JADE
Natangken, nalagda, ken gagangay a berde ti marisna a bato a pagarkos; maar-aramat kas alahas ken kas material a makitikitan; iti Hebreo, ya·shephehʹ. Addaan dayta iti dua a nagduma a kita ti mineral, ti “nefrita” ken “jadeita.” Nefrita ti kadawyan unay a klase. Agduduma ti langana manipud aganninag agingga iti nalibeg ken masarakan kadagiti maris a kas iti natayengteng a berde, nangisit, dapul, duyaw, ken puraw. Ti jadeita napatpateg ngem iti nefrita gapu ta ad-adda a makaay-ayo ti marisna ken natakkon. Nangnangruna a maikanatad a makitikitan ti jade gapu iti nagsayaat a kalidadna.
Iti “pektoral ti panangukom” nga inyaruat ti Nangato a Padi nga Aaron, nayarkos ti maysa a napintas a bato a jade a nakitikitan iti nagan ti maysa kadagiti 12 a tribu ti Israel; nagsaad dayta iti maikatlo a puesto iti maikapat nga intar ti batbato. (Ex 28:2, 15, 20, 21; 39:9, 13, 14) Nairaman met ti jade kadagiti napateg a bato a nayarkos iti “abbong” ti ari ti Tiro.—Eze 28:12, 13.