Napateg Kadi ti Nagan?

Maysa nga Etiope ti nangipasngay iti maladaga a lalaki. Ngem ti rag-o ti ina ket nasuktan iti ladingit idi makitana a di aggargaraw ti impasngayna. Idi a ti katuganganna innalana ti ubing tapno digusenna, kellaat a naggaraw, naganges, ken nagsangit ti maladaga! Ti kaipapanan ti nagan ti ama ti ubing ket “Milagro.” Gapuna, dagiti nagannak innayonda dayta a nagan iti sabali pay nga Amharico a sao ket dayta ti impanaganda iti ubing a kaipapananna Maysa a Milagro ti Napasamak.

Idiay Burundi, maysa nga agkabannuag a lalaki ti naglibas manipud kadagiti soldado a mangganggandat iti biagna. Bayat ti panaglemmengna iti kataltalonan, inkari ti lalaki a no isu ket ispalen ti Dios, panaganannanto ti inauna a putotna iti Manirakiza, a kaipapananna “Ti Dios ti Manangisalakan.” Lima a tawen kalpasanna, dayta ti impanaganna iti inauna a putotna gapu ta nalasatanna daydi a pasamak.

NALABIT a saan a nakairuaman ti dadduma ti panangted kadagiti annakda iti nagan nga addaan iti espesipiko a kaipapanan, ngem kaugalian dayta dagiti nagkauna a tattao. Kinapudnona, naglaon ti Biblia iti ginasut a kasta a nagan. Ad-adda a makagunggona ti panagbasam iti Biblia no maawatam ti kaipapanan ti nagduduma a nagan dagiti tattao. Usigentayo ti sumagmamano a pagarigan.

Dagiti Nagan iti Hebreo a Kasuratan nga Adda Kaipapananna

Maysa kadagiti immuna a nadakamat a nagan iti Biblia ket Set, a kaipapananna “Nangituding.” Inlawlawag ti inana a ni Eva no apay a pinilina dayta a nagan: “Ti Dios nangituding maipaay kaniak iti sabali pay a bin-i a mangsandi ken Abel, agsipud ta pinapatay ni Cain.” (Genesis 4:25) Ti kaputotan ni Set a ni Lamec pinanagananna ti anakna iti Noe, a kaipapananna “Inaná” wenno “Liwliwa.” Kasta ti impanagan ni Lamec iti anakna gapu ta sigun kenkuana, “daytoy ket mangyegto kadatayo iti liwliwa manipud iti aramidtayo ken manipud iti rigat dagiti imatayo nga ibunga ti daga nga inlunod ni Jehova.”​—Genesis 5:29.

Ti Dios a mismo binaliwanna ti nagan ti dadduma a nataengan a tattao mainaig iti padtona. Kas pagarigan, ti nagan ni Abram, a kaipapananna “Naitan-ok ti Ama,” ket binaliwanna iti Abraham, a kaipapananna “Ama ti Umariwekwek.” Maitunos iti naganna, nagbalin ni Abraham nga ama ti adu a nasion. (Genesis 17:5, 6) Usigenyo met ti asawa ni Abraham a ni Sarai, a nalabit kaipapananna “Mannakirupir.” Nakaragragsak la ketdi idi binaliwan ti Dios ti naganna iti Sara, a kaipapananna “Prinsesa,” a nangiparipirip iti panagbalinna a kapuonan dagiti ar-ari.​—Genesis 17:15, 16.

Ti Dios met a mismo ti nangpili iti nagan ti dadduma nga annak. Kas pagarigan, binilinna da Abraham ken Sara a panagananda ti anakda iti Isaac, a kaipapananna “Katawa.” Dayta a nagan ti kanayon a mangipalagip iti daytoy a matalek nga agassawa iti reaksionda idi naipakaammo kadakuada a maaddaanda iti anak a lalaki iti laksid ti kinalakay ken kinabaketda. Idi dimmakkel ni Isaac kas maysa a matalek nga adipen ti Dios, nalabit a nagtultuloy a nangyeg dayta iti rag-o kadagiti nagannakna bayat nga isu ket adda iti poderda.​—Genesis 17:17, 19; 18:12, 15; 21:6.

