JOAB

[Ni Jehova ket Ama].

1. Anak ni Seraias a maysa a kaputotan ni Quenaz iti tribu ni Juda. Ni Joab ti “ama ni Ge-harasim” (kaipapananna ti “Ginget Dagiti Nasigo a Trabahador”), “ta,” kunaen ti salaysay ti Biblia, “nagbalinda a nasigo a trabahador.” Nalawag a ni Joab ket “ama” wenno namunganay iti komunidad dagiti nasigo a trabahador nga aggigian iti ginget.​—1Cr 4:1, 13, 14; kitaenyo ti GE-HARASIM.

2. Ti maikadua kadagiti tallo nga annak ni Zeruia. Daytoy a Zeruia ket kabsat a mismo ni David wenno mabalin a kabsatna laeng iti ina (nalabit anak a babai ti ina ni David babaen iti pannakayasawa ken Nahas iti nasapsapa a tiempo; 2Sm 17:25). No kasta, ni Joab ket kaanakan ni David. Ti kakabsatna isu da Abisai ken Asael. (2Sm 8:16; 1Cr 2:13-16) Iti pannakayam-ammo dagitoy tallo a lallaki, ti nagan ti ina ti nairekord imbes a ti nagan ti ama, agsipud ta isu ket kabsat a babai ni David; iti kasta mapagminar ti relasion ni David kadagiti tallo a lallaki.

Dagiti Galadna. Ni Joab ket maysa a makabael a heneral, lalaki nga addaan abilidad nga agorganisar, nalaing nga agipamuspusan, ken alisto nga agdesdesision. Iti sabali a bangir, isu ket ambisioso a mananggundaway, managibales, nasikap, ken no dadduma awanan prinsipio.

Ni Joab idi ti manangidaulo kadagiti lallaki ni David idi tiempo a ni Is-boset nga anak ni Saul ti nagturay iti intero nga Israel, ngem saan a karaman ti tribu ti Juda, a nagtalinaed ken David. (2Sm 2:10) Dagiti adipen ni Is-boset ken dagiti adipen ni David napaguurnosda maibusor iti maysa ken maysa idiay Ban-aw ti Gabaon, a dagiti puersa ni Is-boset addada iti sidong ti panagbilin ti uliteg ni Saul a ni Abner, a makinggapuanan iti pannakaitrono ni Is-boset. Bayat a situtugaw dagiti lallaki a sisasango iti maysa ken maysa, insingasing ni Abner a ti 12 a lallaki manipud iti maysa a dasig karangetda ti 12 a lallaki manipud iti sabali a dasig. Idi naggiginnammatda iti ulo, tunggal maysa dinuyokna ti kalabanna babaen iti kampilan, iti kasta napasagda a natay a sangsangkamaysa. (2Sm 2:12-16) Yantangay saan a narisut ti isyu babaen iti panagraranget, nagbanag ti sapasap a bakal. Ti panagbilang kalpasanna impalgakna a 360 a lallaki ti napukaw iti puersa ni Is-boset, ket 20 laeng iti puersa ni David.​—2Sm 2:30, 31.

Idi nagtalaw ni Abner kabayatan ti dangadang, isu kinamat ti nakaranting a kabsat ni Joab a ni Asael. Iti laksid dagiti napasnek a pannakirinnason ken pammakdaar ni Abner, nagtultuloy latta ni Asael agingga nga iti kamaudiananna nakatallikud nga induyok ni Abner ti murdong a putan ti pikana ket sinalputna ni Asael. (2Sm 2:18-23) Idi nakagtengda iti turod ti Amma, ni Abner ken dagiti lallakina naguurnongda iti tapaw dayta, ket sadiay indawat ni Abner a mapasardeng ti dangadang tapno maliklikan ti nasaem a pagtungpalan ken awan patinggana a pananggudas. Imparangarang ditoy ni Joab ti praktikal a kinasirib babaen ti panangipangagna iti dayta a dawat ket nagsubli ken David idiay Hebron.​—2Sm 2:24-28, 32.

