Sabsabidongannakayo Kadi ti Espiritu ti Lubong?

IDI Setiembre 12, 1990, adda napasamak a panagbettak iti maysa a paktoria idiay Kazakstan. Nagwaras ti napeggad a radioaktibidad iti atmospera, a namagpeggad iti salun-at ti 120,000 a lokal nga agindeg, nga adu kadakuada ti nagprotesta kadagiti lansangan gapu iti dayta a makapapatay a sabidong.

Ngem bayat a naipalgak ti ad-adu nga impormasion, natakuatanda nga adun a dekada nga agnanaedda iti makasabidong nga aglawlaw. Iti adun a tawen, 100,000 a tonelada a radioaktibo a rugit ti naibasura iti di natalged, nawada a lugar. Nupay asideg kadakuada ti peggad, dida inkaskaso dayta. Apay?

Inaldaw, iti lokal nga estadium a pagay-ayaman, nangipaskil dagiti opisial iti radiation count, a nangipasimudaag nga awan aniaman a peggad. Umiso dagiti numero, ngem ti laeng gamma radiation ti impakitada. Ti alpha radiation, a di narukod, kasta met laeng ti kinapeggadna. Nangrugi a natarusan ti adu nga inna no apay a managsakit dagiti annakda.

Iti naespirituan a pannao, mabalin met a masabidongantayo iti di makita a sabidong. Ket kas kadagidiay daksanggasat a tattao idiay Kazakstan, saan nga ammo ti kaaduan daytoy a makapapatay a peggad. Ipabigbig ti Biblia daytoy a polusion kas “ti espiritu ti lubong,” nga imammaniobra ni Satanas a Diablo. (1 Corinto 2:12) Ti Kabusor ti Dios siraranggas nga us-usarenna daytoy nga espiritu​—wenno agdama a kababalin​—ti lubong tapno pakapuyenna ti nadiosan a debosiontayo.

Kasano a ti espiritu ti lubong ibusenna ti naespirituan a pigsatayo? Babaen ti pananggargarina iti derrep dagiti mata ken pananggundawayna iti nainkasigudan a kinamanagimbubukodantayo. (Efeso 2:1-3; 1 Juan 2:16) Babaen iti ehemplo, usigentayo ti tallo a nagduduma a benneg nga in-inut a pangsabidongan ti nailubongan a panagpampanunot iti espiritualidadtayo.

Panangyun-una iti Pagarian

Indagadag ni Jesus kadagiti Kristiano a ‘sapulenda nga umuna ti Pagarian ken ti kinalinteg ti Dios.’ (Mateo 6:33) Iti sabali a bangir, ti espiritu ti lubong mabalin nga ituggodnatayo iti di umiso a panangipangpangruna kadagiti bukodtayo a pagimbagan ken pagnam-ayan. Ti pangrugian ti peggad ket saan a maigapu iti naan-anay a panangiwaksi kadagiti naespirituan nga interes, no di ket ti panamagbalin kadagitoy a segundario. Mabalin a ditay ikaskaso ti peggad​—a kas iti di panangikaskaso dagiti tattao idiay Kazakstan​—gapu iti palso a pannakarikna iti kinatalged. Ti adu a tawen a matalek a panagserbitayo ken ti panangapresiartayo kadagiti naespirituan a kakabsattayo mabalin nga isu ti panggapuantayo a mangpanunot a ditay pulos paglikudan ti dana ti kinapudno. Mabalin a kasta ti narikna dagiti adu iti kongregasion ti Efeso.

Idi agarup tawen 96 K.P., kastoy ti imbalakad ni Jesus kadakuada: “Ikutak daytoy a maibusor kenka, a pinanawam ti ayat nga adda kenka idi damo.” (Apocalipsis 2:4) Dagitoy a Kristiano a nabayagen nga agserserbi inibturanda ti adu a pakarigatan. (Apocalipsis 2:2, 3) Sinursuruan ida dagiti matalek a panglakayen, a pakairamanan ni apostol Pablo. (Aramid 20:17-21, 27) Nupay kasta, iti panaglabas dagiti tawen, bimmaaw ti ayatda ken Jehova, ket napukawda ti naespirituan a puersada.​—Apocalipsis 2:5.

Nalabit dadduma kadagiti taga Efeso naapektaranda iti komersialismo ken kinarang-ay iti siudad. Nakalkaldaang, ti materialistiko a pagannayasan ti agdama a kagimongan intawtawna met ti dadduma a Kristiano. Ti determinado a panagtarigagay iti narang-ay a panagbiag isiasinatayo a di mapupuotan manipud kadagiti naespirituan a kalat.​—Idiligyo ti Mateo 6:24.

Iti panangipakdaarna iti daytoy a peggad, kinuna ni Jesus: “Ti pagsilawan ti bagi isu ti mata. No, ngarud, simple ti matam, ti intero a bagim naraniagto; ngem no nadangkes [“naapal,” footnote] ti matam, ti intero a bagim nasipngetto.” (Mateo 6:22, 23) Ti “simple” a mata ket daydiay naipamaysa iti naespirituan, daydiay mata a naisentro iti Pagarian ti Dios. Iti sabali a bangir, ti “nadangkes” a mata wenno “naapal” ket daydiay saan a nalawa ti panangmatmatna, a dagiti laeng dagus a nainlasagan a tarigagay ti mabalinna a kitaen. Dina makita dagiti naespirituan a kalat ken dagiti gunggona iti masanguanan.

