchi, maestro iti financial sciences, “apektaranna a nangnangruna dagiti saan a nasigo a trabahador.”

Ti Kinapateg ti Emosional a Pannaranay

Maysa a napateg a banag isu ti positibo a panangmatmat. Daytoy ti mamagduma iti pannakasarak ken ti di pannakasarak iti trabaho. Apresiaren unay ti awan panggedanna ti emosional a pannaranay, a mangtulong kadakuada a mangliklik iti panangiputong iti bagida wenno pannakarikna iti kinaawan ti pannakaseknan. Agserbi met dayta a mangparmek iti pannakapukaw iti panagraem iti bagi a mabalin nga agbanag iti panangipadis iti bagi kadagiti sabsabali a di nakapukaw iti trabahoda.

Mabalin a saan a nalaka ti panangikagumaan nga agbiag iti bassit a kuarta. “Gapu ta madanaganak, marigatanak a mangusar a naimbag iti tiempok,” kuna ni Stefano. “Pinagdanagnak unay ti kasasaad,” malagip ni Francesco, “ta nangrugin a babalawek ti dadduma nga ingungotek a gagayyem.” Ditoy a napateg ti pannaranay ti pamilia. Ti kinakurang ti sapul kalikagumanna ti pannakibagay dagiti amin a miembro ti pamilia, tapno makissayan ti kasapulan ti biag. Ni Franco, a naikkat iti trabaho iti edad nga 43 kalpasan ti panagtrabahona iti isu met la a kompania iti 23 a tawen, kunana: “Nanipud idi tiempo a naikkatak iti trabaho, positibo ti asawak ken gubuayan iti dakkel a pammaregta.” Nangnangruna nga agyaman ni Armando iti asawana gapu “iti kasta unay a kinasiribna iti panaggatang.”​—Proverbio 31:10-31; Mateo 6:19-22; Juan 6:12; 1 Timoteo 6:8-10.

Makatulong dagiti prinsipio ti Biblia kadatayo a mangsalimetmet iti positibo nga espiritu ket di malipatan dagiti napatpateg a pagalagadan. Dagidiay a napagsaludsodan ti Agriingkayo!, a nadakamat nga immuna, nakagun-odda iti makaliwliwa a panangipanamnama manipud iti Biblia. Daytoy ti nangiparikna kadakuada a nasingsingedda iti Dios. (Salmo 34:10; 37:25; 55:22; Filipos 4:6, 7) Ti kaadda ti nasinged a relasion ken Jehova a Dios ti kapapatgan, ta ikarina: “Saankanto a pulos panawan ket saankanto a pulos baybay-an.”​—Hebreo 13:5.

Adda man panggedan ti maysa wenno awan, paregtaen ti Sao ti Dios ti isuamin a mangpatanor kadagiti kababalin a napateg iti inaldaw a panagbiag. Saan a nairanrana a no dadduma sapsapulenda dagiti Saksi ni Jehova ken apresiarenda ida kas napudno a trabahador. Surotenda ti balakad ti Biblia nga agbalin a nagaget ken mapagtalkan, saan a nasadut.​—Proverbio 13:4; 22:29; 1 Tesalonica 4:10-12; 2 Tesalonica 3:10-12.

Pannakawayawaya Manipud Panagpulkok iti Kinaawan Panggedan

Adda nangnangruna a makagapu iti kangrunaan a kinakurang ti trabaho​—ti panagimbubukodan ken kinaagum ti tao. Kas kunaen ti Biblia, “ti tao inturayanna ti tao a maipaay iti pagdaksanna.”​—Eclesiastes 8:9.

Ti parikut ti kinaawan ti panggedan​—ken dagiti dadduma pay a parikut​—marisutdanto babaen ti pannakaikkat ti panangituray ti tao, nga adda itan iti “maudi nga al-aldaw[na].” (2 Timoteo 3:1-3) Adda pannakasapul ti maysa a lubong a talaga a baro. Wen, maysa a lubong a sadiay ti nalinteg a kagimongan ti tao mabalinda ti agbiag ken agtrabaho iti sidong ti nalinteg ken awan idumdumana a panangituray, a sadiay awanton ti kinaagum. (1 Corinto 6:9, 10; 2 Pedro 3:13) Dayta ti makagapu no apay nga insuro ni Jesus dagiti tattao nga ikararag nga umay ti Pagarian ti Dios ken maaramid koma ti pagayatanna ditoy daga.​—Mateo 6:10.

Iti naimpadtuan a panangiladawanna iti pannakapukaw ti dadduma a kangrunaan a parikut ti sangatauan, ilawlawag ti Sao ti Dios dagiti epekto dayta a Pagarian: “Sigurado a bangonendanto dagiti balay ket agnaeddanto kadakuada; ket agmuladanto kadagiti kaubasan ken kanendanto ti bungada. Didanto mangbangon ket sabali ti agnaed; didanto agmula ket sabali ti mangan. . . . Dagiti pinilik agragsakdanto iti mabayag iti aramid dagiti imada. Didanto agtrabaho iti ubbaw, wenno agpasngay man a maipaay iti didigra.” (Isaias 65:21-23) Ti panagpulkok iti kinaawan ti panggedan mapukawton iti isuamin a tiempo. No kayatyo a maammuan ti ad-adu pay maipapan ti solusion ti Dios, pangngaasiyo ta makiumankayo kadagiti Saksi ni Jehova iti lugaryo.