Dagiti Naragsak a Kasar a Pakaidayawan ni Jehova

Nagkallaysa da Welsh ken Elthea idiay Soweto, South Africa, idi 1985. Kaduada ti anakda a babai a ni Zinzi, pasaray buyaenda ti wedding album-da, ket lagipenda dayta nakaay-ayat nga aldaw. Pagay-ayat ni Zinzi nga irupaan dagiti bisita iti daydi a kasar ken kaay-ayona dagiti ladawan ni nanangna a nakakawes iti napintas.

NANGRUGI ti kasar iti maysa a hall ti komunidad idiay Soweto babaen ti maysa a palawag maipapan ti panagasawa. Simmaruno ti maysa a koro dagiti Kristiano nga agtutubo a nagkanta kadagiti pagdayaw iti Dios iti uppat a boses. Kalpasanna, nangan dagiti bisita bayat a mapatpatokar ti tape a naglaon kadagiti kanta ti Pagarian iti kalalainganna a kapigsa. Awan ti naidasar nga inumen a de alkohol, ken awan ti naariwawa a musika wenno panagsasala. Imbes ketdi, tinagiragsak dagiti bisita ti naglalangen ken nangkablaaw iti agassawa. Agarup tallo nga oras ti kapaut ti intero nga okasion. “Maysa dayta a kasar a kanayon a nakaay-ayat a lagipen,” kinuna ni Raymond, maysa a Kristiano a panglakayen.

Idi tiempo ti kasarda, boluntario nga agtartrabaho da Welsh ken Elthea iti sanga nga opisina ti Watch Tower Bible and Tract Society idiay South Africa. Simple laeng a kasar ti kabaelanda. Adda dagiti Kristiano nga immikkat iti amin-tiempo a ministerio ket nagtrabahoda tapno mabaelanda ti engrande a kasar. Nupay kasta, saan a pagbabawian da Welsh ken Elthea ti simple a kasarda ta daytoy ti nangipalubos kadakuada a makapagtultuloy nga agserbi iti Dios kas amin-tiempo a ministro agingga a nayanak ni Zinzi.

Nupay kasta, kasano ngay no kayat ti agnobio nga adda ti nailubongan a musika ken panagsasala iti kasarda? No ngay ikeddengda a maidasar ti arak wenno dadduma pay nga inumen a de alkohol? Kasanon no kabaelanda ti dakkel ken engrande a paboda? Kasanoda a masigurado nga agbalin dayta a naragsak nga okasion ken maitutop kadagiti agdaydayaw iti Dios? Nasken a mausig a naimbag dagita a saludsod, ta imbilin ti Biblia: “Uray no mangmangan wenno umin-inum wenno agar-aramidkayo iti aniaman pay a banag, aramidenyo ti isuamin a bambanag a maipaay iti dayag ti Dios.”​—1 Corinto 10:31.

Liklikan ti Nalabes a Ragragsak

Narigat a panunoten ti saan a naragsak a kasar. Ngem adda dakdakkel a peggad no labsen met ti panagragragsak. Iti adu a kasar dagiti saan a Saksi, addada dagiti pasamak a di pakaidayawan ti Dios. Kas pagarigan, gagangay ti panaginum iti de alkohol agingga nga adda mabartek. Makapaladingit ta mapaspasamak met daytoy uray iti dadduma a kasar dagiti Kristiano.

Mamallaag ti Biblia a ti “naingel nga inumen managringringgor.” (Proverbio 20:1) Ti Hebreo a sao a naipatarus kas “managringringgor” kaipapananna ti “agariwawa.” No pagbalinen ti arak a naariwawa ti maysa a tao, panunotenyo laengen ti maaramidanna iti dakkel a tallaong nga aglalangen ken uminum iti nalabes! Nabatad a nalaka nga agbanag ti kakasta nga okasion iti “panagbibinnartek, naariwawa a panagragragsak, ken bambanag nga umasping kadagitoy,” a nailista iti Biblia kas “dagiti aramid ti lasag.” Saan a maikari iti biag nga agnanayon iti sidong ti turay ti Pagarian ti Dios ti asinoman a di agbalbaliw manipud kadagita nga aramid.​—Galacia 5:19-21.