Papatayenna ni Abner kas panagibales. Nupay kasta, immukuok iti kaunggan ni Joab ti tarigagay nga agibales, ket naguray iti gundaway tapno maibanagna dayta. Kabayatanna, nakiraman iti napaut a pannakigubat iti sangakabbalayan ni Saul, a nagtultuloy a kimmapuy, idinto ta pimmigsa ni David. Idi agangay, yantangay narurod ken Is-boset gapu iti maysa a personal a banag, ni Abner nakitulag ken David, nga inkarina a ti intero nga Israel iyegna iti dasig ni David. (2Sm 3:6-21) Sipipinget a simmupiat ni Joab iti dayta a panagtinong, nga inakusarna ni Abner kas maysa a managsimisim. Ngem babaen iti panaginkukunana a makigayyem ken Abner, ni Joab kinellaatna ni Abner ket pinapatayna kas panagibalesna maipaay iti kabsatna a ni Asael. Mabalin a nariknana met nga iti dayta met laeng a gundaway naipaknina ti maysa a posible a karibal iti puesto ti komandante ti buyot ni David.​—2Sm 3:22-27.

Idi nadamag ni David ti pammapatay, saanna a binigbig iti sanguanan ti intero nga Israel a ti mismo a balayna ti nakabasol, ket kinunana: “Agalipuno koma dayta nga agsubli iti ulo ni Joab ken iti intero a balay ni amana, ket saan koma a magessat iti balay ni Joab ti maysa a lalaki nga addaan iti panagpasayasay wenno agkukutel [maysa nga adda sakitna] wenno maysa a lalaki a mangig-iggem iti agtaytayyek a takbian [nalabit, maysa a lugpi] wenno maysa a mapasag babaen ti kampilan wenno maysa nga agkasapulan iti tinapay!” Saan a nagtignay ni David iti daytoy a tiempo maibusor ken Joab, kasta met ken Abisai, a nakikumplot ken Joab iti pammapatay, agsipud ta, kas kinunana: “Siak nakapuyak ita nga aldaw nupay napulotanak a kas ari, ket dagitoy a lallaki, ti annak ni Zeruia, nakaroda unay kaniak. Supapakan koma ni Jehova ti managaramid iti dakes maitunos iti bukodna a kinadakes.”​—2Sm 3:28-30, 35-39.

Komandante Dagiti Buyot ti Israel. Kalpasan ti pannakapulot ni David kas ari ti intero nga Israel, isu simmang-at a bumusor iti Jerusalem (Jebus). Dagiti Jebuseo rinurodda ni David, nga impagarupda a di masillong ti puestoda. Ngem nakita ni David a nalaka a maraut ti siudad babaen iti ilalasat iti usok ti danum dayta. Gapuna, intukonna ti saad a “pannakaulo ken prinsipe” iti asinoman a kumalay-at iti usok ken umuna a mangkabil kadagiti Jebuseo. Simmang-at ni Joab, natnag ti siudad iti im-ima ni David, ket nagunggonaan ni Joab iti nangato a saad ti komandante dagiti buyot ti Israel. (2Sm 5:6-8; 8:16; 20:23; 1Cr 11:4-8) Kas komandante, addaan ni Joab iti sangapulo a kabukbukodan a katulongan nga agawit kadagiti igamna, a karaman kadagita ti nabileg a lalaki a ni Naharai a Berotita.​—2Sm 18:15; 1Cr 11:39.

Kalpasan ti panangparmek ni David iti Edom, nagtalinaed sadiay ni Joab iti innem a bulan kas panangikagumaan a mangpapatay iti tunggal lalaki kadakuada. (2Sm 8:13, 14; 1Ar 11:14-17) Idi agangay, imparangarang ni Joab ti namilitariaan a panangidaulo iti pannakidangadang kadagiti Ammonita ken Sirio, ket tapno maparukmana ti agsumbangir ken manglakub nga idadarup dagiti puersa ti kabusor, insaadna ti kabsatna a ni Abisai a mangidaulo iti maysa a benneg. (2Sm 10:8-14; 1Cr 19:6-16) Awan duadua a dakkel ti naaramidanna iti sabsabali pay a bakal a nakidangadangan ni David maibusor kadagiti Filisteo, Moabita, ken dadduma pay.

