Ni Jehova, ti Manangaramid Kadagiti Nakaskasdaaw a Banag

“Sika naindaklanka ket agaramidka kadagiti nakaskasdaaw a banag; sika ti Dios, siksika laeng.”​—SALMO 86:10.

1, 2. (a) Kasano nga inapektaran dagiti partuat ti tao ti lubong? (b) Sadino ti mabalin a pakasarakantayo iti namnama kadagiti nasaysayaat a banag?

MABALIN nga ipasindayag ti moderno a tao a nakaskasdaaw dagiti partuatna​—de koriente nga alikamen, telekomunikasion, video, lugan, eroplano, ken de kompiuter a teknolohia. Pinagbalin dagitoy ti lubong a maysa a sangakaarrubaan. Ngem anian a sangakaarrubaan! Imbes a talna, kinarang-ay, ken kinawadwad agpaay iti amin, masapsaplit ti sangatauan kadagiti makapapatay a gubat, krimen, terorismo, polusion, saksakit, ken kinapanglaw. Ket dagiti nuklear nga armas a naiwaraswaras iti aglikmut ti lubong, nupay nakissayanen, ti mabalin pay laeng a mangtalipupos iti sangatauan. Agtultuloy a patpatarayen dagiti komersiante ken dagiti managaramid kadagiti armas ti kadakkelan a negosio ditoy daga. Bumakbaknang dagiti nabaknang, ket pumangpanglaw dagiti napanglaw. Masarakan pay aya ti solusion?

² Wen! Ta adda Maysa a mangipanamnama ti pannakaispal, “daydiay nangatngato ngem iti nangato,” ni Jehova a Dios. (Eclesiastes 5:8) Impaltiingna ti pannakaisurat dagiti salmo, a mangipaay ti adu a liwliwa ken nainsiriban a balakad iti tiempo ti panagdukot. Maysa kadagitoy isu ti Salmo 86, nga addaan iti simple a paulo: “Kararag ni David.” Mabalinyo met a kararagen dayta.

Nagsagaba ngem Nasungdo

3. Kadagitoy a tiempo, ania a makaparegta nga ulidan ti ipaay ni David kadatayo?

³ Insurat ni David daytoy a salmo idi nga agsagsagaba. Maipasangotay met ita kadagiti umasping a suot bayat nga agbibiagtayo iti “maudi nga al-aldaw” ti sistema ni Satanas, kadagitoy “napeggad a panawen a narigat a pakilangenan.” (2 Timoteo 3:1; kitaenyo met ti Mateo 24:9-13.) Kas kadatayo, nariribukan ken nagleddaang ni David gapu kadagiti parikut a napasaranna. Ngem dina pulos pinalubosan dagidiay a suot a mangpakapsut iti nasungdo a panagtalekna iti Namarsuana. Impakpakaasina: “Itimudmo kadi ti lapayagmo, O Jehova. Sungbatannak, ta agsagsagabaak ken nakurapayak. O salaknibam toy kararuak, ta nasungdoak. Isalakanmo kadi ti adipenmo​—sika ti Diosko​—nga agtalek kenka.”​—Salmo 86:1, 2.

4. Kasanotay nga ipakita ti panagtalektayo?

⁴ Makapagtalektayo, kas ken David, a “ti Dios ti amin a liwliwa,” ni Jehova, iyallingagna ti lapayagna ditoy daga ket ipangagna dagiti napakumbaba a kararagtayo. (2 Corinto 1:3, 4) Iti panagtalek a naan-anay iti Diostayo, surotentayo ti balakad ni David: “Iyallatiwmo ta awitmo ken Jehova, ket saranayennakanto. Dinanto ipalubos a magaraw ti nalinteg.”​—Salmo 55:22.

Kinasinged ken Jehova

5. (a) Kasano nga inwaksi dagiti dadduma a naannad a patarus dagiti kamali dagiti eskriba a Judio? (b) Iti ania a pamay-an nga itan-ok ti maika-85 ken maika-86 a salmo ni Jehova? (Kitaenyo ti footnote.)

