UYOKAN
[Heb., devoh·rahʹ].
Kaaduan nga uyokan a nadakamat iti Biblia ket kangrunaan a tumukoy kadagiti atap nga uyokan. Ti pannakailadawan ti Canaan kas “daga a pagay-ayusan ti gatas ken diro” ket mangipasimudaag a nakaad-adu ti uyokan iti dayta a daga sipud pay idi un-unana. (Ex 3:8) Maitutop a pagbalayan ti nakaad-adu nga uyokan daytoy a daga gapu iti nabara a klima ken naruay a sabsabong. Iti agdama, nalatak sadiay ti panagtaraken iti uyokan. Kadagiti nasurok a 20,000 a kita ti uyokan, ti kadawyan unay idiay Israel ita ket ti nangisit nga uyokan a maawagan iti Apis mellifica syriaca.
Ti diro a kinnan ni Jonatan bayat ti pannakigubatda ket naala iti kakaykaywan, a nalabit ti balay ti uyokan adda iti lungogan a kayo. (1Sm 14:25-27) Dagiti atap nga uyokan iti Ginget Jordan ti nagtaudan ti kangrunaan a taraon ni Juan a Manangbautisar. (Mt 3:4) Saan laeng nga agbalay dagiti uyokan kadagiti kayo no di ket kadagiti met lungog, rengngat ti batbato ken padpader.—De 32:13; Sal 81:16.
Adda tumaud a saludsod maipapan ti salaysay iti Uk-ukom 14:5-9. Kalpasan ti panangpapatay ni Samson iti maysa a leon, nagsubli ket nasarakanna ti “pangen dagiti uyokan iti bangkay ti leon, ken diro.” Iti kinapudnona, kaaduan nga uyokan kagurada dagiti bangkay ken agruprupsa a lasag. Nupay kasta, maimutektekan koma a kunaen ti salaysay a nagsubli ni Samson “idi agangay” wenno, iti Hebreo, literal a “kalpasan ti sumagmamano nga aldaw,” sasao a mabalin a tumukoy iti maysa a periodo nga agpaut pay ketdi iti makatawen. (Idiligyo ti 1Sm 1:3 [Ti sasao nga iti “tinawentawen” iti Hebreo ket literal nga “inaldaw.”]; idiligyo ti Ne 13:6.) Ti tiempo a naglabas ket imdas para kadagiti tumatayab wenno an-animal nga agkaan iti agruprupsa a banag ken kasta met kadagiti insekto tapno maibusda ti kaaduan a paset ti lasag ti leon. Mabalin a kimriit metten ti nabatbati a lasagna gapu iti dumardarang a pudot ti init. Maikuna met a medio napaut a tiempo ti limmabas agsipud ta saan laeng a nakaaramid ti pangen dagiti uyokan iti balayda iti uneg ti bangkay ti leon no di ket nakapataudda payen iti adu a diro.
Ti narungsot nga idadarup ti naburibor a balay dagiti uyokan ket nausar a mangiladawan iti iruruar dagiti Amoreo manipud iti kabambantayan a teritoriada tapno kamatenda ti puersa dagiti Israelita. (De 1:44) Idi inyasping ti salmista dagiti kabusor a nasion iti maysa a pangen dagiti dumardarup nga uyokan, kinunana a nalapdan laeng dagitoy gapu iti pammatina iti nagan ni Jehova.—Sal 118:10-12.
Nabatad nga impakpakauna ni mammadto Isaias ti panangraut dagiti buyot ti Egipto ken Asiria iti Naikari a Daga, nga inyaspingna dagiti buyotda iti pangen dagiti ngilaw ken uyokan a piguratibo a sultipan ni Jehova a Dios tapno umayda ket agyanda kadagiti naapres a ginget ken kadagiti rengngat dagiti napasdok a bato. (Isa 7:18, 19) Daytoy a ‘panangsultip’ ket saan a tumukoy iti aktual nga ar-aramiden dagidiay agtartaraken iti uyokan no di ket mangipasimudaag laeng nga iturong ni Jehova ti atension dagiti agresibo a nasion maibusor iti daga ti ili a nakitulaganna.
Iti Biblia, dua a babbai ti agnagan iti Debora (kaipapananna ti “Uyokan”), ti nangtagibi ken Rebecca (Ge 35:8) ken ti mammadto a timmulong ken Ukom Barak tapno maparmek ni Jabin nga ari ti Canaan.—Uk 4:4.