ILELEGGAK, ILELENNEK TI INIT

Ti tiempo a sumingising ti init iti ngatuen ti nagtugmokan ti langit ken daga, ken ti tiempo a lumneken sadiay ti init. Napapateg dagitoy a tiempo iti inaldaw a biag ti tattao idi panawen ti Biblia. Iti kaaduan a tattao, ti panagbannawag kasla luktanna ti tabing maipaay iti aramid iti aldaw ket iserra met dayta ti panagriwet iti malem. Kas insurat ti salmista: “Ti met laeng init ammona ti lumnekanna. Nangparnuayka iti sipnget, tapno agbalin dayta a rabii; iti dayta agsawar dagiti amin nga atap nga animal iti bakir. Dagiti burboran a bumaro a leon ngerngerngeranda ti aanupen ken iti panangsapul iti taraonda manipud iti Dios a mismo. Ti init mangrugi nga agsilnag​—agpapanawda ket agiddada kadagiti bukodda a paglemmengan a lugar. Ti tao mapan iti aramidna ken iti panagserbina agingga iti rabii. Anian a nagadu ti aramidmo, O Jehova! Isuda amin inaramidmo buyogen ti kinasirib. Ti daga napno kadagiti pinataudmo.”​—Sal 104:19-24.

Ti ileleggak ti init ket pagilasinan ti panangrugi ti nainkasigudan a periodo ti lawag ti aldaw ken, idi adda ni Jesu-Kristo ditoy daga, ti panangrugi ti panangbilang iti “sangapulo ket dua nga oras iti lawag ti aldaw.” (Mr 16:2; Jn 11:9) Siempre, adu ti nakabangonen sakbay nga agbannawag, kas iti nagaget a babai iti Proverbio 31:15. Nadakamat met a bimmangon ni Jesus sakbay a limgak ti init, tapno mangbusbos iti tiempo nga agkararag. (Mr 1:35) No limgaken ti init, aglukaten ti dadakkel a ruangan ti siudad, rummuaren dagiti lallaki nga agturong kadagiti talonda wenno kadagiti kaubasan, agpipilan dagiti babbai kadagiti bubon tapno agsakdoda iti danum, mapno iti tattao dagiti plasa, ken tumakdangen dagiti mangngalap tapno ilakoda dagiti nakalapanda iti rabii, a kalpasan dayta dalusan ken ayumaenda dagiti iketda.

Ti normal nga ar-aramid ken trabaho iti aldaw nagtultuloy agingga iti ilelennek ti init. No dumanin lumnek ti init, agawiden dagiti lallaki manipud iti talonda, bayadanen ti apoda dagiti tangdanda maipaay iti dayta nga aldaw, iyawiden ti babbai ti abastoda a danum iti rabii, agrikepen dagiti ruangan ti siudad, ket dagiti managwanawan rugiandan ti umuna kadagiti uppat a panagbantay iti rabii, bayat a mangrugin a masindian dagiti de lana a pagsilawan kadagiti pagtaengan iti intero a siudad. (Uk 19:14-16; Mt 20:8-12; De 24:15; Ge 24:11; Ne 13:19; Mr 13:35) Ngem maipaay iti adu, itultuloyda ti agtrabaho kalpasan a makanda ti pangrabiida, ta dagiti nagaget a lallaki ken babbai agabelda wenno adda pay asikasuenda a trabaho iti uneg ti pagtaengan. (Pr 31:18, 19; 2Te 3:8) Adda dagiti gundaway a ni Jesus ken dagiti apostolna intultuloyda iti rabii ti ministerioda ken ti aramid a nainaig iti dayta.​—Mt 14:23-25; Mr 1:32-34; 4:35-39; Lu 6:12; 2Co 6:4, 5.

Nupay ti ilelennek ti init ti nagserbi a pagilasinan ti panagleppas ti periodo ti lawag ti aldaw, dayta ti panangrugi ti baro nga aldaw ti kalendario kadagiti Judio, nga opisial a mangrugi iti ilelennek ti init ken mabilang dayta manipud rabii agingga iti rabii. (Le 23:32; idiligyo ti Mr 1:21, 32, a mangipakita a ti aldaw, a maysa a sabbath iti daytoy a kaso, nagpatingga iti rabii.) No kasta, ilelennek ti init ti panangrugi ti Nisan 14 ket dimteng ti oras a panangparti iti kordero ken pannangan iti Paskua.​—Ex 12:6-10; De 16:6; Mt 26:20; kitaenyo ti PASKUA.

Gapu ta ti aldaw nagpatingga iti ilelennek ti init, inkalikagum ti Linteg nga adda bambanag a maaramid. Ti kawes nga innala kas tani kasapulan a maisubli iti makinkukua iti dayta “iti ilelennek ti init.” (Ex 22:26; De 24:13) Kasta met, iti dayta a tiempo mabayadan dagiti tangdan dagiti matangtangdanan a trabahador (De 24:15), ti natay a bagi a nakabitin iti maysa a kayo kasapulan a maikkat ken maitabon (De 21:22, 23; Jos 8:29; 10:26, 27), ken ti maysa a tao a narugit sigun iti linteg kasapulan a digusenna ti bagina sa maibilang a nadalus manen kalpasan ti ilelennek ti init (Le 22:6, 7; De 23:11). Yantangay ti ilelennek ti init ti nangserra iti maysa nga aldaw ken nangirugi iti baro nga aldaw, ad-adda a maawatantayo ti kaipapanan ti pammagbaga ti apostol: “Saannakay koma a malnekan ti init a sipupungtotkayo pay.”​—Efe 4:26.

Ti ileleggak wenno isisingising ti init ket sagpaminsan a naaramat iti piguratibo a pamay-an. Iti 2 Samuel 23:3, 4 ti panagturay ti nalinteg nga agturay nga agbuteng iti Dios naikuna a makapabang-ar a kas “iti lawag ti bigat, no agsilnag ti init, maysa a bigat nga awanan ul-ulep.” (Idiligyo ti Mal 4:2; Mt 17:2; Apo 1:16.) Maipagapu iti ad-adipen ti Dios no apay a nakiddaw ken Jehova ti sasao a, “Dagiti managayat kenka agbalinda koma a kas no lumgak ti init iti kinamannakabalinna.”​—Uk 5:31; Mt 13:43; Sal 110:3; Da 12:3; igidiatyo iti Mik 3:5, 6; Jn 3:19, 20.

Dagiti termino a “leleggakan ti init” ken “lelennekan ti init” ket maar-aramat met a tumukoy iti direksion, a kaipapananna ti manipud daya agingga iti laud. (Ex 27:13; Jos 1:4; Sal 107:3; Apo 16:12) Daytoy ti anag ti Salmo 113:3: “Manipud iti ileleggak ti init agingga iti ilelennekna ti nagan ni Jehova maidaydayaw.” (Kitaenyo met ti Mal 1:11; Isa 45:6.) Ti ‘manipud ileleggak ti init agingga iti ilelennek ti init’ mabalin met a kaipapananna ti intero nga agmalmalem.