Ipatáyyo Kadi ti Nadudog a Puso?
NAKALKALDAANG, daytat’ gagangayen a pasamak: Natalimudaw ti nabatad a nakasalsalun-at a lakayen a tao a nabiit pay a pimmusay ti asawana ket natay iti sumagmamano nga aldaw wenno lawas. Ti gapu iti ipapatay? “Nadudog a puso,” kuna dagiti gagayyemna.
Mabalin a saan a sarsarita laeng daytoy. Nabayagen nga ammo dagiti managsirarak a ti di maipamuspusan a pakarigatan lapunosenna ti puso kadagiti kemikal a mamagbalin iti puso a saan a regular ti panagbitikna wenno panagkombulsion pay. Ngem nagtalinaed a misterio no kasano a mangrugi daytoy a proseso iti utek.
Patien ni Stephen M. Oppenheimer, maysa a neurologo idiay eskuelaan ti medisina iti Johns Hopkins University idiay Baltimore, Maryland, E.U.A., a nailasinnan ti paset ti utek a manginaig ti puso iti rikrikna. Ti insular cortex ket maysa a bassit a paset ti utek a sadiay ti autonomic nervous system, a mangtengtengngel iti trabaho a kas iti panaganges ken panagbitik ti puso, sabtenna ti limbic system, mangtaming kadagiti rikna, kas iti pungtot, buteng, ken pakaragsakan. Natakuatan ni Dr. Oppenheimer a ti pannakatignay ti insular cortex kadagiti utót ket nagbanag iti pannakaperdi ti piskel ti puso nga umasping iti nakita kadagiti tattao a naaddaan iti kellaat a cardiac fibrillation (nakaparpartak ken di agpapada a panagbitik ti puso ta di makitunos iti pulso). Naipakita met a ti pannakatignay ti insular cortex kadagiti tattao ket namataud kadagiti panagbalbaliw iti kapartak ti bitik ti puso ken ti presion ti dara. Isingasing dagitoy a natakuatan a talaga a mabalin a matay[ka] no nadudog ti puso.
Kunaen ti dadduma a ti nadudog a puso ti maysa a makagapu iti ipapatay ni Jesu-Kristo, a kenkuana naipadto: “Ti umsi binurakna toy pusok, ket di maagasan ti sugat.” (Salmo 69:20) Literal kadi a tarusantayo dagitoy a sasao? Nalabit kasta, ta dagiti oras sakbay ti ipapatay ni Jesus ket makatuok—saan laeng nga iti pisikal no di ket iti emosional. (Mateo 27:46; Lucas 22:44; Hebreo 5:7) Kasta met, mabalin nga ilawlawag ti nadudog a puso no apay a nagayus ti “dara ken danum” manipud iti naduyok iti espada a sugat ni Jesus kalpasan la unay ti ipapatayna. Ti pannakaperdi ti puso wenno maysa a dakkel nga urat ti mabalin a mangiruar iti dara iti barukong wenno iti pericardium—maysa a naglaon iti pluido a kulapot a nakaluklukay a nangbungon iti puso. Iti aniaman a lugar mangpataud ti maysa a sugat iti panagayus ti kasla “dara ken danum.”—Juan 19:34.
Siempre, awan duadua a nainaig dagiti dadduma a bambanag maipapan iti napartak nga ipapatay ni Jesus, agraman ti wagas ti pannakailansana ken ti panangabuso nga inibturanna sakbay dayta. Anian a panagyamantayo ta iti sidong dagitoy a narikut a kasasaad, sinalimetmetan ni Jesus ti kinasungdona! Kas banagna, isut’ intan-ok ni Amana, ni Jehova, iti nakangatngato [a saad]. (Filipos 2:8-11) Kasta met, pinagbalinna a posible ti panagbiagtayo nga agnanayon iti maysa a paraiso a daga.—Juan 17:3; Apocalipsis 21:3, 4.