Suportaranna ti kinaari ni David. Iti pannakalakub ti Rabba ti Ammon, agparang a nangipakita ni Joab iti kinasungdo ken David kas ari a pinulotan ni Jehova. Innalana “dagiti danum ti siudad,” nalabit tumukoy iti daydiay paset ti siudad nga ayan ti pagurnongan iti abasto a danum wenno ti sarikedked a mangsalsalaknib iti abasto a danum ti siudad. Iti pannakaala iti daytoy napateg a paset ti siudad, saanen a makasarked pay daytoy a kabesera a siudad, ket saanen a maliklikan ti isusuko. Imbes nga intuloyna a bukbukodna ti pananglakub iti siudad agingga iti panagballigina, agparang a nangipakita ni Joab iti umiso a panangikabilangan iti naindagaan nga agturay kenkuana (uray no dayta ket, iti kinapudnona, maigapu iti panagraemna iti ari, maipaay iti pagsayaatan ti Israel, wenno maipaay iti bukodna a pagimbagan). Kinunana a kaykayatna a ti ari a pinulotan ni Jehova ti mangileppas iti panangkautibo iti naarian a siudad ti kabusor ket ti ari ti pakaipaayan ti dayaw gapu iti daytoy a maingel a gapuanan, nupay isu (ni Joab) ti nangaramid iti napateg nga umuna a paset daytoy a gapuanan.​—2Sm 12:26-31; 1Cr 20:1-3.

Nakitinnulong iti pannakaipagteng ti ipapatay ni Urias. Madama ti pananglakub iti Rabba idi nangipatulod ni David babaen ken Urias iti maysa a surat a mangibagbaga ken Joab nga ikabilna ni Urias iti kapeggadan a paset ti bakal tapno mapapatay. Nagtungpal ni Joab iti dayta nga urnos buyogen ti naan-anay a pannakitinnulong, ngem iti impadamagna iti ari maipapan iti nagbanagan ti bakal, silalaing nga inaramatna dayta nga impormasion tapno malapdan ti panangtinggar kenkuana ni David agsipud ta napukawan kadagiti maingel a lallaki iti bakal gapu iti panangibaonna kadakuada iti asideg unay iti pader ti siudad. Iti impadamagna, kinuna ni Joab: “Natay ti sumagmamano kadagiti adipen ti ari; ket ni adipenmo nga Urias a Heteo natay met.” Kas pinattapatta ni Joab, awan makita iti sungbat ni David nga aniaman a panagrurod no di ket pammaregta ken Joab.​—2Sm 11:14-25; kitaenyo ti DAVID.

Tulonganna ni Absalom, kalpasanna busorenna. Tallo a tawen kalpasan a napagtalaw ni Absalom gapu iti panangpapatayna ken Amnon a kabsatna iti ama, ni Joab nangibaon iti maysa a babai manipud Tecoa a mapan ken David, nga imbagana iti babai no ania ti sawenna mainaig iti panangidawatna iti panagsubli ni Absalom. Naballigi ti dawat, ket ni Joab naisublina ni Absalom iti Jerusalem, nupay ni David saanna a makita ni Absalom. Dua a tawen kalpasanna, maulit-ulit a kiniddaw ni Absalom a mapan ken umadani ni Joab iti ari maipagapu kenkuana, ngem nagkitakit ni Joab. Kamaudiananna, kas pamuspusanna, pinapuoran ni Absalom ti talon ti sebada ni Joab ket gapu iti dayta, dagus a nakapungtot ni Joab. Imbaga ni Absalom ti rason no apay a kasta ti tignayna, ket inuyotanna ni Joab a mapanna kitaen ti ari tapno ni Absalom maisubli iti pabor ni David.​—2Sm 13:38; 14:1-33.

