KAPITULO 34

Apay nga Agbiagak a Mayannurot Kadagiti Pagalagadan ti Biblia?

Kaduam ti dua a kaeskuelaam a mangmangan iti kapeteria idi adda simrek a lalaki.

“Ammom, talaga a kursonadanaka ni Brett,” kuna daydiay maysa. “Panangtaltaldiapna pay laeng kenka, ammok lattan. Kanayon a kumitkita kenka!”

“Ket ammom? Awan pay nobiana!” inyarasaas met daydiay maikadua.

Patiem met a talaga a kursonadanaka ni Brett. Ngamin, inawisnaka a tumabuno iti party idiay balayda. Siempre, nagkedkedka, nupay pampanunotem no ania ngata ti mapasamak no pinatgam ti awisna.

Sininganaka daydiay maysa.

“No la koma awan ti nobiok,” kunana. “Diak agpangadua a makideyt ken Brett.”

Kalpasanna, masmasdaaw a kimmita kenka. Ammom lattan no ania ti isaludsodna.

“Ania ti ar-aramidem a dika pay la makinobio?” kinunana.

Kagurguram dayta a saludsod! Kinapudnona, kayatmon ti makinobio. Ngem naibaga kenka a nasaysayaat no agtutorka ket sakanto la makideyt inton nakasaganakan a makiasawa. No la koma saan a gapu iti . . .

“Maigapu dayta iti relihionmo, saan kadi?” kuna daydiay maikadua.

‘Kasla nabasana ti adda iti panunotko!’ kunkunam iti un-unegmo.

“Dayta la ngamin Biblia, Biblia, Biblia ti ammon,” silalais a kinunana. “Apay a dimo padasen ti agragragsak met sagpaminsan?”

NAPADPADASAM kadin ti naumsi gapu iti panangikagkagumaam nga agbiag a mayannurot kadagiti pagalagadan ti Biblia? No kasta, nalabit pampanunotem no adda pakaikapkapisam. Kasta ti narikna ti agtutubo nga agnagan iti Deborah. “Panagriknak, nainget unay dagiti pagalagadan ti Biblia,” malagipna. “Kaslaak met koma kadagiti kaeskuelaak nga addaan iti wayawaya.”

Ilintegmo ti Kapanunotam

Ti kapadasan ket saan a kanayon nga isu ti kasayaatan a pakasursuruan. Kinapudnona, nainsiriban ken Nainkasuratan ti agsursuro manipud iti biddut dagiti sabsabali, kas iti inaramid ti salmista a ni Asaf. Adda idi panawen a nariknana a nainget unay dagiti pagalagadan ti Dios. Ngem nailintegna ti kapanunotanna idi inusigna ti kabibiag dagidiay simiasi iti dana ti Dios. Idi agangay, naikuna ni Asaf nga addada iti “nagalis a pagsaadan.”​—Salmo 73:18.

Tapno makasursuroka manipud iti biddut dagiti sabsabali, usigem dagiti sumaganad a komento dagiti agtutubo a nangilaksid idi kadagiti pagalagadan ti Biblia ken napadasanda ti nakidenna uray saanda pay a naasawaan.

● Ania dagiti nangimpluensia iti panagpampanunot ken tigtignaymo?

Deborah: “Idi ages-eskuelaak pay, adda nobio ken nobia dagiti amin a kaeskuelaak, ken kasla nakaragragsakda. No makikaduaak kadakuada ket makitak nga agbibinnisong ken agiinnarakupda, umapal ken malmaldaanganak. Masansan nga ar-arapaapek ti lalaki a kursonadak. Dayta ti nangrubrob iti tarigagayko a makideyt kenkuana.”

Mike: “Nagbasbasaak kadagiti material ken nagbuybuyaak kadagiti programa a mangitantandudo iti sekso. Ad-adda a nagusiosoak gapu ta pagsasaritaanmi nga aggagayyem ti maipapan iti sekso. Isu nga idi duduakamin iti maysa a babai, pinanunotko a mabalinko ti makilinnailo kenkuana uray no saankami nga agseks, ken mabalinko met ti agsardeng iti aniaman a kanito.”

Andrew: “Nayugalik ti agbuya iti pornograpia iti Internet. Nasursurok pay ti aginum iti adu nga arak ken dimmar-ayak kadagiti party a kadua dagiti agtutubo a saan unay a mangraraem kadagiti moral a pagalagadan ti Biblia.”

