Ni Jacob Impategna Dagiti Naespirituan a Banag

NARIRIBUK ken nasaem ti biag ni Jacob. Gapu ta kayat a patayen ti makapungtot a kasinginna, napilitan a nagtalaw ni Jacob. Imbes a ti babai nga ay-ayatenna ti naited kenkuana, naallilaw a mangasawa nga umuna iti sabali a babai ket idi agangay, naaddaan iti uppat nga assawa ket nagtungpal daytoy iti adu a parikut. (Genesis 30:1-13) Duapulo a tawen a nagserbi iti tao a nanggundaway kenkuana. Nakigabbo iti anghel ket saanen nga immimbag ti nadangran a paset ti bagina. Narames ti anakna a babai, nagpapatay dagiti annakna a lallaki, ken nalapunos iti liday gapu iti pannakapukaw ti paboritona nga anak a lalaki ken ipapatay ti ay-ayatenna nga asawa. Idi lakayen, napilitan nga umakar gapu iti bisin. Inaklonna a ‘bassit ken nariribuk’ dagiti aldawna. (Genesis 47:9) Iti laksid ti amin, ni Jacob ket maysa a naespirituan a tao a nagtalek iti Dios. Saan aya nga umiso ti nangisaadanna iti pammatina? Ania dagiti maadaltayo iti panangusig iti sumagmamano laeng kadagiti pagteng iti biag ni Jacob?

Naiduma Unay iti Kabsatna

Impateg ni Jacob dagiti naespirituan a banag, ngem ni Esau a kabsatna tinagibassitna dagitoy. Dayta ti makagapu iti dida panagtunos. Maseknan ni Jacob iti kari a nainaig iti tulag a naaramid ken ni Abraham ken inaywananna a naimbag ti pamilia nga intuding ti Dios kas agtawid. Gapuna, ni Jehova ‘inayatna’ ni Jacob. ‘Awan pakababalawan’ ni Jacob, kayatna a sawen, natakneng. Ngem inyaleng-aleng ni Esau ti naespirituan a tawidna. Inlakona dayta ken ni Jacob a kasukat ti nagbassit la a banag. Idi inusar ni Jacob ti kalinteganna a gumun-od iti bendision nga agpaay koma iti kabsatna buyogen ti pananganamong ti Dios, napalalo ti pungtot ni Esau. Iti kasta, pinanawan ni Jacob dagiti amin nga ay-ayatenna, ngem sigurado a naliwliwa kadagiti simmaruno a pasamak.​—Malakias 1:2, 3; Genesis 25:27-34; 27:1-45.

Iti tagtagainep, ti Dios impakitana ken ni Jacob dagiti anghel nga umuli-umulog iti agdan a bato a dumanon sadi langit ket kinunana a salaknibanna ni Jacob ken ti bin-ina. “Babaen kenka ken babaen ti bin-im amin a pampamilia iti daga pudno unay a bendisionandanto ti bagbagida. Ket adtoy addaak kenka ket aywanankanto iti isuamin a dalan a papanam ket isublikanto iti daytoy a daga, agsipud ta saankanto a baybay-an agingga a pudno a naaramidkon ti sinaok kenka.”​—Genesis 28:10-15.

Anian a makaliwliwa! Impatalged ni Jehova a dagiti naikari kada Abraham ken Isaac pagbalinenna ti pamilia ni Jacob a nabaknang iti naespirituan. Naipasimudaag ken ni Jacob a dagiti anghel mabalinda a pagserbian dagidiay pinaraburan ti Dios, ken naipanamnama kenkuana ti pannalaknib ti Dios. Kas panagyaman, nagkari ni Jacob nga agmatalek ken ni Jehova.​—Genesis 28:16-22.