⁵ Iti maika-86 a Salmo, inusar ni David ti balikas nga “O Jehova” iti 11 a daras. Anian a nagpasnek ti kararag ni David ken anian a nagsinged ti relasionna ken Jehova! Idi agangay, inumsi dagiti eskriba a Judio, kas koma dagiti Soferim, ti kasta a naynay a panangusar iti nagan ti Dios. Intandudoda ti inaanito nga amak a mangusar iti nagan ti Dios. Iti panangiwaksida iti kinapudno a naparsua ti tao iti ladawan ti Dios, nagkedkedda nga ipakumit iti Dios dagiti galad nga iparparangarang met dagiti tao. Isu nga iti 7 iti 11 a pagparangan ti nasantuan a nagan iti teksto a Hebreo daytoy a salmo, insandida ti titulo nga ’‏Adho-naiʹ (Apo) para iti nagan a YHWH (Jehova). Agyamantayo ta insubli ti New World Translation of the Holy Scriptures, agraman ti adu a sabsabali pay a naannad a patarus ti nasantuan a nagan iti umiso a lugarna iti Sao ti Dios. Kas resultana, naipaganetget ti pannakirelasiontayo ken Jehova a kas karbenganna.a

6. Kadagiti ania a pamay-an a maipakitatayo a napateg kadatayo ti nagan ni Jehova?

⁶ Ituloy ti kararag ni David: “Mangngaasika kaniak, O Jehova, ta sika ti um-umkisak nga agmalmalem. Paragsakem ti puso ti adipenmo, ta kenka, O Jehova, itangadko toy kararuak.” (Salmo 86:3, 4) Paliiwenyo nga “agmalmalem” nga immaw-awag ni David ken Jehova. Kinapudnona, masansan nga agpatpatnag a nagkarkararag, kas idi pugante iti let-ang. (Salmo 63:6, 7) Kasta met ita, adda dagiti Saksi nga umawag iti napigsa ken Jehova no kasta nga adda aggandat a mangrames wenno mangranggas kadakuada. No dadduma masdaawda lattan iti naragsak a pagbanaganna.b Napateg kadatayo ti nagan ni Jehova, a kas ken “Jesu-Kristo, anak ni David,” idi adda ditoy daga. Insuro ni Jesus dagiti adalanna nga ikararagda ti pannakasantipikar ti nagan ni Jehova ken impakaammona kadakuada ti kaipapanan dayta a nagan.​—Mateo 1:1; 6:9; Juan 17:6, 25, 26.

7. Ania dagiti pangarigan iti panangalangon ni Jehova iti kararua dagiti adipenna, ken kasanotay koma nga agtignay?

⁷ Intangad ni David ti kararuana, ti intero a bagina, ken Jehova. Paregtaennatayo nga aramidentay met dayta, a kunkunana idiay Salmo 37:5: “Ikumitmo ti dalanmo ken Jehova, ket agtalekka kenkuana, ket isu ibanagnanto.” Isu a masungbatan ti panagpakaasitayo ken Jehova a paragsakenna ti kararuatayo. Adu a manangsalimetmet-kinatarnaw nga adipen ni Jehova ti makasarsarak iti dakkel a rag-o iti serbisiona​—iti baet dagiti pakarigatan, pannakaidadanes, ken sakit. Intultuloy dagiti kakabsattayo kadagiti nariribuk a pagilian ti Africa, kas idiay Angola, Liberia, Mozambique, ken Zaire, nga inyun-una ti serbisio ni Jehova iti biagda.c Pudno a pinaragsakna ida iti nawadwad a naespirituan nga apit. Agibturtay met koma a kas kadakuada. (Roma 5:3-5) Bayat nga agibturtayo, mainanamatayo: “Ti sirmata agpaay pay laeng iti naikeddeng a panawen, ken agsiglat a tumurong iti pannakatungpal . . . Dinto agtaktak.” (Habacuc 2:3) Buyogen ti naan-anay a panagtalek ken Jehova, itultuloytay met koma ti “agsiglat a tumurong iti pannakatungpal.”

