GALEED

[Bunton a Pangsaksi].

Ti lugar iti kabambantayan ti Galaad iti daya ti Jordan a sadiay a nangaramid da patriarka Jacob ken Laban iti maysa a tulag. (Ge 31:43-48) Ti naud-udi a nagan daytoy a rehion, “Galaad,” ket nalabit naala manipud “Galeed,” ti nagan a sigud a nayawag iti disso a nakaaramidan daytoy a pasamak idi agarup 1761 K.K.P.

Iti panagtulnogna iti bilin ti Dios, nagluas ni Jacob a saanen a nagpakpakada ket pinanawanna ti Padan-aram ken ti panagserbina ken Laban, nga agpadpada nga uliteg ken katuganganna. (Ge 28:2) Intugot ni Jacob ti amin a sanikuana, agraman ti assawana ken annakna, binallasiwna ti Karayan Eufrates ket nagturong iti daga ti Canaan. Kalpasan ti tallo nga aldaw, kimmuyog ken Laban ti “kakabsatna” ket kimmamatda iti distansia a daliasaten iti pito nga aldaw, nga idi kamaudiananna nakamakamda ti bunggoy ni Jacob iti bambantay ti Galaad iti amianan ti naapres a ginget ti Jaboc.​—Ge 31:17-25.

Yantangay sitatalna a rinisutda ti bambanag a nagsupiatanda, nangaramid da Jacob ken Laban iti maysa a tulag iti nagbaetanda. Mainaig iti daytoy, nangipasdek ni Jacob iti maysa nga adigi a bato ket imbilinna iti “kakabsatna” a mangaramidda iti bunton ti batbato, nalabit kasla maysa a lamisaan, nga iti rabaw dayta naaramid ti pannangan maipaay iti panagtinnulag. Kalpasanna, ni Laban inawaganna dayta a lugar maibatay iti daytoy a bunton, a pinanagananna dayta iti Aramaiko (Sirio) a nagan a “Jegar-sahaduta,” ngem inawagan ni Jacob iti “Galeed,” ti Hebreo a katupagna. Kinuna ni Laban: “Daytoy a bunton [Heb., gal] maysa a saksi [Heb., ʽedh] iti nagbaetanta ita nga aldaw.” (Ge 31:44-48) Ti bunton ti batbato (ken ti adigi a bato) ket nagserbi kas saksi kadagiti amin a lumabas. Umasping daytoy iti kunaen ti bersikulo 49, “Ti Pagwanawanan [Heb., mits·pahʹ],” a mangpaneknek a nagtulag da Jacob ken Laban a taginayonenda ti talna iti nagbaetanda ken iti las-ud ti bukodda a pampamilia. (Ge 31:50-53) Idi agangay, naaramat dagiti bato iti umasping a pamay-an kas naulimek a saksi.​—Jos 4:4-7; 24:25-27.