Tracy: “Ammok a dakes ti panagdenna no saanka pay a naasawaan, ngem diak kinarimon dayta. Diak pinanggep ti makidenna bayat nga awan pay asawak, ngem ti isipko ket inatiw ti emosionko. Saanak man la idi a nakonsiensia.”

● Nagbalinka kadi a naragsak iti kasta a biag?

Deborah: “Idi damo, maay-ayatanak ta addaanak met laengen iti wayawaya ken naragsakak ta awan met laengen ti nakaidumaak kadagiti kapatadak. Ngem saan a nagpaut dagidiay a rikna. Kaariekkon ti bagik, napukawen ti kinainosentek, nagbalinen a kawaw ti biagko. Pagbabbabawyak unay no apay nga impalubosko a mapukaw ti kinabirhenko.”

Andrew: “In-inut a limmaka para kaniak a penken ti dakes a tarigagayko. Ngem rirriribukennak ti konsiensiak ken kinagurgurak ti bagik.”

Tracy: “Nadadael ti kinaagtutubok gapu iti imoralidad. Impagarupko nga agbalinkami a naragsak iti nobiok ngem saan met gayam. Sinaktanmi laeng ti maysa ken maysa. Rinabii nga agsasaibbekak idiay pagiddaak, ken agbabbabawiak no apay a diak sinurot ti dana ni Jehova.”

Mike: “Kasla nadadael ti kagudua ti biagko. Pinadasko a lipaten ti dakes nga epekto dagiti inaramidko, ngem diak maiwaksi dayta iti panunotko. Nasakit a panunoten nga adda dagiti napasaktak gapu iti panangpennekko iti bukodko a pagragsakan.”

● Ania ti maibalakadmo kadagiti agtutubo a mangipagarup a nainget unay dagiti moral a pagalagadan ti Biblia?

Tracy: “Annurotenyo dagiti pagalagadan ni Jehova, ken makitimpuyogkayo kadagiti tattao a mangar-aramid met iti kasta. Naragragsakkayo no aramidenyo dayta.”

Deborah: “Saan laeng a dakayo ti maapektaran no aramidenyo ti kaykayatyo. Maapektaran met dagiti sabsabali. Daddadaelenyo ti biagyo no saanyo nga ikankano ti balakad ti Dios.”

Andrew: “Gapu ta kurang pay ti kapadasanyo, ipagarupyo a naragsak ti biag dagiti padayo nga agtutubo. Kabaelandakayo nga impluensiaan. Gapuna, nainsiriban a pilienyo dagiti pakigayyemanyo. Agtalekkayo ken Jehova ket awanto ti pagbabawyanyo.”

Mike: “Ti dignidad ken kinadalus iti moral ket karaman kadagiti kapatgan a sagut ni Jehova kadakayo. Arigna ilaklakoyo ti bagiyo iti nababa a presio no ibellengyo dagita a sagut gapu ta diyo mapengdan ti riknayo. Makisaritakayo kadagiti dadakkelyo ken kadagiti dadduma pay a nataengan ti panagpampanunotna nga adulto maipapan kadagiti parikutyo. No makaaramidkayo iti kamali, saanyo nga ilimed dayta ken ilintegyo ti kasasaad. No aramidenyo dagiti bambanag sigun iti wagas a kayat ni Jehova, maaddaankayo iti napaypayso a talna ti panunot.”

Dagiti Pagalagadan ti Biblia ​—Nainget Unay Wenno Proteksion?

Ni Jehova ket “naragsak a Dios” ken kayatna nga agbalinka met a naragsak. (1 Timoteo 1:11; Eclesiastes 11:9) Pagimbagam dagiti pagalagadan a nailanad iti Biblia. Pudno, mabalin nga ipagarupmo a nainget unay dagita ta limitaranda ti wayawayam. Ngem iti kinapudnona, agserbi a proteksion kenka dagiti moral a pagalagadan ti Biblia.

Wen, mapagtalkam ti Biblia. No agbiagka a mayannurot kadagiti pagalagadan a nailanad iti dayta, saanmo laeng a maparagsak ni Jehova no di pay ket agpaay dayta iti pagimbagam.​—Isaias 48:17.

KANGRUNAAN A TEKSTO

“Siak, ni Jehova, ti Diosmo, Daydiay mangisursuro kenka tapno magunggonaam ti bagim.”​—Isaias 48:17.

BALAKAD

Panunotem no kasanom nga ilawlawag iti adingmo a nainsiriban ti panangsurot kadagiti pagalagadan ti Biblia. Ti panangisarsarita kadagiti patpatiem ket makatulong unay tapno maitukit dagita iti panunotmo.

AMMOM KADI . . . ?