Ti Kinaimbag ni Jehova

8. Ania a kinasinged ken Jehova ti matagiragsaktayo, ken kasano nga imparangarangna ti kinaimbagna?

⁸ Impakpakaasi pay ni David: “Sika, O Jehova, naimbagka ken sisasaganaka a mamakawan; ken aglaplapusanan ti naayat a kinamanangaasi kadagiti amin nga umawag kenka. Imdengam kadi, O Jehova, ti kararagko; ket timudem ti timek dagiti ararawko. Iti aldaw a panagdukotko umawagakto kenka, ta sika sungbatannakto.” (Salmo 86:5-7) “O Jehova”​—maulit-ulit a maragsakantayo iti kinasinged daytoy a balikas! Maysa dayta a kinasinged a mataginayon babaen ti kararag. Iti sabali pay a gundaway, inkararag ni David: “O dika lagipen dagiti basbasol ti kinaagtutubok ken kinalabsingko. Kas mayannurot iti naayat a kinamanangaasim sika lagipennak koma, gapu iti kinaimbagmo, O Jehova.” (Salmo 25:7) Ni Jehova ti mismo a ladawan ti kinaimbag​—iti panangitedna ti subbot ni Jesus, iti panangngaasina kadagiti nakabasol nga agbabbabawi, ken iti panangiburayna ti naayat a kinamanangaasi kadagiti nasungdo ken manangapresiar a Saksina.​—Salmo 100:3-5; Malakias 3:10.

9. Ania a pammatalged ti ipapuso koma dagiti nakabasol nga agbabbabawi?

⁹ Rumbeng kadi nga agsennaaytayo gapu kadagiti napalabas a basoltayo? No nasimpan ti pampannagnatayo, mabang-arantayo no lagipentayo ti impanamnama ni apostol Pedro kadagiti agbabbabawi a dumteng “dagiti aldaw ti bang-ar” manipud ken Jehova. (Aramid 3:19) Agtalinaedtayo a nadekket ken Jehova iti kararag babaen ti Mannubbottayo, ni Jesus, a siaayat a nangikuna: “Umaykayo kaniak, dakayo amin nga agrigrigat ken madagdagsenan, ta paginanaenkayto. Alaenyo ti sangolko kadakayo ket agsursurokayo kaniak, ta siak naemmaak ken napakumbabaak iti panagpuspusok, ket makasarakkayto ti inana a maipaay kadagiti kararuayo.” Bayat nga agkararag ita ken Jehova dagiti nasungdo a Saksi iti napateg a nagan ni Jesus, pudno a mabang-aranda.​—Mateo 11:28, 29; Juan 15:16.

10. Kasano nga intampok ti libro ti Salmo ti naayat a kinamanangaasi ni Jehova?

¹⁰ Nasurok a sangagasut a daras a tukoyen ti libro ti Salmo ti “naayat a kinamanangaasi” ni Jehova. Pudno a naruay ti kasta a naayat a kinamanangaasi! Iti umuna nga uppat a bersikulona, idardarirag ti Salmo 118:1-4maika-118 a Salmo kadagiti adipen ti Dios nga agyamanda ken Jehova, a namimpat nga inulitna “ta ti naayat a kinamanangaasina agnanayon.” Ipaganetget ti Salmo 136maika-136 a Salmo ti nadungngo a galad ti “naayat a kinamanangaasina” iti 26 a daras. Iti aniaman a pagbasolantayo​—ken kas kuna ti Santiago 3:2, “masansan a maitibkoltayo amin”​—sisasaganatay koma nga agpakawan ken Jehova, nga agtalek iti asi ken naayat a kinamanangaasina. Maysa nga ebkas ti nasungdo nga ayatna kadatayo ti naayat a kinamanangaasina. No sisusungdo nga itultuloytay nga aramiden ti pagayatan ti Dios, ipakitana ti nasungdo nga ayatna iti panangpapigsana kadatayo a mangsaranget iti amin a pakasuotan.​—1 Corinto 10:13.

