Uray Tapoktayo Laeng, Ikagumaantay ti Rumang-ay!

“Ammona ti pannakasukogtayo, a malagipna a tapoktayo.”​—SALMO 103:14.

1. Maitunos aya iti siensia ti kinuna ti Biblia a dagiti tattao naaramidda iti tapok? Ilawlawagyo.

ITI pisikal a pamay-an, tapoktayo. “Ni Jehova a Dios binukelna ti tao iti tapok ti daga ket impuyotna iti agongna ti anges ti biag, ket ti tao nagbalin a kararua a sibibiag.” (Genesis 2:7) Maitunos iti sientipiko a kinapudno daytoy a simple a panangiladawan iti pannakaparsua ti tao. Masarakan iti “tapok ti daga” amin dagiti nasurok a 90 nga elemento a mangbukel iti bagi ti tao. Naminsan kinuna ti maysa a kemiko a ti bagi ti nataengan a tao ket buklen ti 65 porsiento nga oksiheno, 18 porsiento a carbon, 10 porsiento a hidroheno, 3 porsiento a nitroheno, 1.5 porsiento a calcium, ken 1 porsiento a phosphorus, ket ti natda buklen dagiti dadduma pay nga elemento. Saan nga importante no naan-anay nga umiso dagitoy a pattapatta. Agtalinaed ti kinapudno: “Tapoktayo”!

2. Aniat’ epekto kadakayo ti wagas a panangparsua ti Dios kadagiti tattao, ken apay?

² Siasino, malaksid ken Jehova, ti makaaramid iti kakasta a narikut a parsua manipud iti tapok laeng? Naan-anay ken awan pakapilawanna dagiti aramid ti Dios, isu a saan a mababalaw ti panangparsuana iti tao iti kastoy a pamay-an. Kinapudnona, ti pannakabael ti Naindaklan a Namarsua a nangparsua iti tao manipud iti tapok ti daga iti nakaam-amak ken nakaskasdaaw a pamay-an padakkelenna ti apresiasiontayo iti awan patinggana a pannakabalin, laing, ken praktikal a siribna.​—Deuteronomio 32:4, footnote; Salmo 139:14.

Panagbalbaliw Dagiti Kasasaad

3, 4. (a) Iti panangparsuana iti tao manipud tapok, aniat’ saan nga inranta ti Dios? (b) Ania ti tuktukoyen ni David idiay Salmo 103:14, ket kasano a matulongannatay ti konteksto a makagteng iti daytoy a konklusion?

³ Addaan kadagiti limitasion dagiti parsua a naaramid iti tapok. Nupay kasta, pulos a saan nga inranta ti Dios dagitoy a mangpadagsen wenno nainget unay. Saanda a nairanta a mangupay wenno mamagladingit. Kaskasdi, kas ipasimudaag ti konteksto ti sasao ni David idiay Salmo 103:14, mabalin a mangyeg iti pannakaupay ken mangiturong iti ladingit dagiti limitasion ti tao. Apay? Idi nagsukir da Adan ken Eva iti Dios, binaliwanda ti kasasaad para iti masanguanan a pamiliada. Iti kasta, ti pannakabukel iti tapok naaddaan iti baro a kaipapanan.a

⁴ Saan a dagiti nainkasigudan a limitasion a mabalin nga adda idi uray kadagiti perpekto a tattao a naaramid iti tapok ti tuktukoyen ni David, no di ket dagiti pagkapuyan ti tao a bunga ti natawid a kinaimperpekto. Ta no saan a kasta, saanna koma a naikuna daytoy maipapan ken Jehova: “Isu a mamakawan kadagiti amin a biddutmo, isu a mangpaimbag iti amin nga an-annayem, isu a manubbot ita biagmo iti abut, [isu] a saanna nga inaramid kadatayo ti kas mayanatup kadagiti basoltayo; dinatayo met sinupapakan iti katutopan dagiti bidduttayo.” (Salmo 103:2-4, 10) Uray tapokda laeng, no nagtalinaed dagiti perpekto a tattao a matalek, pulos a saanda koma a nagbiddut, nagbasol, nga agkasapulan iti pammakawan; ket awananda met koma kadagiti an-annayen nga agkasapulan iti panangpaimbag. Kangrunaan iti amin, pulos a saanda koma a bimmaba iti abut ni patay a pakasubbotanda babaen laeng ti panagungar.