Naglaka laeng a madadael ti relasionmo ken Jehova ngem mabalin nga adu a tawen ti abutenna tapno maatur dayta.

DAGITI ARAMIDEK!

Tapno matarusak a dagiti pagalagadan ti Biblia ket nainsiriban, masapul nga ․․․․․

No apalak dagidiay agbibiag a mayannurot kadagiti pagalagadan ti lubong, masapul nga ․․․․․

Ti kayatko a saludsoden kadagiti dadakkelko maipapan iti daytoy a banag ket ․․․․․

ANIA TI MAKUNAM?

● No maipapan kadagiti ibunga ti panangsalungasing kadagiti linteg ti Dios, apay a ti personal a kapadasan ket saan nga isu ti kasayaatan a pakasursuruan?

● Ania ti nasursurom kadagiti komento da Deborah, Mike, Andrew, ken Tracy?

● Apay a nalabit ipagarup dagiti dadduma a nainget unay dagiti pagalagadan ti Biblia, ngem apay a saan a nainsiriban dayta?

[Blurb iti panid 285]

“Nasaem ti madisiplina maigapu iti dakes nga aramid ngem nasasaem ti mangilimed iti dayta.”​—Donna

[Dagiti Ladawan iti panid 288]

Dagiti pagalagadan ti Biblia saanna a kedngan ti ragsakmo no di ket salaknibannaka

KAPITULO 35

Kasanoak nga Agbalin a Gayyem ti Dios?

Naamiris ni Jeremy ti kinapateg ti pannakigayyem iti Dios idi nakapasar iti trahedia. “Pinanawannakami ni tatangko idi agtawenak iti 12,” kinunana. “Maysa a rabii, nagkarkararagak idiay pagiddaak, nga inyar-ararawko ken Jehova a pagsublienna ni tatangko.”

Gapu ta malmaldaangan, inrugi ni Jeremy ti agbasa iti Biblia. Natukay unay ti pusona idi nabasana ti Salmo 10:14. Kastoy ti kuna dayta a bersikulo maipapan ken Jehova: “Daydiay dakes ti kalak-amanna, ti awan amana nga ubing, italekna kenka ti bagina. Sika nagbalinka a katulonganna.” Kuna ni Jeremy: “Nariknak a kasla makisarsarita kaniak ni Jehova ken ibagbagana kaniak nga isu ti katulongak; isu ti Amak. Siasino koma pay ti nasaysayaat nga amak no di laeng isu?”

UMASPING man wenno saan ti kasasaadmo iti kasasaad ni Jeremy, ipaspasimudaag ti Biblia a kayat ni Jehova nga agbalinka a gayyemna. Kinapudnona, kuna ti Biblia: “Umadanikayo iti Dios, ket isu umadaninto kadakayo.” (Santiago 4:8) Utobem ti kaipapanan dagita a sasao: Uray no saanmo a makita ti Dios, ken saanmo a kapada iti kasasaad, aw-awisennaka ni Jehova a Dios nga agbalin a gayyemna!

Ngem adda nasken nga aramidem tapno agbalinka a gayyem ti Dios. Kas panangyilustrar: No adda masetasmo, ammom a saan a lumangto no saanmo a taripatuen. Tapno lumangto, masapul a sibugam a kanayon ken ikabilmo iti maitutop a lugar. Kasta met laeng no iti pannakigayyem iti Dios. Ania ti mabalinmo nga aramiden tapno suminged ti kasta a panaggayyem?

Ti Pateg ti Panagadal

Napateg ti komunikasion iti nagbaetan dagiti aggayyem. Agpada nga adda panawen nga agsao ken dumngegda. Pudno met dayta iti pannakigayyem iti Dios. Im-imdengantayo ti ibagbaga ti Dios no basaen ken adalentayo ti Biblia.​—Salmo 1:2, 3.

Mabalin a saanmo unay a pagay-ayat ti agadal. Kaykayat ti adu nga agtutubo ti agbuya iti telebision, agay-ayam, wenno makitimpuyog kadagiti gagayyemda. Ngem no makigayyemka iti Dios, adda dagiti masapul nga aramidem. Nasken a dumngegka kenkuana babaen ti panangadalmo iti Saona.

Nupay kasta, awan ti pagdanagam. Saan a narigat ti agadal iti Biblia. Masursurom a tagiragsaken dayta uray no saanmo unay a pagay-ayat ti agadal. Ti umuna a nasken nga aramidem ket ti mangilatang iti tiempo para iti panagadal iti Biblia. “Adda eskediulko,” kuna ti agtutubo a babai nga agnagan iti Lais. “Ti umuna nga aramidek apaman a makariingak iti agsapa ket ti mangbasa iti maysa a kapitulo iti Biblia.” Sabali met ti eskediul ni Maria nga agtawen iti 15. “Rinabii nga agbasaak iti Biblia sakbay a maturogak,” kinunana.