Ti Griego a sao para iti “naariwawa a panagragragsak” ket nausar a mangiladawan iti naariwawa a panagmartsa iti lansangan dagiti medio nabartek nga agtutubo nga agkakanta, agsasala, ken agtoktokar. No nawadwad ti naingel nga inumen iti maysa a kasar, sa naariwawa pay ti musika ken di nanakman ti salsala, agpegpeggad a talaga ti okasion nga agbalin a naariwawa a panagragragsak. Iti kasta a kasasaad, mabalin a nalaka la kadagiti nakapuy ti matnag iti sulisog ken iti dadduma pay nga aramid ti lasag kas iti ‘pannakiabig, kinarugit, nalulok a kababalin, [wenno] irarasuk ti unget.’ Ania ti mabalin nga aramiden tapno maliklikan ti kakasta nga aramid ti lasag a mangikkat iti ragsak ti maysa a Nakristianuan a kasar? Tapno masungbatan dayta a saludsod, usigentayo ti kuna ti Biblia maipapan iti maysa a kasar a naangay idi.

Kasar a Dinar-ayan ni Jesus

Naawis ni Jesus ken dagiti adalanna a makiboda idiay Cana ti Galilea. Inawatda ti imbitasion, ket naparagsak pay ketdi ni Jesus ti okasion. Idi nagkurang ti arak, simimilagro a nangpataud iti kasasayaatan a klase ti arak kas reserba. Di pagduaduaan a ti nabati nga arak ket nagpaay para iti agyamyaman a nobio ken iti pamiliana kalpasan ti kasar.​—Juan 2:3-11.

Adda sumagmamano a leksion a maadaltayo iti paboda a dinar-ayan ni Jesus. Umuna, saan a napan ni Jesus ken dagiti adalanna nga awan ti imbitasion. Espesipiko a kuna ti Biblia a naawisda. (Juan 2:1, 2) Kasta met iti dua a pangngarig maipapan iti paboda, maulit-ulit a dinakamat ni Jesus a dimmar-ay dagiti bisita gapu ta naawisda.​—Mateo 22:2-4, 8, 9; Lucas 14:8-10.

Iti dadduma a pagilian, nakayugalian a dumar-ay iti paboda ti uray asino iti komunidad, naawis man wenno saan. Nupay kasta, mangiturong daytoy iti panagparikut iti kuarta. Mabalin nga umutang ti agnobio a di nabaknang tapno masiguradoda nga adda umdas a taraon ken inumen dagiti dumar-ay a di nakedngan ti bilangda. Isu a no ikeddeng ti agnobio a Kristiano a simple laeng ti saganada ken limitado ti awisenda, masapul a matarusan ken raemen daytoy dagiti padada a Kristiano a di naawis. Malagip pay ti maysa a lalaki a nagkasar idiay Cape Town, South Africa, a 200 a bisita ti inawisna iti kasarna. Nupay kasta, 600 ti timmabuno, ket dagdagus a naibus ti saganada. Karaman kadagiti dimmar-ay a di naawis ti maysa a bus a bisita. Nairana laeng idi nga agpaspasiarda iti Cape Town iti ngudo ti lawas ti kasar. Ti konduktor ti bus ket adayo a kabagian ti nobia. Pagarupenna nga adda karbenganna a mangawis iti intero a grupo a dina man la impakada iti nobio wenno iti nobia!

Malaksid no naibaga a maawis amin iti paboda, liklikan ti maysa a pudno a pasurot ni Jesus ti dumar-ay a di naawis ken makiraman iti taraon ken inumen a nairanta para kadagiti naawis a bisita. Dagiti agduyos a mapan nupay di naawis rumbeng nga isaludsodda iti bagida, ‘Saan kadi a panangipakita ti kinaawan panagayat iti kakaskasar no dumar-ayak iti daytoy a paboda? Saanakto kadi a parikut ken pakapukawan ti ragsak ti okasion?’ Imbes nga agsakit ti nakemna gapu ta di naawis, nalabit mangipatulod ti mannakaawat a Kristiano iti naayat a mensahe a mangkablaaw iti agassawa ket idawdawatna ti pammendision ni Jehova kadakuada. Mabalinna pay ketdi a tulongan dagiti agassawa babaen ti panangipatulodna iti regalo a mangnayon iti ragsak ti aldaw ti kasarda.​—Eclesiastes 7:9; Efeso 4:28.

Asino ti Manungsungbat?

Iti dadduma a paset ti Africa, nakayugalian a dagiti natataengan a kabagian ti mangibaklay kadagiti urnos ti kasar. Nalabit nga agyaman dagiti agnobio yantangay dida aggastosen. Nalabit awanto pay ti pampanunotenda a sungsungbatanda aniaman ti mapasamak. Nupay kasta, siguraduen pay ti agnobio a maraemto dagiti personal a kiddawda sakbay nga awatenda ti aniaman a tulong manipud kadagiti nasayaat ti panggepda a kakabagian.

