PANAGDIGUS, PANAGBUGGO

Ti Hebreo a sao a ra·chatsʹ ket naipatarus nga “agdigus” wenno “agbuggo” ken agaplikar iti bagi ti tao ken iti dadduma pay a banag a nadalusan babaen ti pannakaipalned wenno pannakabuyatda iti danum. (Le 16:24; Ge 24:32) Nupay kasta, no madeskribir ti panaglaba iti kawes babaen ti panangbatbat kadagita iti uneg ti danum, us-usaren dagiti mannurat ti Biblia ti Hebreo a sao a ka·vasʹ, a nainaig iti Arabiko a kabasa (gelgelen; baddeken) ken ti Akkadiano a kabasu (payatpayaten). Gapuna, kastoy ti mabasatayo iti Levitico 14:8: “Ket daydiay mangdaldalus iti bagina masapul a labaanna [maysa a porma ti ka·vasʹ] dagiti kawesna ken kiskisenna amin a buokna ken agdigus [wera·chatsʹ] iti danum ket nadalusto.”​—Kitaenyo met ti Le 15:5-27; Nu 19:19.

Ti Griego a sao maipaay iti “panagbuggo” ket lou·tronʹ. (Tit 3:5) Ti berbo a pormana a louʹo ket naipatarus kas “digusen” wenno “bugguan.”​—Ara 9:37; 16:33.

Makalikaguman ti pisikal a kinadalus kadagidiay agdaydayaw ken Jehova buyogen ti kinasanto ken kinasin-aw. Naiparangarang daytoy iti urnos ti tabernakulo ken kasta met iti panagserbi iti templo idi agangay. Idi maisaad ni Aaron kas Nangato a Padi, agraman ti annakna, nagdigusda pay nga umuna sakbay nga insuotda dagiti opisial a kawesda. (Ex 29:4-9; 40:12-15; Le 8:6, 7) No bugguan idi ti papadi ti im-ima ken saksakada, ti danum manipud gambang a palanggana iti paraangan ti tabernakulo ti pagbuggoda ken, idi agangay, ti danum manipud iti dakkel a sinukog a baybay iti templo ni Solomon. (Ex 30:18-21; 40:30-32; 2Cr 4:2-6) Iti Aldaw ti Panangabbong, mamindua nga agdigus ti nangato a padi. (Le 16:4, 23, 24) Dagidiay nangipan iti kalding maipaay ken Azazel ken dagidiay nangipan iti nabatbati a paset dagiti animal a sakripisio, kasta met ti maisakripisio a nalabaga a baka iti ruar ti pakarso ket rumbeng nga agdigusda ken labaanda dagiti kawesda sakbay a sumrekda manen iti pakarso.​—Le 16:26-28; Nu 19:2-10.

Gapu iti nadumaduma a rason, makalikaguman idi nga agdigus ti kaaduan nga Israelita tapno nadalusda maigapu iti linteg. Maibilang idi a “narugit” ket kasapulan nga agdigus ti asinoman a maimbagan manipud panagkukutel, ti asinoman a makasagid iti bambanag a nakaidekketan dagidiay addaan iti “panagpasayasay,” ti lalaki a naaddaan iti panagruar ti semilia, ti babai a kalkalpasna a nagkadawyan wenno nagpadara, wenno ti asinoman a nakinaig. (Le 14:8, 9; 15:4-27) Ti tao a simrek iti tolda nga ayan ti maysa a bangkay, wenno sinagidna dayta, ket maibilang a “narugit” ken kasapulan a magugoran iti pangdalus a danum. No adda asinoman nga agkedked a mangtungpal iti daytoy nga alagaden, “masapul a magessat iti tengnga ti kongregasion, agsipud ta santuario ni Jehova ti tinulawanna.” (Nu 19:20) Ngarud mayanatup a ti panagbuggo ket nausar iti piguratibo a pamay-an, a mangipasimudaag iti nadalus a takder iti sanguanan ni Jehova. (Sal 26:6; 73:13; Isa 1:16; Eze 16:9) Ti panagbuggo iti kinapudno a sao ni Jehova, nga isimbolo ti danum, ket addaan bileg a mangdalus.​—Efe 5:26.

Iti Biblia, adda dagiti ababa a pannakatukoy maipapan iti panagdigus dagiti indibidual a kas iti anak a babai ni Faraon iti Nilo (Ex 2:5); ni Ruth sakbay a dimmatag ken Boaz (Ru 3:3); ni Bat-seba a saanna nga ammo a buybuyaen ni David (2Sm 11:2, 3); ni David sakbay nga inruknoyna ti bagina iti balay ni Jehova (2Sm 12:20); dagiti balangkantis iti maysa a ban-aw iti Samaria (1Ar 22:38). Maitunos iti bilin ni Eliseo nga, ‘Agdiguska ket madalusanka,’ namimpito a nagdigus ti agkukutel a ni Naaman iti Karayan Jordan. (2Ar 5:9-14) Kaugalian idi ti pannakadigus dagiti kayanak a maladaga ken kasta met dagiti bangkay sakbay a maitabon.​—Eze 16:4; Ara 9:37.

Iti nabara a klima ti Makintengnga a Daya, a sadiay nakapalloka laeng dagiti tattao a magmagna kadagiti natapok a kalsada, pakakitaan ti kinamanagpadagus ken kinaimbag ti panangbuggo iti saksaka dagiti sangaili. Impakita ni Abraham ti kastoy a kinamanagpadagus ken kinaimbag kadagiti anghel (Ge 18:1-4); ti dadduma pay a pagarigan ket da Lot, Laban, ken Abigail. (Ge 19:1, 2; 24:29-32; 1Sm 25:41; Lu 7:38, 44; 1Ti 5:10) Binugguan met ni Jesus ti saksaka dagiti adalanna.​—Jn 13:5-17; kitaenyo ti PANANGBUGGO ITI SAKSAKA.

Binugguan dagiti Fariseo “dagiti imada agingga iti siko,” saan a maigapu iti kinadalus, no di ket gapu iti nainget a panangsurot kadagiti rabiniko a tradision.​—Mr 7:1-5; Mt 15:1, 2.