Ti Panangmatmat ti Biblia

Rumbeng Kadi a Suportaran Dagiti Kristiano ti Dusa nga Ipapatay?

“DI MAITUNOS iti pagannurotan ti naimbag ken dakes a nasayaat a kababalin.” “Maiparbeng ken umiso.” Daytoy dua nga agsimparat a kapanunotan ti inyebkas ti dua a klero, nga agkunkuna a Kristianoda. Pagsupsupiatanda ti maysa kadagiti nabara ita nga isyu​—ti pannusa nga ipapatay. Kinuna ti artikulo ti periodiko a nangdakamat kadakuada: “No agdedebate dagiti lider ti relihion maipapan iti dusa nga ipapatay, mangadawda kadagiti teksto iti Biblia a mangsuporta iti takderda.”

Ikalintegan ti dadduma a ti pannusa nga ipapatay ti mangsalaknib iti inosente, mangitandudo iti kinahustisia, ken manglapped iti nakaro a krimen. Ipapilit ti dadduma nga imoral dayta​—pamay-an a balsen ti kinaranggas iti narangranggas ken dakdakkes ngem iti nasaysayaat nga annongen a panamagbalbaliw kadagiti kriminal, a tumulong kadakuada nga agbalin a naserbi a kameng ti kagimongan.

Iti tay-ak ti politika idiay Estados Unidos, nabara unay daytoy a debate, ket saanen nga agkitakit a makiraman dagiti lider ti relihion. Ngem nalabit pampanunotenyo, ‘Adda kadi aniaman a makuna ti Biblia maipapan iti pannusa nga ipapatay?’ Kinapudnona, adda.

Panangted ‘iti Kampilan’ Kadagiti Natauan nga Autoridad

Kalpasan unay ti Layus idi kaaldawan ni Noe, pinatalgedan ni Jehova a Dios ti kinapateg ti biag ti tao ket kalpasanna kinunana: “Ti mangibukbok iti dara ti tao, ti darana ibuyatto ti tao.” (Genesis 9:6) Siempre, saan a naan-anay a lisensia daytoy tapno agibales. Imbes ketdi, kaipapananna a dagiti tinudingan ti linteg a natauan nga agtuturay ti mapalubosan a mangpapatay kadagidiay nangkettel iti biag ti sabsabali.

Idiay kadaanan nga Israel, ti Linteg ti Dios a nayallatiw babaen ken ni Moises ti nanganamong iti dusa nga ipapatay agpaay kadagiti nadagsen a basol. (Levitico 18:29) Nupay kasta, nangipaay met ti Linteg iti awan dasdasiganna a panangukom, panangtestigo dagiti saksi, ken lapped maibusor iti panagkunniber. (Levitico 19:15; Deuteronomio 16:18-20; 19:15) Rumbeng a napudno a lallaki dagiti ukom ken manungsungbatda iti Dios a mismo! (Deuteronomio 1:16, 17; 2 Cronicas 19:6-10) Isu nga adda idi pannalaknib maibusor iti pannakaabuso ti dusa nga ipapatay.

Ita, awan gobierno ditoy daga a napaypayso a mangirepresentar iti nadiosan a kinahustisia a kas idi iti kadaanan nga Israel. Ngem iti adu a pamay-an, agtigtignay dagiti gobierno kas ‘ministro,’ wenno ahente ti Dios, iti panangtaginayonda iti urnos ken talna ken panangipaayda iti kasapulan a serbisio publiko. Pinalagipan ni apostol Pablo dagiti Kristiano nga agtulnogda kadagiti “nangatngato nga agtuturay” ket kalpasanna innayonna: “No ar-aramidem ti dakes, agbutengka: ta saan nga iti awan panggepna a nagtagikampilan [ti gobierno]; ta dayta ket ministro ti Dios, maysa a manangibales tapno mangiyebkas ti pungtot iti daydiay mangan-annurot iti dakes.”​—Roma 13:1-4.

“Ti kampilan” a dinakamat ni Pablo ti mangisimbolo iti kalintegan ti gobierno a mangdusa kadagiti kriminal​—uray pay ken patay. Pagraeman dagiti Kristiano dayta a kalintegan, ngem rumbeng kadi nga ikagumaanda nga impluensiaan dagiti desision maipapan iti pamay-an ti pannakaipatungpalna?