Nupay ni Jesus ket Anak ti Dios a “bimmaba manipud langit,” awan ti mangipamatmat nga imbaklay wenno immatonanna ti kaaduan a bambanag iti paboda idiay Cana. (Juan 6:41) Imbes ketdi, salaysayen ti Biblia nga adda maysa a nadutokan nga agserbi kas “manangiturong iti padaya.” (Juan 2:8) Manungsungbat ngarud daytoy a tao iti baro nga ulo ti pamilia, ti nobio.​—Juan 2:9, 10.

Rumbeng a pagraeman dagiti Kristiano a kabagianda ti dinutokan ti Dios nga ulo ti kabbuangay a pamilia. (Colosas 3:18-20) Isu ti rumbeng a manungsungbat iti aniaman a mapasamak iti kasarna. Masapul a nainkalintegan ti nobio ket ikonsiderarna, no mabalbalin, dagiti kiddaw ti nobia, nagannak, ken pakaikamanganna. No ipapilit latta dagiti kabagian nga isuda ti mangyurnos kadagiti bambanag a maikaniwas iti pagayatan ti agnobio, nalabit a sidadayaw a pagkedkedan laengen ti agnobio ti tulongda ket isudan ti aggasto para iti simple a kasarda. Iti kasta, awanto ti mapasamak a pagbabawian ti agnobio. Kas pagarigan, iti maysa a Nakristianuan a kasar idiay Africa, ti di manamati a kabagian a nagakem kas host pinadayawanna dagiti pimmusay nga inapo!

No dadduma, pumanaw ti kakaskasar tapno ag-honeymoon sakbay a malpas ti paboda. Iti kasta a kaso, masapul a mangdutok ti nobio kadagiti responsable a tao a mangsierto a masalimetmetan dagiti pagalagadan ti Biblia ken malpas ti okasion iti umiso nga oras.

Naannad a Panagplano ken Kinatimbeng

Nabatad nga adu ti naimas a taraon iti kasar a dinar-ayan ni Jesus ta dineskribir dayta ti Biblia kas maysa a paboda. Kas nadakamaten, bastante met ti arak. Awan duadua nga adda maitutop a musika ken nanakman a panagsasala gapu ta gagangay dagitoy a paset ti ragragsak dagiti Judio. Impamatmat daytoy ni Jesus iti nalatak a pangngarigna maipapan iti barayuboy nga anak. Maragsakan unay ti nabaknang nga ama iti dayta a salaysay gapu iti isusubli ti agbabbabawi nga anakna isu a kinunana: “Mangantayo ken agragragsaktayo.” Sigun ken Jesus, nairaman iti padaya “ti konsierto ti musika ken panagsasala.”​—Lucas 15:23, 25.

Nupay kasta, makapainteres ta awan dinakamat ti Biblia a musika ken panagsasala iti kasar idiay Cana. Kinapudnona, awan pulos ti nadakamat a panagsasala iti aniaman a kasar nga insalaysay ti Biblia. Agparang a kadagiti matalek nga adipen ti Dios iti panawen ti Biblia, naiparparna laeng ti panagsasala ket saan a daytoy ti kangrunaan a paset dagiti kasarda. Adda kadi maadaltayo iti daytoy?

Iti dadduma a Nakristianuan a kasar idiay Africa, mausar dagiti nagpipigsa a sound system. Naariwawa unay ti musika nga uray la di makapagsasarita a naimbag dagiti bisita. No maminsan, agkurang ti taraon ngem aglablabes ti panagsasala. Imbes a maysa a paboda, mabalin a gundawayanda ti kakasta nga okasion a pagbalinen a pasala. Kanayonanna, masansan a mangatrakar ti naariwawa a musika kadagiti manangriribuk, ganggannaet a di naawis.

Yantangay saan a napateg ti musika ken panagsasala kadagiti kasar nga insalaysay ti Biblia, saan kadi a rumbeng a mangiwanwan daytoy iti agnobio nga agplamplano iti panagkallaysa a pakaidayawan ni Jehova? Kaskasdi, kas panagsagana iti sumagmamano a kallabes a kasar idiay makin-abagatan nga Africa, dagiti agtutubo a Kristiano a napili a makipaset iti programa binusbosda ti adu nga oras a nagensayo kadagiti narikut a sala. Agsobsobra ti binusbosda a tiempo para iti daytoy iti sumagmamano a bulan. Ngem rumbeng dagiti Kristiano a ‘gatangen ti tiempo’ para kadagiti “napatpateg a bambanag,” kas iti trabaho a panagebanghelio, personal a panagadal, ken itatabuno kadagiti Nakristianuan a gimong.​—Efeso 5:16; Filipos 1:10.

