AGITULTULOD
Tao a naisangsangayan ti pannakapilina manipud naarian a para-guardia tapno agitulod kadagiti naarian a bilin ken dadduma pay a naganat a surat manipud maysa nga ari agturong kadagiti adayo a lugar iti pagturayanna. Napateg unay ti kinapartak ti panagitulod dagiti agitultulod (Heb., ra·tsimʹ; iti literal, tumataray). Nanipud kadagidi nagkauna a tiempo natukoy ti kakasta a tattao kas “tumataray.” Naawaganda iti kastoy iti 2 Cronicas 30:6, 10; Jeremias 51:31.
Iti Imperio ti Persia, naaramat dagiti napartak a kabalio, agraman dagiti estasion a pagyallawatan, wenno pagikoreoan, a pagur-urayan dagiti sabali pay nga agitultulod ken kabkabalio a mangawit kadagiti napateg a mensahe iti dalanda. (Est 3:13-15; 8:10, 14) Sidadaras nga impanda dagiti mensahe kadagiti pakaipananda iti aldaw ken rabii ken iti amin a kita ti paniempo. Iti Imperio ti Roma, adda dagiti estasion a naikabil iti tunggal sumagmamano a kilometro maipaay kadagiti agitultulod a kadagita kanayon nga adda 40 a kabalio a mapagtaltalinaed. Dagiti Romano nga agitultulod madaliasatda ti agarup 160 km (100 mi) iti maysa nga aldaw, napartaken no kadagidi a tiempo. Babaen iti daytoy a sistema dagiti pagikoreo a kabalio, dagiti naarian a mensahe mabalin a maitulod kadagiti ungto ti maysa nga imperio iti pangababaen a tiempo.