Panagpasiar Idiay Uzbekistan

TRANSOXANIA. Ti Daga iti Nagbaetan Dagiti Karayan. Tartary. Turkistan. Adun ti nayawag iti daytoy a rehion a pakairamanan itan ti Uzbekistan, ti “Daga Dagiti Uzbek.” Manipud pay idi 1400’s, nagpategen dagiti siudad ti Uzbekistan para kadagiti negosiante a dumaldalan iti Silk Road—ti agsasanga a dalan a dati a mamagkonektar iti China ken Mediteraneo. Cotton ti kaaduan itan a mailaklako iti industria ti tela ditoy. Mailaklako met ditoy dagiti napipintas a karpet a naaramid iti cotton, wool (delana), wenno silk (seda).

Adu a tattao iti historia ti nangimpluensia iti kultura ti Uzbek. Limmasat dagiti pagaammo a manangsakup ken dagiti nabileg nga armadada kadagiti bambantay ken desierto ti Uzbekistan. Karaman kadagita ni Alexander the Great, a ditoy a naam-ammona ti dungdungnguenna a ni Roxane; ni Genghis Khan, a taga-Mongolia; ken ni Timur (a pagaammo met kas Tamerlane), a nayanak ditoy Uzbekistan ken nagturay iti maysa kadagiti kadakkelan nga imperio iti historia.

Kadagiti siudad ti Uzbekistan ita, adu ti makita a patakder a nagtimbukel ti tuktokna a naap-apan iti asul a tiles. Elegante ken nagpipintas ti kolor dagita a patakder. Adu kadagitoy ti maus-usar kas eskuelaan.

Ti Silk Road. Maus-usaren daytoy sakbay pay ti 1 C.E., ken adu ti dumaldalan ditoy idi saan pay a naglukat ti ruta iti baybay nga agpa-India iti maudi a paset ti 1400’s. Ti dadduma a paset daytoy nga agsasanga a dalan dagiti negosiante ket lumasat iti Uzbekistan itan. Nakapatpateg idi ti papel dayta a dalan iti komersio ti lubong.

Ti Aral Sea. Ti Aral Sea, a maikapat idi a kadakkelan a dan-aw iti lubong, ket maat-atiananen gapu ta pagal-alaanda iti pagpadanum kadagiti mula. Iti tulong ti dadduma pay a nasion iti Central Asia, ikagkagumaan ti Uzbekistan a solusionan dayta a problema.

Ti agbaliwbaliw nga alpabeto ti Uzbekistan. Nagduduma a lengguahe ti maus-usar idi ditoy, ken kalpasan ti panangsakup dagiti Islam idi 700’s, inusardan ti Arabic. Idi nagbalin dayta a paset ti Soviet Union, Latin nga alpabeto ti immuna nga inusarda. Iti maudi a paset ti dekada 1930, sinuktanda dayta iti Cyrillic. Ngem gapu iti baro a linteg idi 1993, nagusardan iti Uzbek nga alpabeto a naibatay iti Latin nga alpabeto.