Tapno makaaramidka iti bukodmo a programa iti panagadal, kitaem ti kahon iti panid 292. Kalpasanna, isuratmo iti baba ti eskediulmo nga agadal iti Sao ti Dios uray 30 minuto laeng wenno napapaut pay.

․․․․․

Ti panagaramid iti eskediul ket pangrugian laeng. Apaman a marugiamon ti aktual a panagadal, nalabit matakuatam a ti Biblia ket saan a kanayon a nalaka a basaen. Mabalin nga umanamongka iti sipaprangka a kinuna ni Jezreel, nga agtawen iti 11, “Nagrigat a tarusan ken saan unay a makapainteres ti dadduma a paset ti Biblia.” Saanka a sumuko no kasta ti mariknam. Kanayon a matmatam ti panagadal iti Biblia kas tiempo nga umimdengka iti gayyemmo a ni Jehova a Dios. No reggetam ti agadal iti Biblia, agbalinto dayta a makapagagar ken makagunggona!

Napateg ti Panagkararag

Ti panagkararag ket isu ti pamay-an a pannakisaritatayo iti Dios. Panunotem no kasano kasayaat a sagut ti panagkararag! Mabalinmo ti makisarita ken Jehova a Dios iti aniaman nga oras iti aldaw wenno rabii. Isu ket kanayon a sidadaan a dumngeg kenka. Malaksid iti dayta, kayatna a denggen ti ibagam. Dayta ti gapuna nga idagadag kenka ti Biblia: “Iti amin a banag babaen iti kararag ken araraw agraman panagyaman maipakaammo koma dagiti dawatyo iti Dios.”​—Filipos 4:6.

Kas ipasimudaag dayta a teksto, adu ti mabalinmo nga ikararag ken Jehova. Mabalinmo nga ibaga kenkuana dagiti parikut ken pakaringgoram. Mabalinmo met nga ikararag dagiti banag a pagyamyamanam. Saan kadi nga agyamanka kadagiti gagayyemmo gapu kadagiti nasayaat a bambanag nga inaramidda agpaay kenka? Mabalinmo met nga aramiden dayta ken Jehova, nga ad-adu ti naaramidanna agpaay kenka no idilig iti siasinoman a gayyemmo.​—Salmo 106:1.

Isuratmo iti baba ti sumagmamano a banag a pagyamyamanam ken Jehova.

․․․․․

Awan duadua a pasaray adda dagiti pakadanagan ken pakaringgoram. Kuna ti Salmo 55:22: “Ipalladawmo ti dadagsenmo ken Jehova a mismo, ket isu saranayennakanto. Saannanto a pulos ipalubos nga agdiwengdiweng daydiay nalinteg.”

Isuratmo iti baba ti aniaman a pakaseknam a kayatmo nga ikararag.

․․․․․

Personal a Kapadasan

Adda sabali pay nga aspeto ti pannakigayyemmo iti Dios a masapul a saanmo a tagtagilag-anen. Insurat ni David a salmista: “Nanamenyo ken kitaenyo a ni Jehova naimbag.” (Salmo 34:8) Idi pinutar ni David ti maika-34 a Salmo, kalkalpasna laeng a nalasatan ti nakaam-amak a kapadasan. Makapadanag unay dayta ta tartarayanna idi ni Ari Saul a mangsapsapul kenkuana tapno patayenna. Nupay kasta, isu ket masapul nga agkamang iti teritoria dagiti Filisteo a kabusorna. Gapu ta mabalin nga agpeggad ti biagna, sisisikap a naginmamauyong ni David isu a nakalasat.​—1 Samuel 21:10-15.

Saan a pinanunot ni David a naliklikanna ni patay gapu iti bukodna a panangipamuspusan no di ket binigbigna a ni Jehova ti nangisalakan kenkuana. Sakbay ti salmo a nadakamat iti ngato, kastoy ti insuratna: “Nagimtuodak ken Jehova, ket sinungbatannak, ket kadagiti amin nga aliawko inispalnak.” (Salmo 34:4) Gapuna, idagdagadag ni David a ‘nanamem ket kitaem a ni Jehova naimbag’ gapu ta napadasanna a mismo dayta.”a

Adda kadi malagipmo a kapadasam a mangipakita nga inaywanannaka ni Jehova? No adda, isuratmo iti baba. Singasing: Saan a nasken a makapikapik ti kapadasam. Utobem dagiti simple a bendision a maaw-awatmo iti inaldaw, a dadduma kadagita ket mabalin a bassit la a banag.