5. Apay a saan a narigat kadatayo nga awaten dagiti sasao ni David?

⁵ Gapu ta imperpektotayo, mapaspasarantay amin dagiti banag a dinakamat ni David. Sipapanunottayo a kanayon kadagiti limitasiontayo gapu iti kinaimperpekto. Maladingitantayo no kasla dadaelenda no dadduma ti relasiontayo ken Jehova wenno kadagiti kakabsattayo a Kristiano. Ladingitentayo ta no maminsan upayennatayo dagiti pagkurangantayo ken ti panangriribuk ti lubong ni Satanas. Tangay sipapardas nga umad-adanin ti panaggibus ti turay ni Satanas, ad-adda a rirriribuken ti lubongna dagiti tattao iti pangkaaduan, nangruna dagiti Kristiano.​—Apocalipsis 12:12.

6. Apay a mabalin a maupay dagiti dadduma a Kristiano, ket kasano a mabalin a gundawayan ni Satanas ti kastoy a rikna?

⁶ Mariknayo kadi a rumigrigat ti panangsurot iti Nakristianuan a panagbiag? Mangmangngegan nga ibagbaga dagiti dadduma a Kristiano a bayat a bumaybayagda iti kinapudno ad-adda met nga agminar ti kinaimperpektoda. Nupay kasta, nalabit a daytoy ket gapu laeng ta ad-adda a sipapanunotda kadagiti bukodda a pagkurangan ken iti saanda a pannakatungpal kadagiti perpekto a pagalagadan ni Jehova iti wagas a tarigagayanda. Ngem kinapudnona, mabalin a resulta daytoy ti agtultuloy nga irarang-ay iti pannakaammo ken panangipateg kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova. Pulos a saantay koma nga ipalubos nga upayennatayo ti kasta a pannakabigbig agingga iti punto a matnagtayo iti ima ti Diablo. Iti panaglabas dagiti siglo maulit-ulit nga ikagkagumaanna a gundawayan ti pannakaupay tapno tallikudan dagiti adipen ni Jehova ti pudno a panagdaydayaw. Nupay kasta, ti napaypayso nga ayat iti Dios, kasta met ti “naan-anay a gura” iti Diablo, ti nanglapped iti kaaduan kadakuada a mangaramid iti kasta.​—Salmo 139:21, 22; Proverbio 27:11.

7. Iti ania a pamay-an a mabalin a maipadatayo ken Job no dadduma?

⁷ Kaskasdi, mabalin a maupay sagpaminsan dagiti adipen ni Jehova. Ti saantay a pannakapnek kadagiti gapuanantayo ket mabalin a maysa met a makagapu. Mabalin a nainaig dagiti pisikal a rason wenno nariribuk a relasion kadagiti kameng ti pamilia, gagayyem, wenno katrabahuan. Kasta unay ti pannakaupay ni matalek a Job nga urayna la impakpakaasi iti Dios: “O sapay koma ta ilemmengnak idiay Sheol, tapno maaywananak a sililimed agingga a ti pungtotmo mapalabas, tapno tudingam kaniak ti maysa a nadutokan a panawen ket lagipennak!” Ita, no dagiti narigat a kasasaad mabalinda nga upayen ni Job, “lalaki a napalungdo ken nalinteg, ken maysa a managaligaget iti Dios ken liniklikanna ti dakes,” di pakasdaawan a mabalin a mapasamak met ti kasta kadatayo.​—Job 1:8, 13-19; 2:7-9, 11-13; 14:13.

