EFOD, I

Maysa a pagan-anay ti papadi. Ti naisangsangayan nga efod nga ikawes ti nangato a padi ket detalyado a nadeskribir kadagiti pammilin ti Dios ken Moises. (LADAWAN, Tomo 1, p. 539) Nalawag a pagan-anay dayta a kasla bidang, naaramid iti “balitok, asul a sinulid ken delana a natinaan iti lumabaga a purpura, cocus nga eskarlata a material ken napino a lienso a tinabid, ti aramid ti maysa a bumuborda.” Buklen dayta ti makinsango ken makinlikud a paspaset, a dagitoy ket napagsinnaip. “Adda” iti dayta ti maysa a barikes a naaramid iti isu met laeng a material, nalabit naikapet iti efod, a mangtengngel iti efod a siiirut iti siket. Kadagiti pagitampokan a balitok nga adda kadagiti pedaso a pangabaga, adda dua a bato nga onix, a ti tunggal maysa nakitikitan kadagiti nagan ti innem nga annak ti Israel. Kadagiti balitok a pagitampokan dagitoy a bato, naibitin ti pektoral, babaen iti kawkawar a balitok sigun iti pannakaaramid ti maysa a tali. Manipud kadagiti makimbaba a suli ti pektoral, ti asul a singdan nayusok kadagiti singsing a balitok a naikapet iti makimbaba nga ungto dagiti pedaso a pangabaga ti efod iti mismo a ngatuen ti barikes. Nalawag a dimmanon ti efod iti baba ti siket, nalabit saan nga agingga kadagiti tumeng.​—Ex 28:6-14, 22-28.

Ti efod inkawes ti nangato a padi iti rabaw ti asul nga awan manggasna a lambon, naawagan “lambon ti efod,” a, kalpasanna, nairutap iti lienso a nagayad a pagan-anay. (Ex 29:5) Saan nga iti amin a gundaway ket naikawes daytoy nga efod. No kasapulan idi ti agimtuod ken Jehova maipapan iti maysa a banag a napateg iti nasion, ti nangato a padi ikawesna ti efod ken ti pektoral a naglaon iti Urim ken Tummim. (Nu 27:21; 1Sm 28:6; Esd 2:63) Iti tinawen nga Aldaw ti Panangabbong, kalpasan a naidatagnan dagiti daton gapu iti basol, ti nangato a padi agdigus ken sukatanna dagiti pagan-anayna, nga uksobenna dagiti bin-ig a puraw a pagan-anay ket nalawag nga ikawesna dagiti napintas a pagan-anayna, a pakairamanan ti efod, sakbay nga idatonna dagiti daton a mapuoran.​—Le 16:23-25.

Ti efod nga innala ni Abiatar a padi manipud iti santuario idiay Nob nga impanna iti pakarso ni David ket nalabit efod ti nangato a padi, yantangay ni Doeg pinapatayna ti ama ni Abiatar, ti Nangato a Padi nga Ahimelec, ken ti katulongan a papadi a kakaduana. (1Sm 22:16-20; 23:6) Impayasideg ni David ken Abiatar ti efod tapno makapagimtuod ken Jehova no ania a tignay ti aramidenna.​—1Sm 23:9-12; 30:7, 8.

Dagiti Efod ti Katulongan a Papadi. Ti katulongan a papadi nangikawesda met iti efod, nupay ti efod ti nangato a padi isu laeng ti espesipiko a nadakamat ken nadeskribir kadagiti pammilin ni Jehova iti panangaramid kadagiti pagan-anay ti papadi. Dagiti laeng “nagayad a pagan-anay,” “sintas,” “uklop,” ken “sapin” ti espesipiko a nadakamat maipaay iti annak ni Aaron, a nagserbi kas katulongan a papadi iti sidong ni Aaron. (Ex 28:40-43) Ti panangikawes ti katulongan a papadi iti efod agparang a nagbalin a kaugalian iti naud-udi a tiempo. Nupay saan a katulongan a padi, ni Samuel, kas maysa nga ubing, nangikawes iti efod idi nagserbi ken Jehova iti santuario (1Sm 2:18), kas kadagidi 85 a papadi a pinapatay ni Doeg iti panagbilin ni Ari Saul. (1Sm 22:18) Dagitoy nga efod mabalin nga impasimudaagda ti kinapadi dagiti nangikawes imbes a maysa a banag nga imbilin ti Linteg a maaramat no ar-aramidenda dagiti opisial nga annongenda. Ti efod ti katulongan a padi nalabit kapadpada ti tabas ti efod ti nangato a padi ngem naaramid iti bin-ig a puraw a lupot, saan a nabordaan, ket ti lienso a naaramat mabalin a saan a kas iti kalidad ti efod ti nangato a padi. Badh ti Hebreo a sao maipaay iti “lienso” a naaramat iti pannakadeskribir ti efod nga inkawes ni ubing a Samuel ken ti 85 a papadi, idinto ta shesh, “napino a lienso,” ti sao a naaramat maipaay iti efod ti nangato a padi.​—Ex 28:6; 1Sm 2:18; 22:18.