Nupay sinuportaran ni Joab ti kalikagum ni Absalom a panangragpat iti panagsublina, idi nagrebelde ni Absalom, ni Joab sinuportaranna ni David. Ni David insaadna ni Joab nga agaywan iti kakatlo a paset dagiti lallakina, buyogen dagiti nainget a bilin a siaalumamay a pakilangenanna ni Absalom. Ngem kabayatan ti dangadang, sinukir ni Joab ti bilin ni David ket pinapatayna ni Absalom. (2Sm 18:1-17) Ditoy, kas iti dadduma pay a kaso, impangpangrunana ti bukodna a panangngeddeng imbes a dagiti nateokratikuan a bilin babaen iti ari a pinulotan ti Dios. Ngem kalpasan dayta, naaddaan iti kinatured nga agsao ken David iti prangka ken direkta a pamay-an, idi a ti panagleddaang ni David gapu ken Absalom pinagpeggadna ti panagkaykaysa ti pagarian.​—2Sm 19:1-8.

Naikkat kas Panguluen ti Buyot, Kalpasanna Naisubli. Nalawag a gapu iti panagsukir ni Joab iti panangpapatayna ken Absalom, ni David sinuktanna ni Joab kas panguluen ti buyot, ket dinutokanna ni Amasa. (2Sm 19:13) Nupay kasta, saan a naaramidan ni Amasa ti kas iti kinaheneral idi ni Joab. Idi binilin ni David nga ayabanna a sangsangkamaysa dagiti lallaki ti Juda tapno makirangetda iti rebelde a ni Sheba nga anak ni Bicri, ni Amasa inayabanna ti Juda, ngem immay a naladladaw ngem iti tiempo nga intuding ni David. Gapu iti kinaganat ti kasasaad, ni David pinarebbenganna ni Abisai a kamatenna ni Sheba, a kunkunana, “Tapno pudno a saan a makasarak kadagiti nasarikedkedan a siudad maipaay iti bagina ket makatalaw iti imatangtayo.” Iti napasamak a dangadang kalpasanna, agparang a ni Joab ti nangidaulo a kas iti inaramidna idi isu ket panguluen ti buyot. Iti pannakalakub ti Abel ti Bet-maaca a simmaruno a napasamak, dagiti umili iti ili impalladawda ti ulo ni Sheba iti ngatuen ti pader maitunos iti bilin ni Joab, ket saan nga intuloy ni Joab ti panangraut iti siudad, no di ket pimmanaw ken nagsubli idiay Jerusalem.​—2Sm 20:1-7, 14-22.

Papatayenna ni Amasa. Bayat a makamkamat ni Sheba, nakaaramid ni Joab iti nadagsen a krimen. Idi um-umay a sumabet kenkuana ni Amasa (a kasinsinna; 2Sm 17:25; 1Cr 2:16, 17) iti asideg ti dakkel a bato ti Gabaon, binay-an ni Joab a matnag ti kampilanna manipud iti kalubanna. Pinidutna dayta, ket siaannayas nga iniggamanna iti makannigid nga imana bayat nga iniggamanna ti barbas ni Amasa babaen iti makannawan nga imana, a kasla agkanna. Agsipud ta saan a nagaluad ni Amasa, nabalinan ni Joab a papatayen iti namimpinsan a panangiduyokna iti kampilanna. Agpayso a ni Joab saan unay a nagtalek ken Amasa gapu iti panangidaulona iti rebelioso a buyot ni Absalom; ngem uray pay mabalin a kasta, ti mananggundaway a ni Joab inaramatna ti tiempo ti kinarikut ken ringgor tapno maipatungpalna ti kabukbukodanna a raragpaten babaen ti panangpapatayna iti karibalna. Mabalin nga intantan ni David ti panagtignay maibusor ken Joab gapu kadagiti nabiit pay a pannakitimpuyog ni Amasa ken Absalom ken gapu ta iti nabiit pay nakidangadang ni Joab kadagiti rebelde a puersa ni Absalom iti sidong ti panangidaulo ni Amasa. Maitunos kadagiti ambisioso a tarigagay ni Joab, napagbalin manen a pannakaulo ti buyot.​—2Sm 20:8-13, 23.