Pulos a di ginamgam ni Jacob ti tawid ni Esau. Sakbay a nayanakda, kinuna ni Jehova a “ti laklakay agserbinto iti ub-ubing.” (Genesis 25:23) ‘Saan kadi a nasaysayaat koma no ni Jacob ti inyurnos ti Dios nga umun-una a maipasngay?’ nalabit isaludsod ti maysa. Adda dagiti napateg a masursurotayo kadagiti napasamak kalpasanna. Ti Dios dina ited dagiti bendision kadagidiay mangipagarup a maikari kadagita, no di ket ipakitaanna iti di kaikarian a kinamanangngaasi dagidiay kayatna a paraburan. Ti kalintegan kas inauna nga anak nayallatiw ngarud ken ni Jacob, saan nga iti manongna a di nangipateg iti dayta. Kasta met, gapu ta awan nakaidumaanna ken ni Esau ti kababalin dagiti Judio kas maysa a nasion, sinuktan ida ti naespirituan nga Israel. (Roma 9:6-16, 24) Ti nasayaat a relasion ken ni Jehova ita ket saan a basta matawid lattan, uray no nagtaud ti maysa a tao iti managbuteng-Dios a pamilia wenno nasayaat ti kasasaad a dimmakkelanna. Amin nga agtarigagay iti parabur ti Dios masapul nga ikagumaanda ti agbiag iti nadiosan a wagas, a pudpudno nga ipategda dagiti naespirituan a banag.

Inawat ni Laban

Idi dimteng ni Jacob idiay Padan-aram tapno sumapul iti asawaenna kadagiti kabagianna, iti maysa a bubon a naam-ammona ni Raquel a kasinsinna, nga anak ni Laban. Inikkatna ti nadagsen a bato a kalub ti bubon, sana pinainum dagiti animal nga ipaspastor ni Raquel.a Nagtaray a nagawid ni Raquel tapno ipadamagna ti isasangpet ni Jacob, ket nagtaray ni Laban a napan mangsabat kenkuana. No dagiti gameng nga inted ti adipen ni Abraham iti pamiliana ti adda iti panunot ni Laban, nadismaya la ketdi ta ima-ima a simmangpet ni Jacob. Ngem nabatad nga adda nakita ni Laban a mabalin a pakairanudanna​—ti kinagaget ni Jacob.​—Genesis 28:1-5; 29:1-14.

Sinarita ni Jacob ti amin a napasamak. Saan a masinunuo no dinakamatna no kasano a nagun-odna ti kalintegan kas inauna nga anak, ngem idi nangngeg ni Laban ‘amin dagitoy a banag,’ kinunana: “Pudno a sika ket tulangko ken lasagko.” Kinuna ti maysa nga eskolar a dagitoy a balikas mabalin nga ipasimudaagna ti napasnek a panangawis ken ni Jacob nga agyan wenno panangbigbig iti pagrebbengan ni Laban a mangsalaknib ken ni Jacob gapu iti panagkabagianda. Aniaman ti kasasaad, di nagbayag pinanunot ni Laban no kasano a magundawayanna ti kaanakanna.

Adda inaramid ni Laban a nagbalin a puon ti susik iti simmaganad a 20 a tawen. “Sika kadi ket kabsatko, ket agserbikanto kadi kaniak nga awan aniamanna?” insaludsodna. “Ibagam kaniak, Anianto dagiti tangdanmo?” Nupay pinagparang ni Laban nga isu ket naparabur nga uliteg, kasla dina kapin-ano ni Jacob babaen ti pannakitulagna nga agserbi ni Jacob kenkuana. Yantangay ay-ayatenna ni Raquel, kinuna ni Jacob: “Situtulokak nga agserbi kenka iti pito a tawen maipaay ken Raquel nga ub-ubing nga anakmo.”​—Genesis 29:15-20.

No maitulag idi a mayasawa ti maysa a babai, masapul nga adda sab-ong a maited iti pamilia ti nobia. Iti sidong ti Mosaiko a Linteg, 50 a siklo a pirak ti maibayad para kadagiti birhen a napilit a makikaidda. Sigun iti eskolar a ni Gordon Wenham, daytoy idi “ti kadakkelan a sab-ong” ngem “nababbaba nga adayo” ti kaaduan. (Deuteronomio 22:28, 29) Awan ti maibayad ni Jacob. Indiayana ti pito a tawen a panagserbina ken ni Laban. Kinuna pay ni Wenham a “yantangay kagudua agingga iti maysa a siklo ti makabulan a tangdan dagiti gagangay a trabahador idi tiempo ti nagkauna a Babilonia” (manipud 42 agingga iti 84 a siklo iti pito a tawen), “nagdakkel ti sab-ong nga indiaya ni Jacob ken ni Laban a kasukat ti panangasawana ken ni Raquel.” Immanamong a dagus ni Laban.​—Genesis 29:19.