8. Apay a mabalin a maysa a positibo a pagilasinan ti sagpaminsan a pannakaupay?

⁸ Anian a makaliwliwa a maammuan a suksukimaten ni Jehova dagiti puso ken saanna a yaleng-aleng dagiti nasayaat a motibo! Pulos a saanna a laksiden dagidiay sipapasnek a mangikagkagumaan a mangay-ayo kenkuana. Kinapudnona, ti sagpaminsan a pannakaupay ket mabalin a maysa a positibo a pagilasinan, a mangipamatmat a saantay a laglag-anen ti panagserbitayo ken Jehova. Mayataday iti daytoy a panangmatmat, daydiay pulos a saan a makidangadang iti pannakaupay ket mabalin a saan a sipapanunot iti naespirituan a pagkapuyanna a kas kadagiti dadduma. Laglagipenyo: “Ti mangipagarup nga isu sitatakder agannad koma tapno di maikulbo.”​—1 Corinto 10:12; 1 Samuel 16:7; 1 Ar-ari 8:39; 1 Cronicas 28:9.

Tapokda Met

9, 10. (a) Akimpammati ti nasayaat a tuladen dagiti Kristiano? (b) Kasanot’ panagrikna ni Moises iti annongenna?

⁹ Nailanad iti Hebreo kapitulo 11 ti maipapan kadagiti adu a saksi ni Jehova kasakbayan dagiti Kristiano a nangipakita iti natibker a pammati. Kasta met ti inaramid dagiti Kristiano idi umuna a siglo ken iti moderno a panawen. Nagpateg dagiti leksion a masursurotayo kadakuada. (Idiligyo ti Hebreo 13:7.) Kas pagarigan, adda kadi pay nasaysayaat ngem iti pammati ni Moises a mabalin a tuladen dagiti Kristiano? Naawagan [ni Moises] a mangipakaammo kadagiti pangukom a mensahe iti kabibilgan nga agturay iti lubong idi kaaldawanna, ni Faraon iti Egipto. Itatta, masapul nga ipakaammo dagiti Saksi ni Jehova dagiti umasping a pangukom a mensahe maibusor iti ulbod a relihion ken kadagiti dadduma pay nga organisasion a bumusbusor iti naipasdeken a Pagarian ni Kristo.​—Apocalipsis 16:1-15.

¹⁰ Saan a nalaka ti panangitungpal iti daytoy nga annongen, kas impakita ni Moises: “Siasinoak aya a mapan ken Faraon ken mangiruar iti Egipto kadagiti annak ti Israel?” insaludsodna. Maawatantayo no apay a nariknana nga isu ket saan a maikari. Madanagan met no kasanontot’ reaksion dagiti padana nga Israelita: “No ngay didakto patien ken didanto imdengan ti timekko?” Iti kasta inlawlawag kenkuana ni Jehova no kasanona a mapaneknekan ti pannakadutokna, ngem adda pay sabali a parikut ni Moises. Kinunana: “Dispensarennak, Jehova, ngem saanak a sumasao, uray idi nalabes a tiempo wenno ita ken uray nanipud idi nakisaoka itoy adipenmo, ta naullayatak nga agsao.”​—Exodo 3:11; 4:1, 10.

11. Kas ken Moises, kasanot’ mabalin a panagriknatayo kadagiti teokratiko nga obligasiontayo, ngem babaen ti panagtalek, ania ti mainanamatayo?