Apay a ni David saanna a pinapatay ni Joab idi pinatayna ni Abner, ken apay a dinutokanna manen ni Joab kas heneral iti buyot kalpasan a pinatayna pay ni Amasa, a napagbalin a heneral a mangsukat ken Joab? Saan nga ibaga ti Biblia. No dayta ket kinakapuy iti panangipaalagad iti linteg ti Dios, mabalin a gapu dayta iti bileg ken impluensia ni Joab ken ti pamiliana iti buyot. Wenno mabalin nga adda sabsabali pay a kasasaad a saan nga isalaysay ti Biblia. Aniaman ti kasasaad, laglagipen koma a ni David, nupay saanna a pinapatay ni Joab gapu iti sumagmamano a rason, naimbag man dayta wenno dakes, saanna a pinakawan ni Joab, no di ket binilinna ni Solomon nga anakna ken simmukat kenkuana a siguraduenna a bayadan ni Joab ti kinadakesna.

Aramidenna ti panagsensus ngem saanna a leppasen. Iti sabali pay a tiempo, ni David ket ginargari ni Satanas a mangaramid iti di mayalubog a panangsensus kadagiti umili. Ni Joab nakirinnason ken David, ngem awan nagmaayanna. Ngem saanna a lineppas ti trabaho, a saanna nga inraman dagiti tribu ti Levi ken ti Benjamin “agsipud ta ti sao ti ari nakarimrimon idi ken Joab.”​—1Cr 21:1-6; 2Sm 24:1-9; kitaenyo ti PANAGIPASALISTA.

Makiraman iti gandat ni Adonias a panangagaw iti trono. Agpapan pay ti immun-una a panagserbina iti sidong ni David, idi lakayen ken masakit ni David, ni Joab binaybay-anna ni David ket nakiraman iti kumplot ni Adonias nga anak ni David. (1Ar 1:18, 19) Nalabit inaramidna daytoy agsipud ta nariknana a no ni Adonias ti ari, isu ti mangtengngel iti pannakabalin iti likudan ti trono, wenno mabalin a nariknana nga ad-adda a sigurado ti saadna ken ni Adonias ngem ken ni Solomon. Idi nangngegna a ni Solomon ti pinagbalin ni David kas ari, pinanawanna ni Adonias. (1Ar 1:49) Idi agangay, idi napapatay ni Adonias, nagtaray ni Joab iti tolda ni Jehova ket kimpet kadagiti sara ti altar. (1Ar 2:28) Saan a nagserbi daytoy kenkuana kas pagkamangan, ta isu ket sipapakinakem a manangpapatay; gapuna, ni Solomon imbaonna ni Benaias a mangpapatay ken Joab sadiay. Iti kasta, intungpal ni Solomon ti pammatigmaan kenkuana ni David idi matmatayen, a saanna nga ipalubos a dagiti uban ni Joab bumabada a sitatalna idiay Sheol, agsipud ta ni Joab nagbasol iti dara gapu iti panangpapatayna kada Abner ken Amasa, “dua a lallaki a nalinlinteg ken nasaysayaat ngem isu.” Naitabon ni Joab iti mismo a balayna idiay let-ang. Kalpasan dayta, ni Benaias ti napagbalin a pannakaulo ti buyot.​—1Ar 2:5, 6, 29-35; 11:21.

Ti maika-60 a salmo, maysa a salmo ni David, kangrunaanna kadagiti maud-udi a bersikulona (8-12), ket naipamaysa iti panagballigi ni Joab maibusor kadagiti Edomita.​—Kitaenyo ti paulo daytoy a salmo.

3. Ti pannakaulo ti maysa a pamilia ti “annak ni Pahat-moab,” a ti dadduma kadakuada ket nakipagsubli ken Zorobabel idi 537 K.K.P. manipud pannakaidestiero idiay Babilonia.​—Esd 2:1, 2, 6; Ne 7:6, 7, 11.

4. Iti Esdras 8:1, 9, nailista ti “annak ni Joab” a karaman kadagidiay nakipagsubli ken Esdras idi 468 K.K.P. Iti dayta a tiempo, ni Abdias nga anak ni Jehiel ket pannakaulo ti pamilia. Iti daytoy a teksto, saanda a nainaig iti sangakabbalayan ni Pahat-moab, ngem posible a nagtaudda iti isu met laeng a pamilia wenno adda pannakainaigda iti Num. 3.