Para ken ni Jacob, kasla “sumagmamano laeng nga aldaw” ti pito a tawen gapu iti napalaus a panagayatna ken ni Raquel. Kalpasanna, inkallaysanan ti nakaabungot a nobiana, ngem dina impagarup nga isu ket inallilaw ni Laban. Panunotem ti pannakakigtotna idi natakuatanna iti kabigatanna a saan a ni Raquel ti kinaiddana no di ket ni Lea a kabsat ni Raquel! Insidir ni Jacob: “Ania daytoy inaramidmo kaniak? Saan aya a maipaay ken Raquel a nagserbiak kenka? Gapuna apay nga inallilawnak?” Insungbat ni Laban: “Saan a kadawyan ditoy lugarmi nga aramiden ti kastoy, nga ited ti ub-ubing a babai sakbay ti inauna. Turposem a rambakan ti lawas daytoy a babai. Kalpasan dayta maitedto met kenka daytoy sabali pay a babai maipaay iti panagserbi a mabalinmo a pagserbi kaniak iti pito pay a tawen.” (Genesis 29:20-27) Awan ti maaramidan ni Jacob, isu nga immanamong lattan tapno maasawana ni Raquel.

Saan a kas iti immun-una a pito a tawen, nasaem dagiti simmaganad a pito a tawen. Kasano a mapalabas ni Jacob ti naulpit a panangallilaw ni Laban? Ket ni ngay Lea a nakikumplot ken ni Laban? Saan idi a maseknan ni Laban iti nasaem a pagbanagan da Lea ken Raquel gapu kenkuana. Ti laeng pagimbaganna ti pinanunotna. Lupes ni Raquel, isu a nasakit ti nakemna ken nagimon idi nagsasaruno a nagpasngay ni Lea iti uppat nga annak a lallaki. Gapu ta tarigagayan unay ni Raquel ti maaddaan kadagiti annak, pinaanakanna ti tagabona ken ni Jacob, ket gapu iti apal, kasta met laeng ti inaramid ni Lea. Naaddaan ni Jacob iti 4 nga assawa, 12 nga annak, ngem saan a naragsak ti pamiliana. Nupay kasta, ni Jehova pagbalbalinenna idi ni Jacob nga ama ti maysa a dakkel a nasion.​—Genesis 29:28–30:24.

Pinabaknang ni Jehova

Iti laksid dagiti pakasuotan, ammo ni Jacob nga adda kenkuana ti Dios kas naikari. Ammo met dayta ni Laban, ta dagiti sumagmamano nga animalna idi simmangpet ni Jacob immaduda iti aywan ti kaanakanna. Gapu ta dina kayat nga agawid ni Jacob, dinamag ni Laban no ania ti kayat ni Jacob a tangdan tapno agtultuloy nga agserbi. Kiniddaw ni Jacob a maited koma kenkuana dagiti naidumduma ti kolorda nga animal kadagiti arban ni Laban. Naikuna nga iti dayta a disso, gagangay a puraw dagiti karnero ken nangisit wenno natayengteng a kayumanggi dagiti kalding; manmano dagiti labang. Impagarup ni Laban a bassit laeng ti kidkiddawen ni Jacob, isu nga immanamong a dagus ket inlasinna nga inyadayo dagiti amin nga animalna a labang, garitgaritan, ken turikturikan tapno saan a mailaok dagitoy kadagiti arban a nabati iti aywan ni Jacob. Nabatad nga impagarupna a bassit ti maganab ni Jacob iti tulaganda, ket sigurado a saan a mapan ken ni Jacob ti 20 porsiento kadagiti kayyanak nga urbon a kalding ken kordero a kadawyan idi a tangdan dagiti pastor. Ngem nagbiddut ni Laban, ta ni Jehova adda ken ni Jacob.​—Genesis 30:25-36.

Iti pannarabay ti Dios, nakapatanor ni Jacob kadagiti nasalun-at nga animal a garitgaritan, turikturikan, ken labang. (Genesis 30:37-42) Saan nga umiso dagiti wagasna a nangpatanor kadagiti animal. Nupay kasta, inlawlawag ti eskolar a ni Nahum Sarna nga ‘iti siensia, magun-od dagiti matarigagayan a resulta no pagiinnasawaen dagiti maymaysa ti kolorda nga animal nga addaan kadagiti genes a mangpalabang, ket nasalun-at dagiti kasta nga animal.’