Ti manugang ni Isaac a ni Raquel pinanagananna ti inaudi nga anakna gapu iti sabali a rason. Idi dandanin matay, pinanaganan ni Raquel ti anakna iti Ben-oni, a kaipapananna “Anak ti Panagleddaangko.” Ti napanawanna nga asawa a ni Jacob, binaliwanna dayta a nagan iti Benjamin a kaipapananna “Anak a Lalaki ti Kannawan nga Ima.” Ipamatmat dayta a nagan saan laeng a ti maysa a naparaburan a takder no di pay ket ti suporta.​—Genesis 35:16-19; 44:20.

No dadduma, mapanaganan ti maysa a tao maibatay iti langana. Kas pagarigan, ti anak da Isaac ken Rebecca ket naipasngay a nalabaga ti buokna a kas kapuskol ti kawes a delana, isu a pinanagananda iti Esau. Apay? Iti Hebreo, ti kaipapanan dayta a nagan ket “Muldotan.” (Genesis 25:25) Kas naisalaysay iti libro a Ruth, naaddaan ni Noemi iti dua nga annak a lallaki. Ti nagan ti maysa ket Malon, a kaipapananna “Managsakit, Baldado,” bayat a ti maysa ket Kilion, a kaipapananna “Nakapuy.” Saan a nadakamat no naipanagan dagitoy idi naipasngayda wenno idi agangay, ngem agparang a maitutop ti naganda gapu iti nasapa nga ipapatayda.​—Ruth 1:5.

Ti sabali pay a kadawyan a maar-aramid isu ti panangsukat wenno panangbaliw kadagiti nagan. Idi nagsubli idiay Betlehem, saanen a kayat ni Noemi ti maawagan iti naganna a kaipapananna “Makaay-ayoak” gapu iti nakakaasi a kasasaadna kalpasan a natay ti asawa ken annakna. Imbes ketdi, impapilitna: “Saandak nga awagan iti Noemi. Awagandak iti Mara [kaipapananna “Napait”], ta ti Mannakabalin-amin pinagbalinna a napait unay kaniak.”​—Ruth 1:20, 21.

Ti maysa pay a kostumbre isu ti panangpanagan iti ubing kas pakalaglagipan iti maysa a napateg a pasamak. Kas pagarigan, ti nagan ni propeta Haggeo kaipapananna “Nayanak iti Piesta.”a

Dagiti Nagan nga Addaan Kaipapanan iti Panawen Kristiano

Ti kaipapanan ti nagan ni Jesus ket mainaig iti naipadto nga akemna. Sakbay a naipasngay, binilin ti Dios dagiti nagannakna: “Masapul a panaganam iti Jesus,” a ti kaipapananna ket “Ni Jehova ti Pakaisalakanan.” Apay? “Isalakannanto ti ilina kadagiti basolda,” kinuna ti anghel kenni Jose. (Mateo 1:21) Idi napulotan ni Jesus iti nasantuan nga espiritu bayat ti pannakabautisarna, nainayon iti naganna ti Hebreo a titulo a “Mesias.” Iti Griego, naipatarus dayta a titulo kas “Kristo.” Dagita a sao ket agpada ti kaipapananda kas “Daydiay Napulotan.”​—Mateo 2:4.

Ni Jesus a mismo inawaganna ti dadduma nga adalanna kadagiti nagan nga adda kaipapananna. Kas pagarigan, inawaganna ni Simon iti Semitiko a nagan a Cefas, a kaipapananna “Bato.” Ngem nalatlatak ti Griego a katupag dayta a nagan, a naipatarus kas “Pedro.” (Juan 1:42) Inawagan met ni Jesus dagiti napinget nga agkabsat a da Santiago ken Juan iti “Boanerges” a kaipapananna “Annak ti Gurruod.”​—Marcos 3:16, 17.

Intuloy dagiti adalan ni Jesus ti kaugalian a pananginayon iti maitutop a nagan. Maysa a pagarigan isu ni adalan a Jose, nga inawagan dagiti apostol iti Bernabe, a kaipapananna “Anak ti Liwliwa.” Nagbiag ni Bernabe maitunos iti naganna, a nangipaay iti pisikal ken naespirituan a liwliwa kadagiti adu.​—Aramid 4:34-37; 9:27; 15:25, 26.

Napateg ti Naganyo

Saan a datayo ti nangpili iti naipanagan kadatayo. Nupay kasta, agpannuray kadatayo no anianto ti reputasiontayo. (Proverbio 20:11) Apay a diyo iyimtuod iti bagiyo: ‘No am-ammonak koma ni Jesus wenno dagiti apostol, ania ngata ti ipanaganda kaniak? Ania ngata ti maitutop a nagan a mangiladawan iti kangrunaan a galad wenno reputasionko?’

