KAPITULO 7

No Ngay Diak Magustuan ti Itsurak?

Masansan kadi a marurodka iti itsuram?

□ Wen □ Saan

Napampanunotmo kadin ti agparetoke wenno agdieta iti napalalo tapno sumayaat ti naalas a paset ti bagim?

□ Wen □ Saan

No adda pannakabalinmo, ania dagiti kayatmo a baliwan iti bagim? (Sirkuluam dagidiay kayatmo a baliwan.)

Katayag

Pammagi

Kolor ti kudil

Kalukmeg

Buok

Boses

NO WEN ti sungbatmo iti immuna a dua a saludsod ken dua wenno ad-adu pay ti sinirkuluam iti maikatlo, usigem ti sabali a panirigan: Dakkel ti posibilidadna a ti panangmatmat kenka dagiti sabsabali ket saan a kas kaalas iti panangmatmatmo iti bagim. Nalaka laeng a mapalaluam ti pannakaseknanmo ken madanaganka pay ketdi iti kasta unay iti itsuram. Kinapudnona, ipalgak ti maysa a surbey a dagiti agtutubo a babbai masansan nga ad-adda a kabutengda ti lumukmeg ngem ti nuklear a gubat, agsakit iti kanser, wenno matayan kadagiti nagannak!

Awan duadua a ti itsuram apektaranna ti panangmatmatmo iti bagim ken ti panangtrato kenka dagiti sabsabali. “Naglilibnos dagiti dua a manangko idi bumalbalasangkami, ket siak laeng ti nalukmeg,” kuna ni Maritza nga agtawen iti 19. “Pagkakatawaandak idiay eskuelaan. Binirngasannak pay ni ikitko iti Chubs (Dabiana iti Iloko), a nagan ti bassit ken nalukmeg nga asona!” Ni Julie nga agtawen iti 16 ket addaan met iti umasping a kapadasan. “Sursuronennak ti maysa a babai a kaeskuelaak gapu ta suriabak. Nupay bassit la a banag dayta, nasaktanak latta ken mababainak pay laeng agingga ita gapu iti ngipenko!”

Gagangay Wenno Nalabes a Pannakaseknan?

Gagangay laeng a maseknanka iti itsuram. Kinapudnona, nagsayaat ti panangdeskribir ti Biblia iti pisikal a langa ti sumagmamano a babbai ken lallaki, a pakairamanan da Sara, Raquel, Jose, David, ken Abigail. Kuna ti Biblia a ti babai nga agnagan Abisag ket “napintas unay.”​—1 Ar-ari 1:4.

Nupay kasta, nalabes ti pannakaseknan ti adu nga agtutubo iti itsurada. Kas pagarigan, patien ti dadduma a babbai a masapul a nakuttongda tapno agbalin a makaay-ayo ti langada, ket kasla pasingkedan dayta dagiti nagkukuttong a modelo kadagiti magasin. Dida pampanunoten a dagidiay a nagpipintas a ladawan ket naretoke iti kompiuter ken dagidiay a nagkukuttong a modelo papaidamanda ti bagbagida iti taraon tapno saanda a lumukmeg! Ngem mabalin a maupayka latta no idiligmo ti bagim kadagidiay makitam kadagiti magasin. Ania ti aramidem no talaga a saanmo a magustuan ti itsuram? Umuna, masapul a realistiko ti panangmatmatmo iti bagim.

Maalasanka Kadi iti Itsuram?

Napadasam kadin a kinita ti itsuram iti aguyaw a sarming? Mabalin a palukmegen wenno pakuttongenna ti itsuram ngem agpada a di umiso dayta.

Umasping iti dayta, adu nga agtutubo ti maalasan iti itsurada. Usigem daytoy: Iti maysa a surbey, 58 porsiento kadagiti babbai ti nagkuna a nakaluklukmegda idinto ta 17 porsiento laeng ti talaga a nalukmeg. Iti sabali pay a surbey, 45 porsiento kadagiti nagkukuttong a babbai ti mangipagarup a naglulukmegda!