Idi makitana dagiti resulta, binaliwan ni Laban ti tulagan no ania dagiti animal a kukua ti kaanakanna​—dagiti garitgaritan, batekbatekan, tudiktudikan, wenno labang. Ti laeng bukodna a pagimbagan ti sapsapulenna, ngem uray no impamuspusan ni Laban a baliwan ti tulagan, rimmang-ay latta ni Jacob iti tulong ni Jehova. Awan ti naaramid ni Laban no di agngariet. Di nagbayag, naaddaan ni Jacob iti adu a sanikua, arban, adipen, kamelio, ken asno, saan a gapu iti kinalaingna, no di ket gapu iti pannarabay ni Jehova. Idi agangay inlawlawagna kada Raquel ken Lea: “Ni amayo pinagang-angawannak ket naminsangapulo a binaliwanna dagiti tangdanko, ngem isu saan a pinalubosan ti Dios a dangrannak. . . . Ti Dios intultuloyna nga innala ti pangen ni amayo ken intedna kaniak.” Ni Jehova impatalgedna pay ken ni Jacob nga ammona ti amin nga ar-aramiden ni Laban ngem awan ti rumbeng a pagdanagan ni Jacob. “Agsublika iti dagam ken kadagiti kakabagiam,” kinuna ti Dios, “ket pakilangenankanto iti nasayaat.”​—Genesis 31:1-13; 32:9.

Idi nalpasen ti amin kadakuada a dua ken ni nasikap a Laban, nagawiden ni Jacob. Nupay 20 a tawen idin ti napalabas, mabuteng pay laeng ken ni Esau, nangruna idi nadamagna nga agturong kenkuana ni Esau a kaduana ti uppat a gasut a lallaki. Ania ti mabalin nga aramiden ni Jacob? Kas naespirituan a tao a kanayon nga agpannuray iti Dios, nagtignay buyogen ti pammati. Nagkararag, a binigbigna nga isu ket saan a maikari iti kinaparabur ni Jehova ken nagpakpakaasi iti Dios a maigapu kadagiti karina, ispalenna ida a sangapamiliaan iti ima ni Esau.​—Genesis 32:2-12.

Kalpasanna napasamak ti di ninamnama. Iti maysa a rabii, adda lalaki, maysa nga anghel, a nakigabbo ken ni Jacob. Nasulnot ti padingpading ni Jacob idi sinagid ti anghel. Saan nga immibbat ni Jacob agingga a di bendisionan nga umuna ti anghel. Kinuna ni propeta Oseas a ni Jacob “nagsangit, tapno ipakaasina ti parabur maipaay kenkuana.” (Oseas 12:2-4; Genesis 32:24-29) Ammo ni Jacob a dagiti napalabas a panagparang dagiti anghel ket nainaig iti pannakatungpal ti Abrahamiko a tulag babaen ti bin-ina. Isu a sipipinget a nakigabbo ket nagun-odna ti bendision. Iti daydi a tiempo, ti Dios pinanagananna ni Jacob iti Israel, kayatna a sawen, “Mannakiranget (Napinget) iti Dios,” wenno “Makiranget ti Dios.”

Situtulokka Kadi a Makigabbo?

Malaksid iti pannakigabbona iti anghel ken pannakikappiana ken ni Esau, adu pay a rigat ti napasaran ni Jacob. Nupay kasta, dagiti pasamak a nausig ditoy ipasimudaagda no ania a kita ti tao ni Jacob. Binaybay-an ni Esau ti kalinteganna kas inauna nga anak tapno laeng mapedped ti bisinna, ngem ni Jacob inkarigatanna iti unos ti panagbiagna a ginun-od dagiti bendision, a nakigabbo pay ketdi iti anghel. Kas inkari ti Dios, tinarabay ken sinalaknibanna ni Jacob, a nagbalin a kapuonan ti maysa a dakkel a nasion ken ti Mesias.​—Mateo 1:2, 16.

Situtulokka kadi a mangaramid iti amin a kabaelam, makigabbo, no ar-arigen, tapno magun-odmo ti parabur ni Jehova? Adu ti dumteng a rigat ken pakasuotan kadagidiay agtarigagay a mangaramid iti pagayatan ti Dios, ket no dadduma narigat ti mangaramid kadagiti umiso a desision. Nupay kasta, ti nagsayaat nga ulidan ni Jacob pabilgennatayo a mangnamnama iti gunggona nga isagsagana ni Jehova kadatayo.

[Footnote]

[Dagiti Ladawan iti panid 31]

Iti unos ti panagbiagna, inkarigatan ni Jacob a ginun-od dagiti bendision