Ni Ehud Binungtolna ti Sangol ti Manangidadanes
MAYSA daytoy a pudno a pakasaritaan ti kinatured ken taktika. Napasamak daytoy agarup 3,000 a tawenen ti napalabas. Ti salaysay ti Kasuratan ket nangrugi kadagitoy a sasao: “Naminsan pay inar-aramid ti annak ti Israel no ania ti dakes kadagiti mata ni Jehova. Iti kasta binay-an ni Jehova a pumigsa ni Eglon nga ari ti Moab maibusor iti Israel, agsipud ta inaramidda no ania ti dakes kadagiti mata ni Jehova. Kanayonanna pay, inummongna maibusor kadakuada ti annak da Ammon ken Amalek. Kalpasanna napanda ket kinabilda ti Israel ket tinagikuada ti siudad dagiti kayo a palma. Ket ti annak ti Israel nagtultuloyda nga agserbi ken Eglon nga ari ti Moab iti sangapulo ket walo a tawen.”—Uk-ukom 3:12-14.
Ti teritoria dagiti Moabita ket masarakan iti daya ti Karayan Jordan ken ti Natay a Baybay. Ngem binallasiwda ti karayan ken sinakupda ti aglawlaw ti Jerico, “ti siudad dagiti kayo a palma,” ket inturayanda dagiti Israelita. (Deuteronomio 34:3) Ti Moabita nga ari a ni Eglon, “maysa a nalukmeg unay a lalaki,” impabaklayna iti Israel ti makapadagsen ken mangparigat nga impuesto iti uneg ti dandani dua a dekada. (Uk-ukom 3:17) Ngem ti panagsingirna iti impuesto ti nangipaay iti gundaway tapno mapapatay dayta a manangikuspil.
Isalaysay ti rekord: “Ti annak ti Israel nangrugi nga umasug ken Jehova maipaay iti tulong. Gapuna imbangonan ida ni Jehova iti manangisalakan, ni Ehud nga anak ni Gera, maysa a Benjamita, lalaki a kannigid ti kannawidanna. Idi agangay babaen iti imana nangipatulod ti annak ti Israel iti impuesto ken Eglon nga ari ti Moab.” (Uk-ukom 3:15) Sinigurado ni Jehova a ni Ehud ti mapili a mangyawat iti buis. Saan a nadakamat no inar-aramidnan dayta idi. Ngem ti naannad a panagsagana ni Ehud sakbay a simmango ken ni Eglon ken dagiti taktika nga inusarna ipasimudaagda a kabesadona ti palasio ti ari ken no ania ti namnamaenna sadiay. Kangrunaan iti amin, napateg nga isu ket kattigid.
Maysa a Baldado Wenno Mannakigubat?
Ti sasao a ‘kannigid a kannawidan’ wenno kattigid literal a kaipapananna ‘singkol, wenno paralisado ti kannawan nga imana.’ Kaipapananna kadi daytoy a baldado, nalabit adda depekto ti kannawan nga ima ni Ehud? Usigenyo no ania ti kuna ti Biblia maipapan kadagiti kattigid a “pito gasut a napili a lallaki” manipud iti tribu ni Benjamin. “Tunggal maysa kadagitoy ket pumapallatibong iti batbato agingga iti kaingpis ti maysa a buok ket saan nga agmintis,” kuna ti Uk-ukom 20:16. Napili la ketdi dagitoy gapu iti kinasigoda a makigubat. Sigun iti sumagmamano nga eskolar ti Biblia, ti panagbalin a kattigid tumukoy iti maysa “a mangusar agpadpada iti kannigid ken kannawan nga imana.”—Uk-ukom 3:15, The Douay Version.
