LAWAS

Ti Hebreo a sao maipaay iti “lawas” (sha·vuʹaʽ) literal a tumukoy iti nagkapito a yunit wenno periodo. Ti met Griego a sao a sabʹba·ton naadaw iti Hebreo a sao maipaay iti Sabbath (shab·bathʹ).

Ti panagbilang iti al-aldaw sigun iti siklo a pito ket idi pay rugi ti pakasaritaan ti tao. Ti padron iti kasta a pannakabingbingay ti tiempo ket impasdek ni Jehova a Dios idi a ti periodo ti aramidna a panagparsua biningbingayna iti innem nga aldaw, wenno yunit ti tiempo, a nagleppas iti maikapito nga aldaw nga agpaay iti panaginana. (Ge 2:2, 3) Kalpasan daytoy, ti sumaganad a masarakantayo a pannakatukoy ti siklo a pito nga aldaw isu iti kaso ni Noe idi tiempo ti Layus, ngem awan nadakamat a panaginana iti maikapito nga aldaw. (Ge 7:4, 10; 8:10, 12) Nangilin dagiti periodo a pito nga aldaw mainaig kadagiti panagasawa idiay Padan-aram ken idiay Filistia. (Ge 29:27, 28; Uk 14:12, 17) Nangilin met ti periodo a pito nga aldaw idi pumpon ni Jacob. (Ge 50:10) Nupay kasta, saan nga ipakita ti rekord ti Biblia a dagitoy nagkauna a periodo a pito nga aldaw ket umataday iti maysa a linawas nga urnos, nga addaan iti regular a pangrugian nga aldaw ken sarunuen ti dadduma pay nga umasping a periodo a pito nga aldaw. Iti sumagmamano a nagkauna a tattao, dagiti siklo a pito nga aldaw ket nagpannuray iti uppat a langa ti bulan ken nangrugi manen iti tunggal baro a bulan. Yantangay ti maysa a lunar a bulan saklawenna ti 29 wenno 30 nga aldaw, ngarud saan a posible ti kompleto nga agsasagadsad a siklo a pito nga aldaw.

Ti maysa a nagkauna a pannakatukoy ti periodo a sangapulo nga aldaw ket masarakan iti Genesis 24:55. Iti kadaanan nga Egipto, ti tiempo nabingbingay kadagiti siklo a sangapulo nga aldaw (tallo a kasta iti kada bulan), ket nabatad a pagaammo idi daytoy dagiti Israelita bayat ti napaut a temporario a panagnaedda idiay Egipto.

Iti Sidong ti Linteg. Ti umuna a pakasarakantayo iti nadibinuan a paglintegan nga agkalikagum iti panangngilin iti espesipiko a periodo a pito nga aldaw ket mainaig kadagiti pammilin maipapan iti Paskua. Daytoy a periodo nagbalin a tinawen a Piesta dagiti Di Pinaalsa a Tinapay, nga idi agangay rinambakan dagiti Israelita kalpasan ti Paskua. Ti umuna nga aldaw ken ti maikapito, wenno maudi, nga aldaw agpadada idi nga al-aldaw a panaginana.​—Ex 12:14-20; 13:6-10.

Nayussuat ti aldaw ti Sabbath. Nupay kasta, kalpasan ti pannakainagurar daytoy naisangsangayan a lawas, adda simmaruno a maysa a periodo nga agarup makabulan, a bayat dayta agdaldaliasat idi dagiti Israelita iti Ipapanawda iti Egipto, ket iti daytoy a periodo, awan nadakamat a linawas a panagngilinda nga agleppas iti maikapito nga aldaw nga agpaay iti panaginana. Kalpasan ti maika-15 nga aldaw ti maikadua a bulan ti iruruarda iti daga ti Egipto, inrugi ni Jehova ti mangted kadakuada iti manna, ket daytoy idi ti tiempo a damo a pannakabilinda maipapan iti regular a panangngilin iti Sabbath iti tunggal maikapito nga aldaw. (Ex 16:1, 4, 5, 22-30) Sigurado a ti kasta a panangngilin iti Sabbath nagbanag iti agsasagadsad a linawas a pannakabingay ti al-aldaw a saan a naibatay kadagiti lunar a binulan a periodo. Kalpasanna, pinagbalin dayta ti Dios kas legal a paglintegan iti Linteg ti tulag a naited iti nasion ti Israel babaen ken Moises.​—Ex 20:8-11; De 5:12-15.

Dagiti periodo ti piesta. Iti Linteg, adda nailanad a sumagmamano a periodo ti piesta nga agpaut iti pito nga aldaw ken saan a kanayon a nangrugi wenno nagngudo maitunos iti regular a lawas a naibatay iti Sabbath. Nangrugida iti maysa nga espesipiko nga aldaw iti lunar a bulan; gapuna, ti pangrugian nga aldaw naitumpong iti nadumaduma nga aldaw ti lawas iti tinawentawen. Pudno daytoy maipapan iti Piesta dagiti Di Pinaalsa a Tinapay, a simmaruno iti Paskua ken naangay iti Nisan 15-21, ken maipapan iti Piesta dagiti Abong-abong iti Etanim 15-21. Kasta met, ti Piesta dagiti Lawas, wenno Pentecostes, naibatay iti panangbilang iti pito a lawas manayonan iti maysa nga aldaw, ngem ti pito a lawas nangrugi a mabilang manipud Nisan 16 ket ngarud saan a kanayon a nakigiddan iti regular a lawlawas a nagpatingga kadagiti regular nga aldaw ti Sabbath.​—Ex 12:2, 6, 14-20; Le 23:5-7, 15, 16; De 16:9, 10, 13.

Ti al-aldaw ti lawas saan a naipaayan iti nagnagan no di ket natukoyda laeng babaen iti bilang, malaksid iti maikapito nga aldaw a naawagan iti “sabbath.” (Ex 20:8) Pudno met daytoy idi kaaldawan ni Jesus ken dagiti apostolna, nupay ti aldaw sakbay ti Sabbath ket naawagan iti “Panagsagana.”​—Mt 28:1; Ara 20:7; Mr 15:42; Jn 19:31.

Ti periodo a pito nga aldaw ken ti periodo a pito a tawen. Gapu ta ti Linteg ti tulag impangpangrunana ti Sabbath, wenno ti maikapito nga aldaw, ti sao a “sabbath” gagangay a naaramat a mangirepresentar iti intero a lawas a buklen ti pito nga aldaw. (Le 23:15, 16) Naaramat met dayta a pangtukoy iti maikapito a tawen, a maysa idi a tawen ti Sabbath ti panaginana maipaay iti daga. Ken intakderanna met ti intero a periodo a pito a tawen, wenno lawas ti tawtawen, nga agngudo iti tawen ti Sabbath. (Le 25:2-8) Ti Judio a Mishnah maulit-ulit nga usarenna ti sasao a “lawas ti tawtawen.”​—Sheviʽit 4:7-9; Sanhedrin 5:1; kitaenyo ti PITOPULO A LAWAS (Maysa a Mesianiko a Padto).