¹¹ No dadduma, mabalin a mariknatayo ti kas iti narikna ni Moises. Nupay bigbigentayo dagiti teokratiko nga obligasiontayo, mabalin a pampanunotentayo no kasanotay a matungpal dagitoy. ‘Siasinoak aya a mapan kadagiti tattao, a dagiti dadduma nangato ti saadda iti kagimongan, nabaknang, wenno de adal, ket isurok kadakuada dagiti dalan ti Dios? Ania ngata ti makuna dagiti naespirituan a kakabsatko no agkomentoak iti Nakristianuan a gimgimong wenno mangiparang kadagiti presentasion iti plataporma iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro? Saandanto ngata a makita dagiti pagkapuyak?’ Ngem laglagipenyo, adda idi ni Jehova ken Moises ket tinulonganna iti annongenna agsipud ta nagkammatalek ni Moises. (Exodo 3:12; 4:2-5, 11, 12) No tuladentayo ti pammati ni Moises, addanto ni Jehova kadatayo ket tulongannatay met iti trabahotayo.

12. Kasano a ti pammati ni David maparegtanatayo iti sango ti pannakaupay gapu kadagiti basol wenno pagkurangan?

¹² Maawatan la ketdi ti asinoman a masmasnaayan wenno maup-upay gapu kadagiti basol wenno pagkapuyan ti karirikna ni David idi a kinunana: “Ammok dagiti salungasingko, ket ti basolko kanayon nga adda ditoy sanguanak.” Iti panagpakpakaasina ken Jehova, kinuna pay ni David: “Ilingedmo ta rupam kadagiti basolko, ket punasem dagiti amin a biddutko.” Nupay kasta, pulos a dina pinalubosan ti pannakaupay a mangikkat iti tarigagayna nga agserbi ken Jehova. “Dinak pagtalawen iti imatangmo; ket ti nasantuan nga espiritum O dimo ikkaten kaniak.” Nalawag a “tapok” laeng ni David, ngem di binaybay-an ni Jehova, ta nagtalek ni David iti kari ni Jehova a dina laisen “ti nadudog ken sibababawi a puso.”​—Salmo 38:1-9; 51:3, 9, 11, 17.

13, 14. (a) Apay a di rumbeng nga agbalintay a paspasurot dagiti tattao? (b) Kasano nga ipakita ti kapadasan da Pablo ken Pedro nga uray isuda ket tapokda laeng?

¹³ Nupay kasta, imutektekanyo ta nupay rumbeng a matmatantayo daytoy ‘nagdakkel nga ulep dagiti saksi’ kas pammaregta ‘iti panangtaraytayo iti lumba a naikabil iti sanguanantayo a buyogen ti panagibtur,’ saan a naibaga kadatayo nga agbalintay a paspasurotda. Naibaga kadatayo a surotentay dagiti addang “ti Kangrunaan nga Ahente ken Manangan-anay iti pammatitayo, ni Jesus,” saan a dagiti imperpekto a tattao​—uray dagiti matalek nga apostol idi umuna a siglo.​—Hebreo 12:1, 2; 1 Pedro 2:21.

¹⁴ Adda dagiti tiempo a naitibkol uray da apostol Pablo ken Pedro, dagiti sadiri iti kongregasion Kristiano. “Ti naimbag a kayatko diak aramiden, no di ket ti dakes a diak kayat isu ti an-annurotek,” insurat ni Pablo. “Nakaay-ay-ayak a tao!” (Roma 7:19, 24) Ket ni Pedro, kadaydi kanito a nasobraanna ti nagtalek iti bagina, kinunana ken Jesus: “Uray no amin dagiti dadduma maitibkolda mainaig kenka, diakto pulos maitibkol!” Idi pinakdaaran ni Jesus ni Pedro a paglikudannanto iti mamitlo a daras, sipapangas a sinupiat ni Pedro ti Apona, nga impasindayagna: “Uray no masapul a matayak a maikanunong kenka, dikanto pulos paglikudan.” Kaskasdi, pinaglikudanna ni Jesus, maysa a biddut a namagsangit kenkuana iti nasaem. Wen, tapok laeng da Pablo ken Pedro.​—Mateo 26:33-35.

