SILAW
Gubuayan ti lawag; maysa a pagsilawan; banag nga adda iti langit a dayta ti mangipapaay iti lawag iti daga.
Kunaen ti salaysay ti Genesis a bayat ti maikapat nga “aldaw” ti panagparsua, pinasamak ti Dios a ti silsilaw “maadda koma iti tangatang ti langlangit.” (Ge 1:14, 19) Saan nga ipasimudaag daytoy a maadda pay laeng a mismo ti lawag (Heb., ʼohr), ta naipakita nga adda daytoyen iti napalabas. (Ge 1:3) Saanna met a kunaen a ti init, bulan, ken bitbituen ket naparsua iti daytoy a gundaway. Kunaen ti umuna a bersikulo ti Biblia: “Idi punganay, ti Dios pinarsuana ti langlangit ken ti daga.” (Ge 1:1) Gapuna ti langlangit agraman ti nailangitan a bambanag nga adda iti dayta, a pakairamanan ti init, ket addan iti di masnup a periodo ti tiempo sakbay dagiti nadakamat a naar-aramid ken napaspasamak bayat ti innem a periodo ti panagparsua a nadeskribir kadagiti sumaruno a bersikulo ti umuna a kapitulo ti Genesis.
Mapaliiw koma a, nupay kunaen ti Genesis 1:1 a ti Dios “pinarsuana” (Heb., ba·raʼʹ) ti langlangit ken ti daga idi punganay, kunaen ti bersikulo 16 ken 17 a, bayat ti maikapat nga “aldaw” ti panagparsua, “ti Dios inaramidna [Heb., maysa a porma ti ʽa·sahʹ] ti dua a dadakkel a silaw, ti dakdakkel a silaw a mangituray iti aldaw ken ti basbassit a silaw a mangituray iti rabii, ken kasta met dagiti bituen. Iti kasta ti Dios insaadna ida iti tangatang ti langlangit tapno silnaganda ti rabaw ti daga.” Ti Hebreo a sao nga ʽa·sahʹ a masansan a naipatarus nga ‘aramiden’ ket mabalin a kaipapananna laeng ti ipasdek (2Sm 7:11), ituding (De 15:1), pormaen (Jer 18:4), wenno isagana (Ge 21:8).
Gapuna ti dakamaten ditoy ti rekord ket no ania itan ti pagpaayan ti addan nga init, bulan, ken bitbituen mainaig iti planeta a Daga. Iti umuna nga “aldaw,” ti lawag (Heb., ʼohr) nabatad nga in-inut a simmarut kadagiti palunapin ti ulep a mangbalbalkut pay laeng idi iti daga ket no adda koma agpalpaliiw idin a tao ditoy daga, makitanan dayta a lawag. (Ge 1:3) Iti maikapat nga “aldaw” nagbaliw ti bambanag. Ti sasao a “ti Dios insaadna ida iti tangatang ti langlangit” iti dayta nga aldaw ipakitana a pinagbalin ti Dios a makitan iti tangatang dagiti gubuayan ti lawag (Heb., ma·ʼohrʹ), awan sabali, ti init, bulan, ken bitbituen. Nairantada a “mangaramid iti paglasinan iti nagbaetan ti aldaw ken ti rabii” ken “agserbida koma kas dagiti pagilasinan ken maipaay iti pampanawen ken maipaay iti al-aldaw ken tawtawen.” Mainayon iti panagbalinda a pagilasinan iti kaadda ken kinatan-ok ti Dios, makatulong dagita a silsilaw babaen kadagiti panaggunayda tapno siuumiso a maikeddeng ti tao dagiti nainkasigudan a panawen, al-aldaw, ken tawtawen.—Ge 1:14-18; Sal 74:16; 148:3.
Ti isu met laeng a Hebreo a sao (ma·ʼohrʹ) ti maus-usar mainaig iti manglawag nga alikamen iti tabernakulo, nga agusar iti masindian a lana kas pamay-an a pangpataud iti lawag. (Ex 25:6; 27:20; 35:8, 14, 28; Le 24:2; Nu 4:9) Iti Proverbio 15:30 piguratibo a nausar dayta iti sasao a “kinaraniag dagiti mata.” Naimpadtuan a napakdaaran ti Egipto a maikkatto kenkuana ti isuamin a lawag babaen ti panamagsipnget ken panamaglidem ni Jehova kadagiti amin a “silaw [porma ti ma·ʼohrʹ] ti lawag [ʼohr] iti langlangit.”—Eze 32:2, 7, 8.