SILO, I

[Daydiay Makinkukua iti Dayta; Daydiay Agtagikua iti Dayta].

1. Idi insawangna ti pamendision iti Juda, kinuna ti matmatayen a patriarka a ni Jacob: “Ti setro saanto a sumina ken Juda, uray ti sarukod ti komandante iti baet dagiti sakana, agingga nga umay ti Silo; ket isunto ti pagpaayan ti panagtulnog dagiti ili.” (Ge 49:10) Mangrugi iti panagturay ni David ti Juda, ti pannakabalin nga agbilin (ti sarukod ti komandante) ken ti naarian a kinasoberano (ti setro) ket kukua ti tribu ni Juda. Agtultuloy idi daytoy agingga iti iyaay ti Silo, a mangipasimudaag a ti naarian a linia ni Juda agpatingga iti Silo kas ti permanente nga agtawid. Umasping unay, sakbay ti pannakaduprak ti pagarian ti Juda, impasimudaag ni Jehova iti kaudian nga ari ti Juda, ni Zedekias, a ti panangituray maited iti maysa nga addaan iti legal a kalintegan. (Eze 21:26, 27) Nabatad nga isu daytoy ti Silo, yantangay ti nagan a “Silo” matarusan nga ipasimudaagna “Daydiay Makinkukua iti Dayta; Daydiay Agtagikua iti Dayta.”

Iti adu a siglo a simmaganad, ni Jesu-Kristo ti kakaisuna a kaputotan ni David a nakaikarian ti kinaari. Sakbay ti pannakayanak ni Jesus, ni anghel Gabriel kinunana ken Maria: “Ni Jehova a Dios itednanto kenkuana ti trono ni David nga amana, ket agturayto kas ari iti balay ni Jacob iti agnanayon, ket awanto ti panungpalan ti pagarianna.” (Lu 1:32, 33) Gapuna, ti Silo isu la ketdi ni Jesu-Kristo, “ti Leon a nagtaud iti tribu ni Juda.”​—Apo 5:5; idiligyo ti Isa 11:10; Ro 15:12.

Maipapan iti nagkauna a panangmatmat dagiti Judio iti Genesis 49:10, kunaen ti Commentary nga inurnos ni F. C. Cook (p. 233): “Amin a Judio idi un-unana kunaenda a ti padto tumukoy iti Mesias. Gapuna, ti Targum ni Onkelos inlanadna ti ‘agingga nga umay ti Mesias, a makinkukua iti pagarian;’ ti Targum ti Jerusalem, ‘agingga iti tiempo nga umay ti ari a Mesias, a makinkukua iti pagarian.’ . . . Kasta met ti Talmud ti Babilonia (‘Sanhedrim,’ cap. II. fol. 982), ‘Ania ti nagan ti Mesias? Silo ti naganna, ta adda a naisurat, Agingga nga umay ti Silo.’”

2. Siudad a masarakan iti teritoria ti Efraim ken iti “amianan ti Bethel, a tumurong iti daya ti kangrunaan a kalsada a sumang-at manipud Bethel agingga iti Siquem ken tumurong iti abagatan ti Lebona.” (Uk 21:19) Maisingsingasing a ti Silo isu ita ti Khirbet Seilun (Shillo), agarup 15 km (9.5 mi) iti amianan nga amianan-a-daya ti Bethel. Daytoy a disso ket umataday iti panangiladawan ti Biblia. Saklawenna ti maysa a turod ken napalikmutan iti nangatngato a turturod, malaksid iti maysa a ginget iti abagatan a laud.

Kalpasan a naipasdek ti tabernakulo idiay Silo (Jos 18:1), naileppas manipud sadiay ti pannakabingaybingay ti daga kadagiti Israelita. (Jos 18:1–21:42) Kalpasan ti pannakabingay ti daga, dagiti tribu iti daya ti Jordan nangipatakderda iti altar iti igid dayta a karayan. Yantangay minatmatanda daytoy kas tignay a panagapostasia, ti dadduma a tribu naguummongda idiay Silo tapno makirupakda kadakuada. Nupay kasta, idi nailawlawag a ti altar ket maipaay a panglaglagip iti kinamatalek ken Jehova, nataginayon dagiti natalna a relasion.​—Jos 22:10-34.

Iti maysa a naud-udi a tiempo, 12,000 a mamaingel nga Israelita a mannakigubat nangyussuatda iti maysa a tignay tapno dusaenda dagiti agnanaed iti Jabes-galaad gapu ta saanda a nakiraman iti pannakirupak kadagiti Benjamita. Nupay kasta, 400 a birhen ti Jabes-galaad ti naiyeg idiay Silo ken idi agangay naited kadagiti Benjamita. Naibilin met kadagiti Benjamita a mangalada iti sabsabali pay nga assawa manipud iti annak a babbai ti Silo, a puersaenda ida nga alaen bayat ti pannakipaset dagiti babbai iti sirkulo a salsala a nainaig iti tinawen a piesta ken Jehova a naangay idiay Silo.​—Uk 21:8-23.

Bayat ti kaaduan a paset, no saan ket nga amin a paset, ti periodo a sinaklaw ti libro ti Uk-ukom, ti tabernakulo nagtalinaed idiay Silo. (Uk 18:31; 1Sm 1:3, 9, 24; 2:14; 3:21; 1Ar 2:27) Sakbay unay ti ipapatay ni Nangato a Padi nga Eli, dagiti Israelita inikkatda ti Lakasa manipud tabernakulo, bayat a makiruprupakda idi kadagiti Filisteo, ket inyakarda idiay pagbabakalan, a nagtalekda a ti kaaddana ti mangted kadakuada iti balligi. Nupay kasta, impalubos ni Jehova a ti Lakasa maagaw dagiti Filisteo. Agsipud ta saanen a pulos nagsubli idiay Silo, impasimudaag daytoy a binaybay-anen ni Jehova ti Silo, yantangay ti Lakasa inrepresentarna ti kaadda ni Jehova. (1Sm 4:2-11) Ti pannakabaybay-a ti Silo ti iparparipirip ti salmista (Sal 78:60, 61; idiligyo ti 1Sm 4:21, 22) ken naaramat iti padto ni Jeremias tapno iyilustrar no ania ti aramiden ni Jehova iti templo idiay Jerusalem.​—Jer 7:12, 14; 26:6, 9.

Idi maikasangapulo a siglo K.K.P., ni mammadto Ahias nagnaed idiay Silo. (1Ar 12:15; 14:2, 4) Kalpasan ti pannakagudas ni Gedalias, idi 607 K.K.P., sumagmamano a lallaki manipud Silo (mabalin a manipud iti siudad wenno iti rehion) immayda idiay Jerusalem tapno agisakripisioda.​—Jer 41:5.