Ti tribu ni Benjamin, iti kinapudnona, ket nagdindinamag gapu kadagiti pasurotna a kattigid. Ti 1 Cronicas 12:1, 2 dakamatenna dagiti Benjamita a “nabileg a lallaki, dagiti katulongan iti pannakigubat, armado iti bai, nga us-usarenda ti makannawan nga ima ken us-usarenda ti makannigid nga ima kadagiti bato wenno kadagiti pana iti bai.” Sigun iti maysa a reperensia, daytoy nga abilidad ket mabalin a nagun-odan “babaen ti pananggalut kadagiti kannawan nga ima dagiti ubbing—gapuna, ‘saan a makagunay ti kannawan nga imana’—ket maruam iti kannigid.” Dagiti kabusor ti Israel gagangay a masanayda a makibakal kadagiti mannakigubat a kannawan. Gapuna, saan nga epektibo ti pannakasanay ti maysa a kabusor no di ninamnama a makasangona ti maysa a soldado a kattigid.
“Nalimed a Sao” Para iti Ari
Kas umuna a tignayna, inyaramidan ni Ehud ti “bagina iti maysa a kampilan”—doble ti tademna a kampilan a pangababaen tapno mailemmengna iti kawesna. Nalabit a ninamnamana nga adda mangrekesa kenkuana. Dagiti kampilan ket gagangay a maisalikad iti kannigid a paset ti bagi tapno nalaka nga asuten dagiti kannawan. Gapu ta kattigid, inlemmeng ni Ehud ti igamna iti “uneg ti kawesna iti makannawan a luppona,” iti paset a mabalin a saanen a rekesaen dagiti guardia ti ari. Nalaka laeng ngarud nga “indatagna ti impuesto ken Eglon nga ari ti Moab.”—Uk-ukom 3:16, 17.
Saan a naidetalye ti immuna a pasamak iti saklang ni Eglon. Kuna laeng ti Biblia: “Naaramid nga idi nalpasna [ni Ehud] nga indatag ti impuesto, dagus a pinapanawna dagiti umili, dagiti nagawit iti impuesto.” (Uk-ukom 3:18) Indatag ni Ehud ti impuesto, kinaduaanna dagiti nagawit iti impuesto a mapan iti natalged ti kaadayona a lugar manipud iti pagtaengan ni Eglon, ket nagsubli kalpasan ti panangpapanawna kadakuada. Apay? Nagpakadua kadi kadagitoy a tattao tapno adda mangsalaknib kenkuana, gapu ta kaugalian, wenno tapno adda mangawit iti impuesto? Ken pinagawidna kadi ida tapno natalgedda sakbay nga iwayatna ti planona? Aniaman ti adda iti panunotna, situtured a nagsubli ni Ehud nga agmaymaysa.
“Nagsubli [ni Ehud] kadagiti pagkungkongan nga adda idiay Gilgal, ket kinunana: ‘Addaanak iti nalimed a sao maipaay kenka, O ari.’” Saan a nailawlawag iti Kasuratan no kasano a nakastrek manen ni Ehud iti ayan ni Eglon. Saan ngata a nagatap dagiti guardia? Impapanda kadi a saan a peggad iti apoda ti agmaymaysa nga Israelita? Panangliput kadi kadagiti kailianna ti panagsubli ni Ehud nga agmaymaysa? Aniaman kadagita, inkagumaan ni Ehud a makatungtong ti ari a duduada, ket nagballigi.—Uk-ukom 3:19.
Intuloy ti naipaltiing a salaysay: “Ni Ehud immay [ken ni Eglon] bayat a situtugaw iti napariir a siledna iti pangatepan nga agpaay kenkuana. Ket kinuna ni Ehud: ‘Addaanak iti sao ti Dios maipaay kenka.’” Saan a tuktukoyen ni Ehud ti berbal a mensahe manipud iti Dios. Imbes ketdi, iparparipiripna ti panangusarna iti kampilanna. Nalabit a gapu ta namnamaenna a makangngeg iti mensahe manipud iti diosna a ni Kemos, ‘timmakder ti ari manipud iti tronona.’ Sisisiglat nga inasut ni Ehud ti igamna ket dinuyokna ti tian ni Eglon. Agparang nga awan ti pagiggaman ti kampilan. Gapuna, “ti putan limmumlom met a simmaruno iti tadem iti kasta ti taba kimmalupkop iti tadem, . . . ket nangrugi a rummuar ti ibleng,” mabalin a manipud iti sugat wenno nakaibleng ni Eglon gapu iti pannakaduyokna.—Uk-ukom 3:20-22.