Kinuna ni Jesus iti immun-una a bersikulo: “No sadino ti yan ti gamengmo, addanto met sadiay ti pusom.” (Mateo 6:21) Kasanotay a maammuan no nakasentro ti pusotayo kadagiti naespirituan wenno namaterialan a bambanag? Nalabit ti kasayaatan a giya ket ti panagsasaotayo, tangay ‘ti naruay iti puso sawen ti ngiwat.’ (Lucas 6:45) No madlawtayo a kankanayon nga agsasaotayo maipapan kadagiti material a banag wenno nailubongan a gapuanan, ebidensia dayta a nabingay ti pusotayo ket ngarud adda depektona ti naespirituan a panagkitatayo.

Ni Carmen, maysa a kabsat nga Español, ket naipasango iti kastoy a parikut.a “Napadakkelak iti kinapudno,” inlawlawag ni Carmen, “ngem idi agtawenak iti 18, inrugik ti bukodko a negosio a kindergarten. Kalpasan ti tallo a tawen addan uppat nga empleadok, rumangrang-ay ti negosio, ket adu idi ti mapaspastrekko. Nupay kasta, nalabit ti ad-adda a nakapnekak ket kabaelakon ti agbiag nga agbukbukod, ket ‘naballigiak.’ Kinapudnona, naipamaysa ti pusok iti negosio​—dayta idi ti ad-adda nga impategko.

“Impagarupko a makapagtultuloyak latta a Saksi bayat nga us-usarek ti kaaduan a tiempok iti negosio. Iti sabali a bangir, determinadoak met nga ad-adu pay ti maaramidak iti panagserbi ken Jehova. Idi agangay, ti ulidan ti dua a gagayyem a payunir isut’ nangguyugoy kaniak a mangyun-una iti intereses ti Pagarian. Kakongregasionko ti maysa kadakuada, ni Juliana. Dinak pinilpilit nga agpayunir, ngem ti panagsasaona ken ti rag-o a nabatad a nagun-odna iti ministeriona ti nakatulong kaniak a mangusig manen iti espiritualidadko.

“Idi kuan, bayat nga agbakbakasionak idiay Estados Unidos, nakipagdagusak ken Gloria, maysa a payunir a kabsat. Nabiit pay idi a nabalo, ken ay-aywananna ti balasitangna nga agtawen iti lima ken ni nanangna nga addaan iti kanser. Ngem nakapagpayunir. Natukay ti pusok iti ulidanna ken iti naimpusuan a panangapresiarna iti ministerio. Ti apagbiit nga uppat nga aldaw a kaaddak iti pagtaenganna isut’ namagbalin kaniak a determinado a mangipaay iti amin a kabaelak ken Jehova. Immuna nagbalinak a regular pioneer, ken sumagmamano a tawen kalpasanna, naawiskami ken ni lakayko nga agserbi idiay Bethel. Pinanawak ti negosiok​—a tubeng iti naespirituan nga irarang-ayko​—​ket ita mariknak a naballigi ti biagko iti imatang ni Jehova, a dayta ti pudno a napateg.”​—Lucas 14:33.

No sursuruentayo a “siguraduen dagiti napatpateg a bambanag,” a kas ti inaramid ni Carmen, dayta ti tumulong kadatayo nga agdesision a nainsiriban mainaig iti pagtrabahuan, edukasion, pagtaengan, ken panagbiagtayo. (Filipos 1:10) Ngem sigsiguraduentay met kadi dagiti napatpateg a bambanag no maipapan iti paglinglingayan? Daytoy ti maysa pay a benneg a dakkel ti impluensia ti espiritu ti lubong.

Ilugaryo ti Panagaliwaksay

Ti espiritu ti lubong sisisikap a gunggundawayanna ti nainkasigudan a tarigagay dagiti tattao nga aginana ken agaliwaksay. Yantangay kaaduan a tattao awan napaypayso a namnamada iti masanguanan, nalawag nga ikagumaanda ita ti agpennek iti panaglinglingay ken panagaliwaksay. (Idiligyo ti Isaias 22:13; 1 Corinto 15:32.) Madlawtay kadi a dumakdakkel ti panangipategtayo iti panagaliwaksay? Mabalin a pagilasinan dayta a ti panagpampanunot ti lubong suksukogenna ti panangmatmattayo.

Mamakdaar ti Biblia: “Ti agayat iti panagay-ayam [“paglinglingayan,” Lamsa] napanglawto a tao.” (Proverbio 21:17) Saan a dakes ti agragsak, ngem ti panagayat iti dayta, wenno panangipangpangruna iti dayta, mangituggod iti naespirituan a kinapanglaw. Kumusimtayo iti naespirituan, ket basbassiten ti tiempotayo a mangikasaba iti naimbag a damag.

Gapuna, balakadannatayo ti Sao ti Dios nga ‘iwayaantay ti panunottayo maipaay iti trabaho, a naan-anay nga agteppel.’ (1 Pedro 1:13, The New English Bible) Kasapulan ti panagteppel tapno siuumiso a malimitarantay ti tiempotayo nga agaliwaksay. Ti panagbalin a nawaya maipaay iti trabaho kayatna a sawen a sisasagana para iti naespirituan nga aktibidad, panagadal man, pannakigimong, wenno panagserbi iti tay-ak.

Ti ngay panaginana a kasapulantayo? Mariribukantay kadi no agaliwaksaytayo? Saan a pulos. Napateg ti panaginana, nangnangruna iti agdama a makapasikor a lubong. Nupay kasta, kas dedikado a Kristiano saan a mabalin nga ipamaysatay ti biagtayo iti panagaliwaksay. Ti nalabes a panagaliwaksay pabassitenna ti tiempotayo nga agaramid kadagiti napateg a banag. