JOB, LIBRO TI
Insurat ni Moises, sigun kadagiti Judio ken nagkauna a Kristiano nga eskolar. Ti daniw, pagsasao, ken estilona ipatuldoda a sigud a naisurat iti Hebreo. Ti adu a pannakiarngina iti Pentateuko no iti saan a daniw a paset ti libro ipatuldona a ni Moises ti mannurat. Bayat ti 40-tawen a panagyanna idiay Midian, mabalin a nagun-odan ni Moises dagiti impormasion maipapan iti pannakasuot ni Job, ken nalabit naammuanna ti nagbanagan ti biag ni Job idi a ti Israel dimmalan iti asideg ti Uz iti panagturongda iti Naikari a Daga, idi 1473 K.K.P.
Pannakaurnos. Naisalsalumina ti libro ti Job ta nangnangruna a buklen dayta ti debate iti nagbaetan ti maysa a pudno nga adipen ni Jehova a Dios ken ti tallo a sabsabali pay nga agkunkuna nga agserserbida iti Dios ngem biddut ti doktrinada kadagiti pananggandatda a mangilinteg ken Job. Di umiso nga impagarupda a ni Job ket dusdusaen ti Dios gapu iti ilemlemmengna a nakaro a basol. Ngarud, gapu itoy a pannakirikiarda, iti kinaagpaysuanna nagbalinda a manangidadanes ken Job. (Job 19:1-5, 22) Ti debate ket buklen ti agsasaganad a tallo a rikus ti panagsao, a pakipasetan amin dagiti uppat nga agsao, nupay saanen nga agsao ni Zofar iti maudi a rikus gapu ta pinagulimek ti argumento ni Job. Kalpasan dayta, aminda ket ilinteg ti pannakangiwat ni Jehova a ni Eliu ken ti Dios a mismo iti kamaudiananna.
Nalawag ngarud a no ti maysa ket agbasbasa wenno agad-adaw manipud iti libro kasapulan a laglagipenna a dagiti argumento nga indatag da Elifaz, Bildad, ken Zofar ket biddut. No dadduma, dagitoy a tallo a kakadua ni Job sawenda ti pudno a banag, ngem iti di umiso a kasasaad ken panangyaplikar. Inaramat ni Satanas daytoy a taktika maibusor ken Jesu-Kristo idi isu “impan ti Diablo iti nasantuan a siudad, ket insaadna iti pannakabaluarte ti templo ket kinunana kenkuana: ‘No sika ket anak ti Dios, tumapuakka; ta adda a naisurat, “Mangtedto kadagiti anghelna iti bilin maipapan kenka, ket sakruyendakanto iti im-imada, tapno uray kaano saanmo a maidungpar ta sakam iti bato.”’ Kinuna kenkuana ni Jesus: ‘Manen adda a naisurat, “Dika suboken ni Jehova a Diosmo.”’”—Mt 4:5-7.
Kinuna ti kakadua ni Job a ti Dios dusaenna ti nadangkes. Pudno daytoy. (2Pe 2:9) Ngem impapanda nga amin a panagsagaba a mapasaran ti maysa a tao ket bunga dagiti panagbasolna—a ti Dios ipakpakatna ngarud ti pannusa kenkuana. Ti panagsagaba, kinunada, ket pammaneknek a ti indibidual pudno a nagbasol. Saanda a nagsao iti napudno maipapan iti Dios. (Job 42:7) Pinardayada. Inladawanda ti Dios kas awanan asi. Kinunada a ti Dios saan a maragsakan iti tao a mangsalsalimetmet iti kinatarnaw ken Isu awanan panagtalek kadagiti adipenna, uray kadagiti anghel. Daytoy libakenna ti adu a Nainkasuratan a sasao a mangipalpalgak iti ayat ni Jehova kadagiti nasaririt nga adipenna. Ti maysa a pagarigan ti kompiansa ken panagtalek ti Dios kadagiti matalek a managdaydayawna ket makita kadagiti pannakisaritana ken Satanas, a kadagita inturongna ti atension ken Job ken inyebkasna ti kadakkelan a kompiansa iti kinasungdo ni Job idi pinalubosanna ti Diablo a suotenna ni Job. Paliiwenyo, nupay kasta, a sinalaknibanna ti biag ni Job. (Job 2:6) Ti Kristiano a mannurat a ni Santiago kunana maipapan kadagiti pannakilangen ti Dios ken Job: “Ni Jehova nadungngo unay iti panagayat ken naasi.”—San 5:11.
Kinapateg. Nasken ti libro ti Job, mainaig iti Genesis 3:1-6 ken dadduma pay a kasuratan, iti pannakaipalgak ti dakkel nga isyu maipapan ti kinalinteg ti Dios iti panangwatwatna iti kinasoberano kasta met no kasano a nairaman iti daytoy nga isyu ti kinatarnaw dagiti naindagaan nga adipen ti Dios. Saan a naawatan ni Job daytoy nga isyu, ngem, nupay kasta, saanna nga impalubos nga impluensiaan ti tallo a kakaduana tapno pagduaduaanna ti panagbalinna a natarnaw a tao. (Job 27:5) Saanna a naawatan no apay a dimteng kenkuana ti didigra a paspasarenna, idinto ta saan a managaramid iti basol. Nagbalin a di natimbeng iti panangikalinteganna iti bagina, awan duadua a gapu ta dayta ti nangiturturongan kenkuana ti agtultuloy a panangpabasol ti tallo a kakaduana. Nagbiddut met iti panangpilitna a sungbatan ti Dios ti saludsodna no apay nga isu agsagsagaba, idinto ta rebbeng a nabigbigna koma nga awan ti asinoman a siuumiso a makaikuna ken Jehova: “Apay nga inaramidnak a kastoy?” (Ro 9:20) Nupay kasta, ni Jehova siaasi a simmungbat ken Job, agpadpada babaen iti adipenna a ni Eliu ken babaen ti panagsaona ken Job manipud iti allawig. Gapuna ti libro sibibileg nga ipaganetgetna ti di kinaumiso ti panangpadpadas a panangikalintegan ti maysa iti bagina iti sanguanan ti Dios.—Job 40:8.
Kinaumiso ken Pateg. Ni Ezequiel tukoyenna ni Job, ken dakamaten ni Santiago. (Eze 14:14, 20; San 5:11) Ti sibibileg a mangipaneknek iti kinakanoniko ti libro isu ti kinapudno a dayta ket inawat dagiti Judio kas addaan iti autoridad a pumadpada iti dadduma pay a naipaltiing a libro ti Hebreo a Kasuratan, nupay saan nga Israelita ni Job.
Nalabit ti kabilgan a pammaneknek iti kinapudno ti libro masarakan iti pannakitunosna iti dadduma pay a paset ti Biblia. Adu met ti ipalgakna maipapan iti patpatien ken kaugalian ti kagimongan dagiti patriarka. Nangnangruna pay, dakkel ti maitulongna iti estudiante ti Biblia tapno maaddaan iti nasaysayaat a pannakaawat maipapan iti pangpanggep ni Jehova babaen ti panangidilig iti dadduma pay a sasao iti Biblia. Adda nakaad-adu a punto a pumadpada ti kaipapananda iti dadduma pay a teksto ti Biblia, ket nailista ti sumagmamano kadagitoy iti tsart daytoy nga artikulo.
[Kahon iti panid 1237]
DAGITI TAMPOK TI JOB
Ti salaysay dagiti kapadasan ni Job idi kinarit ni Satanas ti kinatarnawna iti sanguanan ni Jehova
Nalabit inlanad ni Moises bayat ti panagallaalla ti Israel idiay let-ang, nupay ti pannakasuot ni Job napasamak la ketdi sumagmamano a tawen sakbay ti pannakaipasngay ni Moises
Agpatingga ti kinarang-ay ken napia a kasasaad ni Job idi impalubos ni Jehova a suoten ni Satanas ni Job (1:1–2:10)
Kunaen ni Satanas a ti kinalinteg ni Job ket maigapu laeng iti kabukbukodanna a pagimbagan
Mapukaw amin ni Job ti bakbaka, ar-arbanna, ken ti sangapulo nga annakna iti maymaysa nga aldaw, kaskasdi a salimetmetanna ti kinatarnawna
Kalpasanna isu agsagaba iti makarumen, naut-ot a sagubanit ngem agkedked a mangilunod iti Dios; gapuna, agtalinaed a matalek ni Job
Da Elifaz, Bildad, ken Zofar, tallo a kakadua ni Job, agkukuyogda nga umay babaen ti tulagan tapno “makipagriknada” kenkuana (2:11–3:26)
Agtugawda a siuulimek iti aglawlawna iti pito nga aldaw
Buraken ni Job ti kinaulimek, nga ilunodna ti aldaw a pannakaipasngayna
Pakasdaawanna no apay nga isu palpalubosan ti Dios nga agtultuloy nga agbiag
Makidebate ken Job iti napaut ti tallo a manangliwliwa kampay idi (4:1–31:40)
Irupirda nga isu agsagsagaba gapu iti basbasolna, nga irikiarda a nagbiddut la ketdi ni Job yantangay ibilbilang ti Dios kas maysa a kabusor
Padasenda nga allukoyen ni Job iti daytoy babaen ti panagaramatda iti ulbod a panagrasrason ken panangpardaya ken babaen ti panangtukoyda kadagiti tradision ken sirsirmata a kunaenda a nakitada
Ti tallo a kakaduana idagadagda ken Job nga ipudnona ti dakes nga aramidna ket agbalbaliw; kalpasanna, kunada, mapasublinanto ti sigud a kinarang-ayna
Ipetteng ni Job nga isu nalinteg; saanna a maawatan no apay a palpalubosan ni Jehova nga agsagaba, ngem pagulimekenna ti ulbod a pammatigmaan ti tallo a kakaduana
Iti maudi a sasao ni Job, ti immuna nga al-aldawna kas mararaem a panglakayen idiligna iti agdama a periodo ti pannakaparigat ken pannakaipababana; ipatuldona no kasano a nagan-annad tapno maliklikanna ti agbasol
Ni Eliu, ti agtutubo nga agpalpaliiw, ilintegna ni Job ken ti kakaduana (32:1–37:24)
Ipakitana a nagbiddut ni Job idi inkalinteganna ti bagina imbes a ti Dios, ket babalawenna ti tallo a kakadua ni Job gapu iti pannakapaayda a mangsungbat a siuumiso ken Job
Itandudo ni Eliu ti kinahustisia, awanan panangidumduma, kinadayag, ken kinamannakabalin-amin ni Jehova
Ni Jehova a mismo agsao ita manipud iti allawig (38:1–42:6)
Imtuoden ni Jehova no sadino ti ayan ni Job idi naparsua ti daga, ken no maawatanna ti nakaskasdaaw a daldalan ti atap a bambanag, iti kasta ipamatmatna ti kinabassit ti tao no idilig iti kinanaindaklan ti Dios
Kalpasanna imtuodenna no rumbeng kadi nga agsapul ni Job iti biddut Kenkuana
Aminen ni Job nga isu nagsao nga awanan iti umiso a pannakaawat; agbabawi “iti tapok ken dapdapo”
Agpatingga ti pannakasuot ni Job, ket magunggonaan ti kinatarnawna (42:7-17)
Iyebkas ni Jehova ti pannakasimronna kada Elifaz, Bildad, ken Zofar gapu ta saanda a nagsao iti napudno; bilinenna ida nga agisakripisioda ken kiddawenda ken Job nga agkararag maigapu kadakuada
Agimbag ni Job iti panangikararagna kadagiti kakaduana
Mabendisionan iti mamindua ti kaaduna nga ar-arban ken pangpangen ngem iti sigud, kasta met iti sangapulo pay nga annak, pito a lallaki ken tallo a babbai
[Tsart iti panid 1238]
Libro ti Job
Punto a pakipadaanna
Dadduma pay a nakatukoyan iti Biblia
Awan aniaman nga ammo dagiti natay no di ket kaslada kadagidiay matmaturog
Ec 9:5, 10; Jn 11:11-14; 1Co 15:20
Saan a mangukom ti Dios sigun iti panangmatmat ti tao
Nakaan-annad a panangbukel ti Dios iti tao
Ti Dios palubosanna dagiti nasion a bumilegda ken agkaykaysada pay a bumusor kenkuana tapno nainkalintegan a madadaelna ida a mamimpinsan
Ti tao nayanak iti basol ken iti pannakaadipen iti ipapatay
Panagungar dagiti natay
Saan a maitibkol daydiay nalinteg, aniaman ti aramiden ti dadduma
Panggep ni Jehova a subboten (sakaen, wayawayaan) ti matalek a tattao
Amin a tattao agpapada ti pasamakenda; agpapadada amin no iti ipapatay
Panangparigat dagiti nadangkes; kasta ti pannakatrato dagiti Kristiano
Dagiti nadangkes ayatenda ti sipnget imbes a ti lawag; makapakullayaw kadakuada ti lawag
Amin a banag sipapanayag iti imatang ni Jehova
Daydiay apostata saanto a pudpudno nga umawag iti Dios ket isu saan met a denggen ti Dios
Dagidiay makakita iti “sirsirmata” ti bukod a puso, a saan nga aggapu iti Dios, agisawangda iti ubbaw a bambanag
Ti nalinteg tawidennanto ti kinabaknang nga inurnong ti nadangkes
Ti tao saanna a masarakan ti pudno a sirib manipud iti ‘libro ti nadibinuan a panamarsua,’ no di ket manipud laeng iti Dios ken iti panagbuteng kenkuana
Dagiti awanan pateg, nakuneng a bayanggudaw maar-aramatda a mangidadanes iti ad-adipen ti Dios
Di umiso ti panangipaay kadagiti di nainkasuratan a titulo
Ti biag ti amin a lasag adda iti ima ni Jehova
Sal 104:29, 30; Isa 64:8; Ara 17:25, 28
Saan a mangidumduma ni Jehova
Ni Jehova ikkatenna, isaadna ti agtuturay sigun iti pagayatanna
Napateg a banag ti panangideklara iti kinalinteg ti Dios
Iti Dios posible amin a bambanag
Ti Dios di masukimat ti kinasiribna
Ti dadduma pay a makapainteres a panagpapada ket: Job 7:17 ken Sal 8:4; Job 9:24 ken 1Jn 5:19; Job 10:8 ken Sal 119:73; Job 26:8 ken Pr 30:4; Job 28:12, 13, 15-19 ken Pr 3:13-15; Job 39:30 ken Mt 24:28.