․․․․․

Nalabit insuro kenka dagiti dadakkelmo ti maipapan iti Biblia. Maysa dayta a bendision. Kaskasdi, nasken a patanorem a mismo ti pannakigayyemmo iti Dios. No saanmo pay a naaramid dayta, makatulong no usarem ti impormasion iti daytoy a kapitulo. Bendisionanto ni Jehova ti panagreggetmo. Kuna ti Biblia: “Itultuloyyo ti agdawat, ket maitedto dayta kadakayo; itultuloyyo ti agsapul, ket makasarakkayto.”​—Mateo 7:7.

ADU PAY TI MABASAM MAIPAPAN ITI DAYTOY A TOPIKO ITI TOMO 1, KAPITULO 38 KEN 39

[Footnote]

KANGRUNAAN A TEKSTO

“Naragsak dagidiay sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda.”​—Mateo 5:3.

BALAKAD

No inaldaw a mangbasaka iti uray uppat a panid laeng ti Biblia, mabasam nga interamente dayta iti agarup makatawen.

AMMOM KADI . . . ?

Ti laengen panangbasam iti daytoy a libro ken ti panangyaplikarmo kadagiti balakadna a naibatay iti Biblia ket pakakitaan a maseknan kenka ni Jehova.​—Juan 6:44.

DAGITI ARAMIDEK!

Tapno ad-adda a magunggonaanak iti personal a panagadalko iti Biblia, masapul nga ․․․․․

Tapno ad-adda a makapagkararagak a regular, masapul nga ․․․․․

Ti kayatko a saludsoden kadagiti dadakkelko maipapan iti daytoy a banag ket ․․․․․

ANIA TI MAKUNAM?

● Ania ti aramidem tapno ad-adda a matagiragsakmo ti personal a panagadal iti Biblia?

● Apay a kayat ni Jehova ti dumngeg kadagiti kararag dagiti imperpekto a tattao?

● Kasanom a mapasayaat ti kalidad dagiti kararagmo?

[Blurb iti panid 291]

“Maulit-ulit dagiti kararagko idi ub-ubingak pay. Ita, ikagkagumaakon nga ikararag dagiti nasayaat ken saan a nasayaat a napasamak kaniak iti tunggal aldaw. Saanen a maulit-ulit dagiti kararagko yantangay agduduma dagiti kapadasak iti inaldaw.”​—Eve

[Kahon/Ladawan iti panid 292]

Sukimatem ti Bibliam

1. Mangpilika iti salaysay iti Biblia a kayatmo a basaen. Agkararagka a dumawat iti sirib tapno matarusam ti basaem.

2. Basaem a naimbag ti salaysay. Dika agdardaras nga agbasa. Iladawam iti panunotmo dagiti basbasaem. Ipapanmo nga addaka iti dayta nga eksena, ikagumaam a kitaen ti tigtignay dagiti karakter, denggem ti timekda, say-upem ti angin, ramanam dagiti taraon, ken dadduma pay. Pagbalinem a nabiag dayta a salaysay iti panunotmo!

3. Utobem ti kabasbasam. Iyimtuodmo iti bagim dagiti saludsod a kas iti sumaganad:

● Apay nga inraman ni Jehova daytoy a salaysay iti Saona?

● Siasino kadagiti karakter ti nasayaat a tuladen, ken siasino ti agserbi a pakaballaagan?

● Ania dagiti napateg a leksion a masursurok iti daytoy a salaysay?

● Ania ti masursurok iti daytoy a salaysay maipapan ken Jehova ken iti wagas ti panangaramidna kadagiti bambanag?

4. Agkararagka iti apagbiit ken Jehova. Ibagam kenkuana no ania ti nasursurom iti panangadalmo iti Biblia ken no kasanom nga iyaplikar dayta. Kanayon nga agyamanka ken Jehova gapu iti sagut nga impaayna kenka​—ti Saona, ti Biblia!

[Ladawan]

“Ti saom ket pagsilawan iti sakak, ken silaw iti danak.”​—Salmo 119:105.

[Kahon/Ladawan iti panid 294]

Iyun-unam Dagiti Napatpateg a Bambanag

Saanmo kadi a maiwayaan ti agkararag ken agadal iti Biblia? Masansan nga agdepende dayta iti panangurnosmo kadagiti prioridadmo.