Di Umiso a Pannakausar “ti Kampilan”

Agpayso a namin-adun nga inasut dagiti natauan a gobierno “ti kampilan” agpaay iti kinahustisia. Ngem rumbeng a mabigbig a nakabasolda met iti di umiso a pannakausarna. (Eclesiastes 8:9) Nakabasol ti gobierno ti kadaanan a Roma iti panangasutna iti “kampilan” ti hudisial a pannakapapatay dagiti inosente nga adipen ti Dios. Ni Juan a Mammautisar, Santiago, ken uray ni Jesu-Kristo ti karaman kadagiti biktimana.​—Mateo 14:8-11; Marcos 15:15; Aramid 12:1, 2.

Iti moderno a panawen, addada umasping a pasamak. Napapatay dagiti inosente nga adipen ni Jehova iti nadumaduma a pagilian​—babaen iti firing squad, guillotine, panangbekkel, gas chamber​—nga amin ti “legal” nga inaramid dagiti gobierno a nangikagumaan a mangpukaw iti Kinakristiano. Amin a turay a nangabuso iti autoridadda ti manungsungbatto iti Dios. Anian a terible ti pannakabasolda iti dara!​—Apocalipsis 6:9, 10.

Pulos a di kayat dagiti pudno a Kristiano ti agbasol iti dara iti saklang ni Jehova a Dios. Isu a nupay pagraemanda ti kalintegan ti gobierno a mangasut iti “kampilan,” pagaammoda unay ti nakaro a di umiso a pannakausarna. Nagserbi dayta a remienta ti panangidadanes ken addada tiempo a nausar dayta buyogen ti mangidumduma a kinaulpit maibusor iti dadduma ken di umiso a kinalukay iti sabsabali.a Isu a kasano ti panagtignay dagiti Kristiano iti debate maipapan iti dusa nga ipapatay? Makiraman ken idagadagda kadi ti panagbalbaliw?

Nakristianuan a Neutralidad

Saan a kas kadagiti klero a nadakamat iti pangrugian, laglagipen dagiti pudno a Kristiano ti napateg a prinsipio: imbaga ni Jesu-Kristo kadagiti pasurotna a “saanda a paset ti lubong.”​—Juan 15:19; 17:16.

Matungpal ngata ti maysa a Kristiano dayta a bilin ket kaskasdi a makidebate maipapan iti dusa nga ipapatay? Nabatad a saan. Ngamin, sosial ken napolitikaan nga isyu daytoy. Idiay Estados Unidos, dagiti kandidato iti nadumaduma a saad iti politika ti kadawyan a mangusar iti takderda maipapan iti dusa nga ipapatay​—mangsuporta man wenno mangkontra​—kas napateg a programa ti plataporma ti panagkampaniada. Napalalo ti panagdedebateda maipapan iti dayta ket usarenda ti emosional a panangngaasi a masansan a maabbukay daytoy nga isyu tapno mauyotanda dagiti botante a mangsuporta iti takderda.

Nalabit ti saludsod a pagpampanunotan ti maysa a Kristiano isu daytoy: Nakiraman koma ngata ni Jesus a mismo iti riri maipapan iti panangasut dagiti nailubongan a gobierno iti “kampilan”? Laglagipenyo, idi pinadas dagiti kailianna nga ikalamiat iti politika, “napan manen nga agmaymaysa [ni Jesus] idiay bantay.” (Juan 6:15) Nalawag ngarud a pinagtalinaedna daytoy a banag iti nangisaadan ti Dios iti dayta​—iti ima dagiti gobierno.

Kas met la ita, namnamaen ti maysa nga agannad dagiti Kristiano iti di pannakiraman kadagiti argumento maipapan itoy a banag. Bigbigenda ti kalintegan dagiti gobierno a mangaramid iti aniaman a kayatda. Ngem kas Kristiano a ministro a saan a paset ti lubong, pulos a saanda a sibabatad a suportaran ti pannusa nga ipapatay wenno itandudo ti pannakawaswasna.

Imbes ketdi, laglagipenda ti sasao idiay Eclesiastes 8:4: “Ti sao ti ari addaan pannakabalin; ket asino ti agsao koma kenkuana: ‘Ania ti ar-aramidem?’” Wen, dagiti ‘ari’ ti lubong, wenno napolitikaan nga agtuturay, ti naipaayan iti pannakabalin a mangaramid iti bukodda a pagayatan. Awan autoridad ti asinoman a Kristiano a mangbabalaw kadakuada. Ni Jehova laeng. Ket aramidennanto. Ipasegga kadatayo ti Biblia ti aldaw inton iyegen ti Dios ti maudi a kinahustisia agpaay iti tunggal krimen ken tunggal panangabuso ti “kampilan” iti daytoy daan a lubong.​—Jeremias 25:31-33; Apocalipsis 19:11-21.

[Footnote]

[Picture Credit Line iti panid 22]

The Bettmann Archive