11. Kasano a makatulong dagiti panglakayen a mangikkat iti rikrikna a nakabasol?

¹¹ Mabalin a no maminsan itibkoldatayo dagiti dadduma. Marikna pay laeng dagiti dadduma a nakabasolda wenno awan pulos ti pategda gapu iti emosional wenno pisikal a pannakaabusoda idi ubingda pay laeng. Mabalin nga umararaw ti kasta a biktima ken Jehova, nga agtalek nga isut’ ipangagna. (Salmo 55:16, 17) Mabalin nga interesado ti maysa a naasi a panglakayen a tumulong kenkuana a mangaklon iti kinapudno nga awan basol ti biktima. Kalpasanna, mabalin a makatulong kenkuana ti sagpaminsan a naingayyeman a yaawag iti telepono ti panglakayen agingga a kabaelannan nga ‘awiten ti awit.’​—Galacia 6:2, 5.

12. Kasano a dimmegdeg dagiti riribuk, ngem kasanotay a mapagballigian dagitoy?

¹² Adu pay dagiti makariribuk a kasasaad a masapul a sarangten ti ili ni Jehova ita. Nangrugi iti Gubat Sangalubongan I idi 1914, masapsaplit ti daga kadagiti dadakkel a kalamidad. Kas impadto ni Jesus, dagitoy ti “pangrugian dagiti ladingit.” Dimmegdeg dagiti riribuk bayat nga umab-abantetayo iti “panagpatingga ti sistema dagiti bambanag.” (Mateo 24:3, 8) Agturturongen ti ‘bassit a tiempo’ ti Diablo iti natampok a kanibusananna. (Apocalipsis 12:12) “Kasla leon a ngumerngernger” a mangsapsapul iti alun-unenna, us-usaren dayta dakkel a Kabusor amin a panangallilaw a mapanunotna tapno isinanatayo iti arban ti Dios ken dadaelennatayo. (1 Pedro 5:8) Ngem dinto agballigi! Ta, kas ken David, iyangklatayo a naan-anay ti panagtalektayo iti maymaysa a Diostayo, ni Jehova.

13. Kasano a magunggonaan dagiti nagannak ken dagiti annakda iti kinaimbag ni Jehova?

¹³ Awan duadua, inyukuok ni David iti puso ni anakna a Salomon ti pannakasapul iti panagtalek iti kinaimbag ni Jehova. Gapuna, naibilin ni Salomon iti anakna: “Agtalekka ken ni Jehova iti amin a pusom, ket dika agtalged iti pannakaawatmo met laeng. Kadagiti amin a dalanmo isu ti bigbigem, ket iturongnanto dagiti desdesmo. Saanka koma a masirib kadagita matam met laeng. Agbutengka ken Jehova ket pagtalawam ti dakes.” (Proverbio 3:5-7) Rumbeng nga isuro met ita dagiti nagannak dagiti annakda no kasano ti agkararag a sitatalek ken Jehova ken no kasano a sarangten dagiti panangraut ti naulpit a lubong​—kas ti panangpilit dagiti kapatada idiay eskuelaan ken dagiti sulisog a mangaramid iti imoralidad. Ti panagbiag a maitunos iti kinapudno a kadua dagiti annakyo iti inaldaw mabalin nga itukitna iti naganus a pusoda ti pudpudno nga ayat ken Jehova ken sikakararag a panagtalek kenkuana.​—Deuteronomio 6:4-9; 11:18, 19.

Dagiti Awan Kaaspingna nga Aramid ni Jehova

14, 15. Ania dagiti sumagmamano nga awan kaaspingna nga aramid ni Jehova?

¹⁴ Buyogen nauneg a pammati kunaen ni David: “Awan ti kas kenka kadagiti didiosen, O Jehova, awan met ti kas kadagiti ar-aramidmo.” (Salmo 86:8) Dakdakkel, nadaydayag, nadadaeg dagiti aramid ni Jehova ngem ti matukod ti tao. Kas makita iti moderno a siensia, ti naparsua nga uniberso​—ti kalawa, ti panagtutunos, ti kinadaegna​—ket nakaskasdaaw nga amang ngem ti aniaman a matukod ni David. Kaskasdi, uray isuna natignay a nangikuna: “Dagiti langlangit ipalawagda ti dayag ti Dios; ket ti law-ang ipakitana ti aramid dagiti imana.”​—Salmo 19:1.