Kuna ti dadduma a managsirarak nga awan ti rumbeng a pagdanagan ti kaaduan a babbai a masiksikoran iti kalukmegda. Pudno a saan unay a makaliwliwa dayta, nangruna no talaga a dakkel ti kababagim. No kasta ti kababagim, ania ti mabalin a makagapu?

Ti maysa ket dagiti gene-mo. Adda dagiti tattao a talaga a nakuttong ken natulang. Ngem no talaga a dakkel ti kababagim, narigatka a kumuttong. Uray no maitutop ti kadagsenmo, mabalin a naluklukmegka latta ngem iti kayatmo. Makatulong ti panagehersisio ken panagdieta ngem kaaduanna nga awan ti maaramidam iti natawidmo a kababagi.

Ti sabali pay a makagapu ket dagiti gagangay a panagbalbaliw kabayatan ti panagbaro wenno panagbalasang. Bayat a bumalbalasang ti maysa a babai, umadu ti taba iti bagina manipud iti agarup 8 agingga iti agarup 22 porsiento. Masansan nga agbaliw ti kasta a kasasaad bayat ti panaglabas ti tiempo, ket ti maysa a nalukmeg a balasitang nga agtawen iti 11 wenno 12, pumintas ti pammagina inton agtutubon. No ngay ti kinalukmegmo ket maigapu iti ipapaunegmo wenno kaawan ti ehersisio? Kasano no talaga a nasken nga agpakuttongka maigapu iti salun-atmo?

Panagbalin a Balanse

Idagdagadag ti Biblia ti “natimbeng a panagug-ugali.” (1 Timoteo 3:11) Gapuna, saanmo a langanan ti mangan wenno sobraan ti agdieta. Nalabit a ti kasayaatan a pamay-an tapno kumuttongka ket ti umiso a panagdieta ken kalkalainganna a panagehersisio.

Saan a nasken a tuladem ti uso a wagas ti panagpakuttong. Kas pagarigan, dagiti pildoras wenno tableta a pagpakuttong mabalin a kissayanda iti apagbiit ti ganasmo a mangan; ngem alisto la a maruam ti bagim, ket agsublinto met laeng ti ganasmo a mangan. Wenno saan, bumuntog ti metabolismom isu a lallalo a lumukmegka. Adda pay dagiti dakes nga epektona a napadasanen dagiti dadduma kas iti pannakaulaw, alta presion, panagdandanag, ken pannakaadikto pay ketdi. Pudno met dayta kadagiti pildoras a pagpaisbo wenno pagpapartak iti metabolismo.

Maisupadi iti dayta, makatulong ti umiso a panagdieta ken kalkalainganna ngem regular nga ehersisio tapno pumintas ken sumayaat ti riknam. Makapasalun-at ti kalkalainganna a panag-aerobics sumagmamano a daras iti tunggal lawas. Mabalin nga umdas pay ketdin ti iyuuli iti agdan wenno pannagna iti napaspas.

Agannad iti Anorexia!

Gapu iti panangikagumaanda a kumuttong, dadduma nga agtutubo ti naaddaan iti anorexia​—makapapatay a sakit mainaig iti pannangan nga umasping iti panangbisin iti bagi. Kalpasan ti agarup uppat a bulan a panagpaagas ni Masami iti sakitna nga anorexia, kinunana: “No adda mangibaga a mayat ti bagbagik, pampanunotek a ‘gapu ngata ta lumuklukmegak.’ No dadduma, agsangsangitak ken ibagbagak iti bagik, ‘No la koma maisublik ti sigud a timbangko​—daydi timbangko uppat a bulanen ti napalabas!”

Saan a madmadlaw ti itatanor ti anorexia. Ti maysa nga agtutubo a babai mabalin a rugianna ti agdieta tapno kumuttong bassit. Ngem inton kimmuttongen, saanto pay laeng a mapnek. “Nakaluklukmegak pay laeng!” kunana bayat a masimron nga agsarsarming. Gapuna, ikeddengna ti agpakuttong pay bassit. Sa agpakuttong nga agpakuttong. Kasta ti panangrugi ti anorexia.