Maibatay iti kaadu ti arak nga inaramid ni Jesus, agparang a dakkel ken engrande ti kasar idiay Cana. Nupay kasta, masiguradotayo a saan a naariwawa ti okasion ken saan a nagbartek dagiti bisita kas iti napasamak iti dadduma a kasar dagiti Judio. (Juan 2:10) Apay nga ammotayo a kastoy? Gapu ta adda sadiay ni Apo Jesu-Kristo. Iti amin a tattao, ni Jesus ti kaannadan a nangannurot iti bilin ti Dios maipapan iti dakes a pannakitimpuyog: “Dika makitipon kadagiti mangnginum iti arak.”​—Proverbio 23:20.

No ikeddeng ngarud ti agnobio a maidasar ti arak wenno dadduma pay a naingel nga inumen iti kasarda, siguraduenda koma nga adda responsable a tattao a nainget a mangkontrol iti pannakaidasarna. Ket no ikeddengda nga adda musika, pilienda koma dagiti maitutop a kanta ken adda koma responsable a tao a mangasikaso iti kapigsana. Saan koma a maipalubos a dagiti bisita ti mangimaton ket patokarenda dagiti di maiparbeng a musika wenno iti di umiso a kapigsa. No adda panagsasala, nadayaw koma ken nanakman. No naalas wenno makagargari ti sala dagiti di manamati a kabagian wenno saan a nataengan a Kristiano, mabalin a baliwan ti nobio ti musika wenno sitataktika a kiddawenna nga isardeng laengen ti panagsasala. Ta no saan, agbalinto a nagulo ti kasar ket mangitibkol.​—Roma 14:21.

Gapu kadagiti pagdaksan a di maliklikan iti dadduma a klase ti moderno a sala, naariwawa a musika, ken ti nawadwad a naingel nga inumen, adu a Kristiano a nobio ti nangikeddeng a maikkat dagitoy iti kasarda. Nababalaw ti dadduma gapu iti daytoy. Ngem rumbeng ketdi a makomendaranda gapu iti ayatda a maliklikan ti aniaman a pakaumsian ti nasantuan a nagan ti Dios. Iti sabali a bangir, dadduma a nobio ti nangyurnos iti umno a musika, tiempo ti panagsasala, ken kalalainganna a maidasar a naingel nga inumen. Uray ania kadagita, ti nobio ti manungsungbat iti aniaman nga ipalubosna a mapasamak iti kasarna.

Idiay Africa, dadduma a di manakem ti mangbabalaw kadagiti nadayaw a kasar dagiti Kristiano ket kunada a kasda la nakipamumpon. Nupay kasta, saan a natimbeng dayta a panangmatmat. Mabalin a mangipaay iti temporario a ragsak dagiti dakes nga aramid ti lasag, ngem agbanag dayta iti pannakaburibor ti konsiensia dagiti Kristiano ken pakababalawan ti nagan ti Dios. (Roma 2:24) Iti sabali a bangir, mangpataud iti pudno a ragsak ti nasantuan nga espiritu ti Dios. (Galacia 5:22) Taliawen a siraragsak ti adu a Kristiano nga agassawa ti aldaw ti kasarda gapu ta ammoda a naragsak daydi nga okasion ken saan a ‘nakaigapuan ti pannakaitibkol.’​—2 Corinto 6:3.

Malagip pay laeng da Welsh ken Elthea ti adu a positibo a komento dagiti di manamati a kabagianda a dimmar-ay iti kasarda. Kinuna ti maysa: “Naumakamin kadagiti naariwawa a kasar kadagitoy nga al-aldaw. Nagsayaat ti rikna ti tumabuno iti maysa a desente a kasar.”

Kangrunaanna, dagiti Nakristianuan a kasar a naragsak ken nadayaw itan-okda ti Namunganay iti panagasawa, ni Jehova a Dios.

[Kahon/Ladawan iti panid 22]

PAGSUROTAN ITI PABODA

• No palubosanyo nga agbitla ti maysa a di manamati a kabagian, siniguradoyo kadi a di mangiserrek iti di Nakristianuan a tradision?

• No adda musika a mapatokar, piniliyo kadi dagiti maitutop laeng a kanta?

• Umiso la kadi ti kapigsa ti panagpatokaryo?

• No maipalubos ti panagsasala, maaramidto kadi a nadayaw?

• Kalalainganna laeng kadi ti maidasar a naingel nga inumen?

• Responsable kadi a tattao ti mangimaton iti pannakaiwarasna?

• Adda kadi naikeddeng a kalalainganna nga oras a panagpatingga ti paboda?

• Addadanto kadi responsable a tattao a mangasikaso iti urnos agingga a malpas?