¹⁵ Nakaskasdaaw met ti pannakaiparang dagiti aramid ni Jehova iti panangisaadna ken panangisaganana iti daga tapno mapaadda ti aldaw ken rabii, dagiti panawen, tiempo ti panagmula ken panagapit, ken di mabilang a pakaay-ayuan para iti masanguanan a pakaragsakan ti tao. Ket anian a nakaskasdaaw ti pannakaaramid ken pannakakabaltayo a mismo, tapno matagiragsaktayo dagiti aramid ni Jehova nga adda iti aglawlawtayo!​—Genesis 2:7-9; 8:22; Salmo 139:14.

16. Ania ti kadakkelan nga ebkas ti kinaimbag ni Jehova, a mangiturong kadagiti ania pay nga awan kaaspingna nga aramid?

¹⁶ Idi nagsukir dagiti immuna a nagannaktayo iti Dios, a nangparnuay kadagiti riribuk a mangsapsaplit iti daga agpapan ita, ni Jehova gapu iti ayatna nangaramid iti nakaskasdaaw a banag iti panangibaonna iti Anakna ditoy daga tapno iwaragawagna ti Pagarian ti Dios ken tapno matay kas subbot nga agpaay iti sangatauan. Ket anian a nakaskasdaaw unay! Pinagungar kalpasanna ni Jehova ni Kristo tapno agbalin a kaduana kas Ari a pinilina. (Mateo 20:28; Aramid 2:32, 34) Manipud kadagiti nasungdo a tattao nangpili met ti Dios iti “baro a parsua” a makipagturayto ken Kristo kas naparabur a “baro a langit” iti “baro a daga” a kagimongan a pakairamananto dagiti binilion a tattao a mapagungar. (2 Corinto 5:17; Apocalipsis 21:1, 5-7; 1 Corinto 15:22-26) Gapuna, agtultuloy dagiti aramid ni Jehova nga agturong iti nadayag a tampokna! Pudno unay, maidir-itayo: “O Jehova, . . . nagdakkelen ti kinaimbagmo, nga impempenmo nga agpaay kadagiti agbuteng kenka!”​—Salmo 31:17-19.

17. No maipapan kadagiti aramid ni Jehova, kasano a matungtungpal itan ti Salmo 86:9?

¹⁷ Dagiti agdama-aldaw nga aramid ni Jehova iramanda ti deniskribir ni David idiay Salmo 86:9: “Amin dagiti nasion nga inaramidmo umaydanto nga agrukbab iti saklangmo, O Jehova, ket ipaduyakyakdanto ti tan-ok ti naganmo.” Kalpasan ti panangayabna kadagiti natda iti baro a parsuana manipud iti sangatauan, ti “bassit nga ipastoran” dagiti agtawid iti Pagarian, rinugian ni Jehova nga urnongen manipud kadagiti “amin a nasion” “ti dakkel nga umariwekwek” ti “sabsabali a karnero,” riniwriw a mangal-alagad met ti pammati iti naiparukpok a dara ni Jesus. Binuangayna dagitoy iti maysa a nabileg nga organisasion, ti kakaisuna a sangalubongan a kagimongan dagiti managayat iti talna ditoy daga ita. Iti pannakaimatangda iti daytoy, nagruknoy dagiti nailangitan a buyot iti saklang ni Jehova, a kunkunada: “Ti bendision ken ti dayag ken ti sirib ken ti panagyaman ken ti dayaw ken ti pannakabalin ken ti bileg maadda koma iti Diostayo iti agnanayon nga awan inggana.” Idaydayaw met ti dakkel nga umariwekwek ti nagan ni Jehova, nga agsersebida kenkuana iti “aldaw ken rabii,” a siinanamada a makalasat iti panungpalan daytoy a lubong ken agbiag nga agnanayon iti paraiso a daga.​—Lucas 12:32; Apocalipsis 7:9-17; Juan 10:16.