Rumbeng nga utoben a naimbag dagita a saludsod. Apay? “Ti nagan isu ti pilien imbes a ti naruay a kinabaknang,” insurat ti masirib a ni Ari Solomon. (Proverbio 22:1) Ibilangtayo a napateg a gameng ti maaddaan iti naimbag a nagan, wenno pakasarsaritaan, iti komunidadtayo. Ngem napatpateg pay, magun-odantayto ti manayon a gameng no addaantayo iti naimbag a nagan iti imatang ti Dios. Iti ania a pamay-an? Inkari ti Dios nga isuratna iti “libro a pakalaglagipan” ti nagnagan dagidiay agbuteng kenkuana, ket ipaayanna ida iti namnama a biag nga agnanayon.​—Malakias 3:16; Apocalipsis 3:5; 20:12-15.

[Footnote]

[Blurb iti panid 15]

Ania ngata ti maitutop a nagan a mangiladawan iti reputasionko?

[Kahon/Ladawan iti panid 14]

Asino ni Emmanuel?

Adda naimpadtuan a kaipapanan ti dadduma a nagan iti Biblia ken deskribirenna ti trabaho nga aramidento dayta a tao. Kas pagarigan, napaltiingan ni propeta Isaias a mangisurat: “Adtoy! Ti met laeng balasang pudno nga agsikogto, ket mangipasngay iti anak a lalaki, ket pudno unay a panaganannanto iti Emmanuel.” (Isaias 7:14) Ti kaipapanan dayta a nagan ket “Adda Kadatayo ti Dios.” Dadduma a komentarista iti Biblia pinadasda nga innaig ti umuna a kaitungpalan dayta a padto iti maysa kadagiti ari ti Israel wenno iti maysa kadagiti annak ni Isaias. Ngem ti mannurat iti Ebanghelio a ni Mateo impakitana a ti padto ni Isaias ket naan-anay a natungpal ken Jesus.​—Mateo 1:22, 23.

Ibaga ti dadduma a no agaplikar ti nagan nga Emmanuel kenni Jesus, isursuro ti Biblia a ni Jesus ket Dios. Ngem no umiso dayta a lohika, ti agtutubo a ni Eliu, a nangliwliwa ken nangkorehir ken Job, ket maibilang met ngarud a Dios. Apay? Gapu ta ti kaipapanan ti naganna ket “Isu ti Diosko.”

Di pulos inako ni Jesus nga isu ti Dios. (Juan 14:28; Filipos 2:5, 6) Ngem naan-anay nga imparangarangna ti personalidad ni Amana ken tinungpalna ti amin a kari ti Dios mainaig iti Mesias. (Juan 14:9; 2 Corinto 1:20) Ti nagan nga Emmanuel maitutop a deskribirenna ti akem ni Jesus kas Mesianiko a Bin-i, ti kaputotan ni David, daydiay nangpaneknek nga adda ti Dios kadagidiay agdaydayaw Kenkuana.

[Ladawan]

EMMANUEL “Adda Kadatayo ti Dios”

[Kahon/Ladawan iti panid 15]

Ti Kapatgan a Nagan

Agparang ti personal a nagan ti Dios iti agarup 7,000 a daras iti intero a Biblia. Dayta a nagan, nga irepresentar ti uppat a letra a Hebreo a יהוה, ket kaaduan a naipatarus kas “Jehova” iti Iloko. Ania ti kaipapanan dayta a nagan? Idi sinaludsod ni Moises no ania ti nagan ti Dios, insungbat ni Jehova: “Agbalinakto iti aniaman a kayatko a pagbalinan.” (Exodo 3:14, The Emphasised Bible, ni J. B. Rotherham) Ngarud, ti personal a nagan ti Dios ket garantia a kabaelanna ti agbalin iti aniaman a kasapulanna a pagbalinan tapno matungpal dagiti panggepna. (Isaias 55:8-11) Mapagtalkantayo ti kari ti Dios ket mabalintayo ti agbiag a mayannurot iti dayta. Apay? Gapu ta ti naganna ket Jehova.

[Ladawan iti panid 13]

ABRAHAM “Ama ti Umariwekwek”

[Ladawan iti panid 13]

SARA “Prinsesa”