JOTAM

[Ni Jehova ket Perpekto; wenno, An-anayen Koma ni Jehova].

1. Kaputotan ni Juda a naawagan kas ‘anak’ ni Jadai.​—1Cr 2:47.

2. Inaudian nga anak ni Ukom Gideon (Jerubaal) nga agnanaed idiay Ofra. (Uk 8:35; 9:5) Idi natay ni Gideon, amin a sabsabali pay nga annakna ket pinapatay ni Abimelec nga anakna iti maysa nga adipen a babai. Pinapatayna pay ti kakabsatna iti ama, malaksid iti naglemmeng a ni Jotam. Kalpasan dayta, idi a dagiti agtagtagikua iti daga iti Siquem pinagbalinda nga arida ni Abimelec, napan ni Jotam iti tapaw ti Bantay Gerizim ket, babaen iti maysa a pangngarig maipapan iti kaykayo, nangisawang iti naimpadtuan a lunod agpaay kadagiti agtagtagikua iti daga iti Siquem ken agpaay ken Abimelec. Kalpasanna, nagtalaw ni Jotam ket nagnaed idiay Beer.​—Uk 9:6-21, 57.

3. Anak ni Ari Ozias (Azarias) ti Juda babaen ken Jerusa(h) nga anak a babai ni Sadok. (2Ar 15:32, 33; 1Cr 3:12; 2Cr 27:1; Mt 1:9) Rinugian ni Jotam nga aramiden ti annong ti ari kas suno ni Ozias nga amana, idi nagkukutel ni Ozias gapu ta nakaunget kadagiti papadi idi tinubngarda ta sinalungasingna ti linteg idi simrek iti templo ken ginandatna nga idaton ti insienso. Ngem nalawag nga idi natay ni Ozias sa laeng nangrugi ti 16-tawen a panagturay (777-762 K.K.P.) ni Jotam idi agtawen iti 25.​—2Ar 15:5, 7, 32; 2Cr 26:18-21, 23; 27:8.

Da Isaias, Oseas, ken Mikias ti nagserbi a mammadto idi tiempo ni Jotam. (Isa 1:1; Os 1:1; Mik 1:1) Nupay dagiti iturayanna ket nakipaset iti di umiso a panagdaydayaw kadagiti nangato a disso, ngem ni Jotam a mismo inaramidna no ania ti umiso kadagiti mata ni Jehova.​—2Ar 15:35; 2Cr 27:2, 6.

Nakaad-adu a trabaho a panagibangon ti naaramid bayat ti panagturay ni Jotam. Impatakderna ti makinngato a ruangan ti templo, nangaramid iti adu a panagibangon iti pader ti Ofel, nangibangon met kadagiti siudad iti kabambantayan a rehion ti Juda kasta met iti nasarikedkedan a luglugar ken tortorre iti kakaykaywan.​—2Cr 27:3-7.

Ngem saan a natalna ti panagturay ni Jotam. Nakigubat kadagiti Ammonita ket idi agangay naparmekna ida. Kas nagbanaganna, iti uneg ti tallo a tawen nagbayadda iti tinawen nga impuesto a 100 a talento a pirak ($660,600) ken 10,000 a cor a sukat (2,200 kl; 62,500 bu) ti trigo ken ti sebada. (2Cr 27:5) Bayat ti panagturay ni Jotam, ti daga ti Juda nangrugi met nga agpasar kadagiti namilitariaan nga ibubusor da Ari Rezin ti Siria ken Ari Peca ti Israel.​—2Ar 15:37.

Idi natay ni Jotam, naitabon iti Siudad ni David, ket ti anakna a ni Acaz, nga agarup uppat ti tawennan idi nagbalin nga ari ni Jotam, ti nagtugaw iti trono ti Juda.​—2Cr 27:7–28:1.

Yantangay nagturay laeng ni Jotam iti 16 a tawen, ti panangtukoy ti 2 Ar-ari 15:30 iti “maikaduapulo a tawen ni Jotam” ket nabatad a kaipapananna ti maika-20 a tawen kalpasan ti panagbalinna nga ari, kayatna a sawen, ti maikapat a tawen ni Acaz. Mabalin nga inkeddeng ti mannurat ti salaysay iti Ar-ari a saanna pay nga iyam-ammo ti suno ni Jotam a ni Acaz iti daytoy a gundaway gapu ta kasapulan a mangipaay pay kadagiti detalye maipapan ti panagturay ni Jotam.