Padasem daytoy nga eksperimento: Mangalaka iti timba ket kargaam iti sumagmamano a dadakkel a bato sa bukbokam iti darat agingga iti ngarabna. Ita napunnon ti timba kadagiti bato ken darat.

Ibukbokmo ti nagyan ti timba ngem saanmo nga ibelbelleng dagiti isu met laeng a darat ken bato. Padasem nga ikarga nga umun-una ti darat sa iparabawmo dagiti bato. Saanen nga umanay? Ngamin, inyun-unam nga inkarga ti darat.

Ania ti masursurom iti dayta? Kuna ti Biblia: ‘Siguraduen- yo ti napatpateg a bambanag.’ (Filipos 1:10) No iyun-unam dagiti babassit a banag a kas iti panaglinglingay, maibus ti panawenmo maipaay kadagiti daddadakkel wenno napatpateg a banag​—dagiti naespirituan nga aktibidad. Ngem no surotem ti balakad ti Biblia, agpada a maiwayaam dagiti interes ti Pagarian ken ti kalkalainganna a panaglinglingay. Agdepende dayta iti umun-una nga ikargam iti timba!

[Ladawan iti panid 290]

Kas iti masetas, ti pannakigayyem iti Dios ket nasken a taripatuen tapno tumanor

KAPITULO 36

Kasanok a Maikalintegan ti Pammatik iti Dios?

Ania ti kangrunaan a manglaplapped kenka a makisarita iti kaklasem maipapan iti pammatim?

□ Kurang a pannakaammo iti Biblia

□ Mabutengak a makantiawan

□ Saanak a nalaing a mangirugi iti saritaan

Ania a pamay-an ti kalakaan para kenka tapno mairanudmo ti maipapan iti pammatim?

□ Pannakisarita iti tunggal kaeskuelaak

□ Panagsao iti sango ti intero a klase

□ Panangisurat kadagiti naibatay iti Biblia a patpatiek iti maysa a report

Inaganam ti maysa a kaeskuelaam a pagarupem nga interesado a makisarita kenka maipapan iti Biblia no nalaingka laeng koma a mangiruangan iti saritaan. ․․․․․

MABALIN a saan unay a paginteresan dagiti kaeskuelaam a pagsasaritaan ti maipapan iti Dios. No mangdakamatka iti sabali a topiko kas iti isport, kawes, kasungani a sekso, ken dadduma pay, magusgustuanda dagita a pagsasaritaan. Ngem no rugiamon nga isarsarita ti maipapan iti Dios, pagammuan ta alusiisendan ken awanen ti agtimtimek.

Saanna met ketdi a kayat a sawen a dagiti kapatadam ket saan a mamati iti Dios ta adu met nga agtutubo ti mamati. Ngem ibain dagiti dadduma a pagsasaritaan ti maipapan iti dayta. ‘Nakaserserioso la unay ngamin dayta,’ nalabit kunada.

Sika Ngay?

Natural laeng a kasla sumkad ti riknam a makisarita kadagiti kaklasem maipapan iti Dios. Awan ti mayat a di maikankano, ken nakarkaro manen ti mapagaangawan! Posible ngata a kasta ti mapasamak no isarsaritam ti maipapan iti pammatim? Nalabit. Iti sabali a bangir, mabalin a masdaawka iti reaksion dagiti kapatadam. Adu kadakuada ti agbirbirok iti sungbat kadagiti salsaludsod a kas iti: Pagturturongan daytoy a lubong? ken Apay a nariribuk unay ti lubong? Mabalin a kaykayat dagiti kapatadam a sika ti pakisaritaanda maipapan kadagita imbes a ti maysa a nataengan.

Kaskasdi, kasla nagrigat ti makisarita kadagiti kapatadam iti maipapan iti relihion. Nupay kasta, saan a kasapulan nga agparangka a panatiko ken saan met a nasken a makumikomka kadagiti eksakto a sasao a rumbeng nga ibagam. Ti panangisarsaritam iti pammatim ket mayarig iti panagtokar iti instrumento iti musika. Nalabit narigat iti damo. Ngem bayat a makabkabesadom, lumaklakanton, ket saan a sayang ti panagreggetmo. Kasanom ngarud a rugian ti saritaan?