Ti Kinatan-ok ni Jehova

18. Kasano nga impakita ni Jehova nga isu ti ‘maymaysa a Dios’?

¹⁸ Kalpasanna iturong ni David ti atension iti Kinadios ni Jehova, a kunkunana: “Sika naindaklanka ket agaramidka kadagiti nakaskasdaaw a banag; sika ti Dios, siksika laeng.” (Salmo 86:10) Nanipud pay idi ugma nga ipakpakita ni Jehova nga isu nga agpayso ti ‘maymaysa a Dios.’ Maysa a naulpit a Faraon ti Egipto ti sikukuspag a nangkarit ken Moises: “Asino ni Jehova nga imdengak koma ti timekna tapno bay-ak a pumanaw ti Israel? Diak pulos am-ammo ni Jehova.” Ngem idi agangay naammuanna no kasano katan-ok ni Jehova! Imbabain ti Mannakabalin-amin a Dios dagiti didiosen ken salamangkero ti Egipto babaen ti panangibaonna kadagiti makadidigra a saplit, panangpapatayna kadagiti inauna nga annak a lallaki ti Egipto, ken panangtalipuposna ken Faraon ken ti dakkel a buyotna iti Nalabaga a Baybay. Pudno unay, awan ti kas ken Jehova kadagiti didiosen!​—Exodo 5:2; 15:11, 12.

19, 20. (a) Kaano a madanon ti tampok ti kanta idiay Apocalipsis 15:3, 4? (b) Kasanotay a makiraman uray ita iti aramid ni Jehova?

¹⁹ Kas maymaysa a Dios, inrugin ni Jehova ti nangaramid kadagiti nakaskasdaaw a banag kas panagsagana iti panangispal kadagiti natulnog a managdaydayaw kenkuana manipud iti moderno nga Egipto​—ti lubong ni Satanas. Ipaiwarwaragawagna dagiti nasantuan a panangukomna iti intero a daga kas pammaneknek babaen ti kasaknapan a kampania a panangasaba iti amin a historia, kas kaitungpalan ti padto ni Jesus idiay Mateo 24:14. Din agbayag, masapul nga umayton “ti panungpalan,” inton iparangarang ni Jehova iti awan kapadana ti kinatan-okna babaen ti panangikkatna iti amin a kinadakes ditoy daga. (Salmo 145:20) Kalpasanna dumanonto iti tampokna ti kanta ni Moises ken ti kanta ti Kordero: “Dakkel ken nakaskasdaaw dagiti aramidmo, Jehova a Dios, ti Mannakabalin-amin. Nalinteg ken napudno dagiti dalanmo, Ari ti kinaagnanayon. Siasino ti talaga a dinto agbuteng kenka, Jehova, ken dinto mangipadayag iti naganmo, ta siksika laeng ti nasungdo?”​—Apocalipsis 15:3, 4.

²⁰ Iti biangtayo, sapay koma ta naregtatayo a mangisarsarita kadagiti dadduma maipapan kadagitoy naindaklan a panggep ti Dios. (Idiligyo ti Aramid 2:11.) Itultuloyto ni Jehova ti mangaramid kadagiti naindaklan ken nakaskasdaaw a banag iti kaaldawantayo ken iti masanguanan, kas salaysayen ti sumaganad nga artikulo.

[Dagiti Footnote]

Malagipyo Kadi?

◻ Apay a rebbeng a kararagentayo ti Salmo 86?

◻ Kasanotay a masarakan ti kinasinged ken Jehova?

◻ Kasano nga iyebkas ni Jehova ti kinaimbagna kadatayo?

◻ Ania dagiti sumagmamano nga awan kaaspingna nga aramid ni Jehova?

◻ Kasano a ni Jehova ti ‘maymaysa a Dios’ no iti kinatan-ok?

[Ladawan iti panid 10]

Iti mapasungad a “baro a daga,” itultuloyto a paneknekan dagiti nakaskasdaaw nga aramid ni Jehova ti dayag ken kinaimbagna