15. Uray tapoktayo laeng, aniat’ pakatignayantayo a rumang-ay?

¹⁵ Nupay kasta, iti baet dagiti pagkapuyanda, nagballigi da Moises, David, Pablo, Pedro, ken dagiti dadduma pay a kas kadakuada. Apay? Agsipud ta napigsa ti pammatida ken Jehova, nagtalekda a naan-anay kenkuana, ken nagtalinaedda a nasinged kenkuana iti laksid dagiti biddutda. Nagpannurayda kenkuana a mangipaay iti “pannakabalin a nalablabes ngem ti gagangay.” Ket pudno a kasta ti inaramidna, a pulos a dina impalubos a matnagda a din makalung-aw. No salimetmetantayo ti pammatitayo, masiguradotayo a no maipatay ti panangukom kadatayo, maitunosto dayta iti sasao a: “Saan a nakillo ti Dios tapno lipatenna ti aramidyo ken ti ayat nga impakitayo iti naganna.” Anian a pammaregta ti ipaay daytoy kadatayo a mangikagumaan a rumang-ay uray tapoktayo laeng!​—2 Corinto 4:7; Hebreo 6:10.

Aniat’ Kaipapanan iti Tunggal Maysa Kadatayo ti Pannakabukeltayo iti Tapok?

16, 17. No maipapan iti panangukom, kasano a yaplikar ni Jehova ti prinsipio a nailawlawag idiay Galacia 6:4?

¹⁶ Babaen ti kapadasan adu a nagannak ken mannursuro ti nakasursuro iti kinanainsiriban ti panangrukod kadagiti annak wenno estudiante sigun iti bukodda a kabaelan, saan a babaen ti panangidilig kadagiti kakabsat wenno kaklaseda. Maitunos daytoy iti prinsipio ti Biblia a naibaga a suroten dagiti Kristiano: “Paneknekan koma ti tunggal maysa no ania ti bukodna nga aramid, ket kalpasanna maaddaanto iti pakaigapuan ti panagrag-o unay maipapan iti bagina met laeng, ket saan nga iti panangipadis iti sabali a tao.”​—Galacia 6:4.

¹⁷ Maitunos iti daytoy a prinsipio, nupay makilanglangen ni Jehova kadagiti tattaona kas maysa nga organisado a grupo, ukomenna ida kas indibidual. Kuna ti Roma 14:12: “Tunggal maysa kadatayo idatagnanto iti Dios ti maysa a pannakikuenta a maipaay iti bagina.” Pagaammo unay ni Jehova ti genetiko a pakabuklan ti tunggal adipenna. Ammona ti pisikal ken mental a pakabuklanda, dagiti abilidadda, dagiti natawid a paglaingan ken pagkapuyanda, dagiti kabaelanda, kasta met ti kapasnek ti panangipakatda kadagitoy a kabaelan a mangpataud kadagiti Nakristianuan a bunga. Ti kinuna ni Jesus maipapan iti balo a nangipisok iti dua a babassit a sensilio iti pagidulinan iti gameng ti templo ken ti pangngarigna maipapan iti bukel a naimula iti nadam-eg a daga ket makaparegta a pagarigan para kadagiti Kristiano a mabalin a maup-upay gapu iti di nainsiriban a panangidilig iti bagida kadagiti sabsabali.​—Marcos 4:20; 12:42-44.

18. (a) Apay a rumbeng nga ammuentayo no ania ti kaipapanan iti tunggal maysa kadatayo ti pannakabukel iti tapok? (b) Apay a di rumbeng nga upayennatayo ti napudno a panangsukimat iti bagi?