Kadawyanna, mabalinmo a rugian iti banag a nalaklakam a pakisaritaan. Kas pagarigan, no pagi-estoriaanda idiay eskuelaanyo ti maipapan iti kaudian a damag, mabalinmo nga ibaga ti panangmatmatmo a naibatay iti Biblia. Wenno saan, mabalinmo a padasen a kasarita ti maysa pay laeng a kaklasem. Nalaklaka manen no tuladem ti inaramid ti sumagmamano a Kristiano nga agtutubo, a mangiparabawda lattan kadagiti publikasion a naibatay iti Biblia iti lamisaanda tapno maawis ti atension dagiti kaklaseda. Masansan nga epektibo dayta ken agresulta iti panagsasarita maipapan iti Biblia!

Ania kadagiti nadakamat a pamay-an ti kayatmo a padasen? ․․․․․

Adda kadi sabali pay a pamay-an a mapanunotmo tapno mairanudmo iti kaklasem ti maipapan iti pammatim? No kasta, isuratmo iti baba.

․․․․․

No dadduma, ti panagaramid kadagiti proyekto idiay eskuelaan ikkannaka iti gundaway a mangpaneknek maipapan iti pammatim. Kas pagarigan, ania ti aramidem no mapagsasaritaan ti maipapan iti ebolusion? Kasanom nga ikalintegan ti panamatim iti panamarsua?

Panangikalintegan iti Panamatim iti Panamarsua

Kuna ti agtutubo a ni Ryan: “Idi napagsasaritaanmi ti maipapan iti ebolusion idiay klasemi, interamente a naiduma dayta iti datin a naisuro kaniak. Kasla agpayso amin a pammaneknekda ket nariribukanak iti dayta.” Kasta met laeng ti kapadasan ni Raquel. Kunana: “Nagnerbiosak idi imbaga ti maestrak iti social studies a ti sumaganad a leksionmi ket maipapan iti ebolusion. Ammok a rumbeng nga ilawlawagko ti takderko maipapan iti dayta a kontrobersial nga isyu.”

Ania ti riknam no madakamat ti maipapan iti ebolusion iti klaseyo? Patiem a ti Dios ‘pinarsuana ti amin a bambanag.’ (Apocalipsis 4:11) Makitkitam iti aglawlawmo ti pammaneknek ti nainsiriban a panangdisenio. Ngem sigun kadagiti libroyo iti siensia ken uray iti maestram, ti biag ket basta timmaud lattan. Asinoka koma ita a mangsupiat kadagiti “eksperto”?

Makapagtalekka a saan la a siksika ti di mamati iti teoria ti ebolusion. Kinapudnona, uray ti adu a sientista ket saan a mamati iti dayta, kasta met ti adu a mannursuro ken estudiante.

Ngem tapno matakderam ti panamatim iti panamarsua, nasken nga ammom no ania a talaga ti isursuro ti Biblia maipapan iti dayta. Saan a nasken a pakisupiatam dagiti banag a maipapan kadagita ket awan ti direkta nga ibagbaga ti Biblia. Usigem ti sumagmamano a pagarigan.

Sigun iti librok iti siensia, binilion a tawenen ti kaadda ti daga ken ti solar system. Sigun iti Biblia, ti daga ken ti dadduma pay iti uniberso ket naparsua sakbay ti umuna nga aldaw ti panamarsua. No kasta, posible ngarud a binilion a tawenen ti kaadda ti daga ken ti solar system.​—Genesis 1:1.

Ibagbaga ti maestrak a ti daga ket saan a mabalin a naparsua iti innem nga aldaw laeng. Saan nga ibagbaga ti Biblia a literal a sagdudua a pulo ket uppat nga oras ti kapaut ti tunggal maysa kadagiti innem nga aldaw ti panamarsua.

Iti klasemi, nagsasaritaanmi ti sumagmamano a pagarigan no kasano a nagbalbaliw dagiti animal ken tattao iti panaglabas ti panawen. Kuna ti Biblia a ti Dios pinarsuana dagiti sibibiag a banag “sigun kadagiti kakikitada.” (Genesis 1:20, 21) Saanna a suportaran ti kapanunotan a timmaud ti biag manipud iti awan biagna a banag wenno rinugian ti Dios ti proseso ti ebolusion babaen iti maysa a selula. Nupay kasta, tunggal ‘kakikita’ adda potensialna nga agpataud iti nadumaduma a kita. Isu a ti Biblia ipalubosna a mabalin a mapasamak ti panagbalbaliw iti tunggal ‘kakikita.’

Kas iti kalkalpas a nadakamat iti daytoy a kapitulo, ania ti isungbatmo no ti maestram wenno ti kaklasem ibagada ti kas iti sumaganad:

“Paneknekan ti siensia a timmaudtayo babaen ti ebolusion.” ․․․․․

“Diak mamati nga adda Dios ta diak met nakita.” ․․․․․

Siertuem Dagiti Patpatiem!