No adda marikriknam a sintoma ti anorexia wenno aniaman a dadduma pay a sakit mainaig iti pannangan, nasken nga agpatulongka. Ibagam dayta kadagiti dadakkelmo wenno iti sabali a mapagtalkan nga adulto. Kuna ti maysa a proverbio ti Biblia: “Ti pudno a kadua agayat iti isuamin a tiempo, ken ti kabsat a mayanak no adda rigat.”​—Proverbio 17:17.

No Ania ti Pudpudno a Kinapintas

Iti Biblia, saan unay a naipaganetget ti itsura wenno pammagi ti maysa a tao. Imbes ketdi, ti makin-uneg a kinatao ti talaga a mamagbalin iti maysa a tao a makaay-ayo wenno saan iti imatang ti Dios.​—Proverbio 11:20, 22.

Usigem ti maipapan ken Absalom nga anak ni Ari David. Kuna ti Biblia: “Awan idi ti lalaki a nakaliblibnos iti intero nga Israel tapno maidaydayaw iti kasta unay. Manipud dapan ti sakana agingga iti kuppokuppona isu awanan idi iti pilaw.” (2 Samuel 14:25) Ngem nagulib daytoy nga agtutubo a lalaki. Ti kinatangsit ken ambisionna ti nangiduron kenkuana a mangagaw iti trono ti ari a dinutokan ni Jehova. Dayta ti gapuna nga iti Biblia, saan a nasayaat ti pakasarsaritaan ni Absalom no di ket nadeskribir kas lalaki nga awanan bain, traidor, napnuan gura, ken naranggas a tao.

Ti napateg ket ni “Jehova tingitingenna dagiti puso”​—saan a ti kasippukel ti maysa a babai wenno kabaneg ti maysa a lalaki. (Proverbio 21:2) Isu a nupay awan dakesna no kayatmo ti agbalin a napintas wenno naguapo, napatpateg nga amang ti personalidadmo. Kinapudnona, ad-addanto a maay-ayo kenka dagiti sabsabali gapu kadagiti naespirituan a kualidadmo saan ket a gapu iti tinubtubay a bagi!

ADU PAY TI MABASAM MAIPAPAN ITI DAYTOY A TOPIKO ITI TOMO 1, KAPITULO 10

KANGRUNAAN A TEKSTO

“Ti maysa a tao . . . kitaenna no ania ti agparang kadagiti mata; ngem no maipapan ken Jehova, kitaenna no ania ti puso.”​—1 Samuel 16:7.

BALAKAD

No ikagkagumaam ti agpakuttong . . .

● Saanmo a langlanganan ti mamigat ta no mabisinanka, ad-adunton ti makanmo ngem iti maiparbeng.

● Uminomka iti adu a danum sakbay ti tunggal pannangan. Maksayan ti ganasmo a mangan ken makontrolmo ti kaadu ti kanem.

AMMOM KADI . . . ?

Namakdaar ti dadduma nga eksperto a no saanka a mangmangan tapno kumuttongka, mabalin a dumlaw ti bagim, bumuntog ti metabolismom ket dagus nga agsublinto met laeng ti dati a timbangmo!

DAGITI ARAMIDEK!

Ad-adda a maaywanak ti salun-atko babaen ti ․․․․․

Para kaniak, ti kalkalainganna a panagehersisio ket ․․․․․

Ti kayatko a saludsoden kadagiti dadakkelko maipapan iti daytoy a banag ket ․․․․․

ANIA TI MAKUNAM?

● Ania ti makunam iti itsuram?

● Ania ti sumagmamano a rasonable nga addang a mabalinmo nga aramidem tapno sumayaat ti itsuram?

● Ania ti ibagam iti gayyemmo a nakaala iti sakit mainaig iti pannangan?

● Kasanom a matulongan ti adingmo a maaddaan iti balanse a panangmatmat iti itsurana?

[Blurb iti panid 69]

“Nabayagen a sursuronendak gapu ta bulladak. Nasursurok a katawaan dayta ken naaddaanak met iti kompiansa iti personalidadko ken iti dadduma pay a nasayaat a galadko. Nasursurok nga akseptaren ti itsurak ken ti pannakaitaok.”​—Amber

[Ladawan iti panid 68]

Ti panangmatmatmo iti bagim ket mabalin a kas iti makitam iti aguyaw a sarming