¹⁸ Nasken nga ammuentayo no ania ti kaipapanan ti pannakabukel iti tapok iti bukodtayo a kasasaad tapno makapagserbitay iti amin a kabaelantayo. (Proverbio 10:4; 12:24; 18:9; Roma 12:1) Babaen laeng ti panagbalin a sipapanunot kadagiti personal a pagkurangan ken pagkapuyantayo a makapagtalinaedtay a naalibtak iti pakasapulan ken posibilidad a rumang-ay. Iti panangsukimat iti bagi, pulos a saantay koma a liplipatan ti bileg ti nasantuan nga espiritu iti panangtulongna kadatayo a rumang-ay. Babaen iti dayta, naparsua ti uniberso, naisurat ti Biblia, ken, iti tengnga ti matmatay a lubong, nabukel ti maysa a natalna a baro a lubong a kagimongan. Isu nga awan duadua nga addaan ti nasantuan nga espiritu ti Dios iti umdas a bileg a mangipaay kadagidiay agkiddaw iti dayta iti sirib ken kired a kasapulan iti panangsalimetmet iti kinatarnaw.​—Mikias 3:8; Roma 15:13; Efeso 3:16.

19. Iti ania a saan a pagpambar ti pannakabukeltayo iti tapok?

¹⁹ Anian a makaliwliwa a maammuan a ni Jehova ket silalagip a tapoktayo! Nupay kasta, pulos a saantay koma nga ipagarup a maysa daytoy a nainkalintegan a pambar iti panagbalin a nasadut wenno nalabit panangaramid pay ketdi iti dakes. Nikaanoman! Ti [kinapudno] a silalagip ni Jehova a tapoktayo ket maysa nga ebkas ti di kaikarian a kinamanangaasina. Ngem ditay kayat ti agbalin a ‘di nadiosan a tattao, a pagbalinen ti di kaikarian a kinamanangaasi ti Diostayo kas pambar maipaay ti nalulok a kababalin ket libaken ti kakaisuna a Makinkukua kadatayo ken Apotayo, a ni Jesu-Kristo.’ (Judas 4) Ti panagbalin a tapok ket saan a pambar iti panagbalin a di nadiosan. Ikagumaan ti maysa a Kristiano a parmeken dagiti dakes a tarigagay, a disnogenna ti bagina ket iturongna kas maysa nga adipen, tapno saanna a ‘mapagleddaang ti nasantuan nga espiritu ti Dios.’​—Efeso 4:30; 1 Corinto 9:27.

20. (a) Iti ania a dua a benneg nga “aduan[tayo] ti aramiden iti trabaho ti Apo”? (b) Apay nga adda rasontayo nga agbalin a positibo?

²⁰ Itatta, iti maudi a tawtawen ti sistema ti lubong ni Satanas, saan a panawen daytoy ti panagkapuy​—saan no ti panangikaskasaba iti Pagarian ken panangparang-ay nga ad-adda kadagiti bunga ti espiritu ti Dios ti pagsasaritaan. Kadagitoy a benneg “aduan[tayo] ti aramiden.” Itan ti tiempo a rumang-ay agsipud ta ammotayo a ti “panagbannog[tayo] saan nga ubbaw.” (1 Corinto 15:58) Saranayennatayo ni Jehova, ta kinuna ni David maipapan kenkuana: “Pulos a dinanto ipalubos a magaraw ti nalinteg.” (Salmo 55:22) Anian a makaparagsak a maammuan a palpalubosannatayo ni Jehova a personal a makiraman iti kaindaklanan pay laeng a trabaho a naipaaramid kadagiti imperpekto a natauan a parsua​—uray tapoktayo laeng!

[Footnote]

Mailawlawagyo Kadi?

◻ Kasano a nagduma ti Genesis 2:7 ken Salmo 103:14 iti panangtukoyda kadagiti tattao kas naaramid iti tapok?

◻ Apay a makaparegta kadagiti Kristiano ita ti Hebreo kapitulo 11?

◻ Apay a nainsiriban a yaplikartayo ti prinsipio a nailanad idiay Galacia 6:4?

◻ Kasano a makatulong a manglapped iti pannakaupay ti Hebreo 6:10 ken 1 Corinto 15:58?

[Dagiti Ladawan iti panid 10]

Tuladen dagiti Kristiano ti pammati dagiti padada a managdaydayaw, ngem ti Manangan-anay iti pammatida, ni Jesus, ti sursurotenda