Nasikap a Panaglibas
Saanen nga innala ni Ehud ti kampilanna. “Rimmuar ni Ehud iti abut a serkan ti angin, ngem inserrana dagiti ruangan ti siled iti pangatepan iti likudanna ket pinunitanna ida. Ket isu rimmuar. Ket immay dagiti adipen [ni Eglon] ket nangrugida a kimmita, ket sadiay napunitan dagiti ruangan ti siled iti pangatepan. Gapuna kinunada: ‘Umib-ibleng laeng iti napariir a makin-uneg a siled.’”—Uk-ukom 3:23, 24.
Ania ti “serkan ti angin” a rimmuaran ni Ehud? “Saan nga ammo ti masnup a kaipapanan [dayta a Hebreo a sao],” kuna ti maysa a reperensia, ngem “adda mangibaga a dayta ket ‘kolonada,’ ‘bestibulo.’” Inserra kadi ni Ehud dagiti ruangan iti uneg ti siled ket adda sabali a rimmuaranna? Wenno pinunitanna kadi dagiti ruangan iti ruar ti siled nga awitna ti tulbek manipud iti napapatay nga ari? Linabsanna latta kadin dagiti guardia a kasla awan ti napasamak? Awan ti ibaga ti Kasuratan. Ngem aniaman ti pinamay-an ni Ehud, dagiti adipen ni Eglon saanda a dagus a nagatap idi makitada a napunitan dagiti ruangan. Impapanda nga “umib-ibleng” laeng ti ari.
Naglibas ni Ehud bayat a di pay nakadlaw dagiti adipen ti ari. Kalpasanna, inayabanna dagiti kailianna ket kinunana: “Surotendak, agsipud ta ni Jehova inyawatna dagiti kabusoryo, dagiti Moabita, iti imayo.” Dagiti tattao ni Ehud inagaw ken binangenanda dagiti estratehiko a pagballasiwan iti Jordan, ket dagiti awanan lider a Moabita saandan a nakalibas nga agturong iti ilida. Gapuna, dagiti Israelita “iti dayta a tiempo kinabilda ti Moab, agarup sangapulo a ribu a lallaki, tunggal maysa a nabaked ken tunggal maysa a maingel a lalaki; ket awan ti uray maysa a nakatalaw. Ket ti Moab naparukma iti dayta nga aldaw iti sidong ti ima ti Israel; ket ti daga awananen iti pannakasinga iti walopulo a tawen.”—Uk-ukom 3:25-30.
Dagiti Masursurotayo
Ti pasamak idi kaaldawan ni Ehud isurona kadatayo a makadidigra ti ibungana no agaramidtayo iti dakes iti imatang ni Jehova. Iti sabali a bangir, tulongan ni Jehova dagidiay agbabawi ken agkamang kenkuana.
Nagballigi dagiti plano ni Ehud, saan a gapu iti kinasigona, wenno gapu iti panagbaybay-a dagiti kabusor. Saan nga agpannuray kadagiti tattao ti pannakaibanag dagiti panggep ti Dios. Nagballigi ni Ehud kangrunaanna gapu iti tulong ti Dios bayat a nagtignay a maitunos iti di matungday a pagayatan ti Dios a mangwayawaya iti ilina. Ti Dios pinagtignayna ni Ehud, “ket idi [a ti ili] imbangonan ida ni Jehova iti uk-ukom, adda idi ni Jehova iti ukom.”—Uk-ukom 2:18; 3:15.