Idi a ti lakasa ti tulag naisang-at idiay Jerusalem tapno maikabil iti Bantay Sion iti asideg ti bukodna a balay, ni David, a sikakawes iti awan manggasna a lambon a napino nga abel, nangiparutap iti daytoy a pagan-anay iti maysa nga efod a lienso bayat a nagsalsala iti sango ni Jehova a ramrambakanna daytoy a narag-o a pasamak.​—2Sm 6:14; 1Cr 15:27.

Ti Efod nga Inaramid ni Gideon. Kalpasan ti panangparmek ni Gideon kadagiti Midianita, nangaramat iti balitok a naala kas samsam tapno mangaramid iti maysa nga efod. (Uk 8:26, 27) Adda dagiti nangsupiat iti daytoy a sasao agsipud ta ti 1,700 a siklo (19.4 kg; 52 lb t) a balitok adayo nga ad-adu ngem iti kasapulan maipaay iti maysa nga efod. Maysa a naigandat a panangilawlawag ti naidatag, a ni Gideon nangaramid met iti maysa a nabalitokan a ladawan. Ngem ti sao nga “efod” saanna nga ipamatmat ti maysa a ladawan. Ni Gideon ket tao nga addaan pammati iti Dios. Saanna nga aramiden ti inaramid ni Jeroboam iti naud-udi a tiempo idi indauluanna ti sangapulo a tribu iti panagdaydayaw kadagiti ladawan ti kigaw a baka. Impakita ni Gideon ti pagannayasanna maipaay iti panagdaydayaw ken Jehova idi isu naipaayan iti gundaway a mangipasdek iti dinastia a mangituray iti Israel. Nagkedkedanna ti tukon, a kinunana: “Ni Jehova isu ti agturayto kadakayo.” (Uk 8:22, 23) Mabalbalin a ti kaaduan iti balitok ket naaramat a pangbayad kadagiti saniata, ken dadduma pay, a nalabit naaramat iti efod. No maipapan iti gatad ti efod ni Gideon, mabalbalin unay a kas iti daydiay nadakamaten a pateg ($218,365 iti agdama a kaibatogan), nangnangruna no naaramat dagiti napateg a saniata a pangarkos iti dayta.

Iti laksid dagiti naimbag a panggep ni Gideon a mangrambak iti balligi nga impaay ni Jehova iti Israel ken mangpadayaw iti Dios, ti efod “nagserbi . . . a maysa a silo ken Gideon ken iti sangakabbalayanna,” agsipud ta nakaaramid dagiti Israelita iti naespirituan nga imoralidad babaen ti panagdaydayaw iti dayta. (Uk 8:27) Nupay kasta, saan nga ibaga ti Biblia a ni Gideon a mismo nagdaydayaw iti dayta; iti kasumbangirna, isu espesipiko nga innaganan ni apostol Pablo kas karaman iti ‘dakkel nga ulep’ dagiti matalek a saksi ni Jehova sakbay ti panawen-Kristiano.​—Heb 11:32; 12:1.

Pannakaaramatna iti Idolatria. Masarakan iti Uk-ukom kapitulo 17 ken 18 ti maysa a pagarigan ti pannakaaramat ti efod iti idolatroso a panagdaydayaw. Ti efod nga inaramid ti maysa nga Efraimita ket immuna nga inaramat ti maysa kadagiti bukodna nga annak a nagakem kas padi iti sanguanan ti maysa a kinitikitan a ladawan, kalpasanna inaramat ti maysa a Levita a kaputotan ni Moises a, nupay saan a kameng ti padi a pamilia ni Aaron, nagakem kas padi. Idi agangay, ti efod ken ti ladawan natnag iti im-ima dagiti lallaki iti tribu ti Dan, nga iti tengngada ti Levita ken dagiti annakna kalpasan kenkuana nagtultuloyda iti daytoy nga idolatroso a takem iti siudad ti Dan iti amin nga al-aldaw a kaadda ti balay ti Dios idiay Silo.