No Kristiano dagiti dadakkelmo, mabalin a mamatika iti panamarsua gapu ta dayta ti insuroda kenka. Nupay kasta, bayat a tumataenganka, kayatmo ti agdayaw iti Dios ‘buyogen ti pannakabalinmo nga agrason.’ Masapul a natibker ti nakaibatayan dagiti patpatiem. (Roma 12:1) Gapu iti dayta, saludsodam ti bagim, ‘Ania ti pamatiak nga adda Namarsua?’ Sinukimat ti agtawen iti 14 a ni Sam ti maipapan iti bagi ti tao. Kunana: “Nakarikrikut ken komplikado unay, ken nakaur-urnos ti panagandar ti amin a pasetna. Saan a mabalin a timmaud lattan ti bagi ti tao gapu iti ebolusion!” Umanamong iti dayta ti agtawen iti 16 a ni Holly. Kinunana: “Sipud idi naammuak nga addaanak iti diabetes, nagadun ti nasursurok maipapan iti panagandar ti bagi. Kas pagarigan, nakaskasdaaw no kasano a nagdakkel ti maitulong ti pali (pancreas)​—nagbassit a paset ti bagi nga adda iti sikigan ti tianko​—tapno mataginayon ti panagtaray ti dara ken panagandar ti dadduma pay a paset ti bagi.”

Isuratmo iti baba ti tallo a banag a nangkombinsir kenka nga adda Namarsua.

1. ․․․․․

2. ․․․․․

3. ․․․․․

Awan ti rason tapno alusiisenka wenno ibainmo ti pammatim iti Dios ken iti panamarsua. No usigem dagiti ebidensia, talaga a lohikal ti panamati a ti tao ket pinarsua ti maysa a masirib a diseniador.

Kinapudnona, ti ebolusion, saan ket a ti panamarsua, ti agkasapulan iti dakkel a pammati​—pammati iti milagro nga awan ti makinggapuanan iti dayta! Kalpasan ti panangusigmo a naimbag iti daytoy a banag babaen ti pannakabalinmo nga agrason, naturturedkanton a mangikalintegan iti panamatim iti Dios.

KANGRUNAAN A TEKSTO

“Diak ibain ti naimbag a damag; iti kinapudnona, dayta ti pannakabalin ti Dios a pakaisalakanan ti tunggal maysa nga addaan pammati.”​—Roma 1:16.

BALAKAD

Siputam ti kababalinmo no isarsaritam ti maipapan kadagiti patpatiem. No kasla mababainka, mabalin a lallalo laeng nga uyawendaka dagiti kapatadam. Ngem no agsaoka a nabuyogan iti kompiansa ​—no kasano a sikokompiansa nga iyebkas dagiti kaklasem ti maipapan kadagiti kapanunotanda​—mabalin nga ad-addanto a raemendaka.

AMMOM KADI . . . ?

Adda dagiti gundaway a no makiddaw kadagiti mannursuro a paneknekanda ti maipapan iti ebolusion, marigatanda a mangaramid iti dayta agsipud ta mausigda nga an-anamonganda laeng gayam dayta agsipud ta isu ti naisuro kadakuada.

DAGITI ARAMIDEK!

Tapno mairugik ti saritaan maipapan iti Biblia iti maysa a kaklasek, kastoy ti aramidek ․․․․․

No damagenda kaniak no apay a mamatiak nga adda Namarsua, kastoy ti ibagak ․․․․․

Ti kayatko a saludsoden kadagiti dadakkelko maipapan iti daytoy a banag ket ․․․․․

ANIA TI MAKUNAM?

● Apay a napateg nga isarsaritam ti maipapan kadagiti patpatiem?

● Ania ti sumagmamano a pamay-an a nalaklakam a mairanud idiay eskuelaan ti maipapan iti panamatim iti panamarsua?

● Kasanom a maipakita ti apresasionmo iti Daydiay namarsua iti amin a banag?​—Aramid 17:26, 27.

[Blurb iti panid 299]

“Ti eskuelaan ket maysa a teritoria a datayo laeng ti mabalin a mangasak.”​—Iraida

[Ladawan iti panid 298]

No kasano a kasapulam ti kinasigo iti panagtokar iti instrumento iti musika, kasapulam met ti kinasigo iti panangisarsarita iti pammatim. Nalalaingkanton no kanayonka nga agensayo

[Ladawan iti panid 300, 301]

Kabaelam a parmeken ti butengmo a mangikalintegan kadagiti patpatiem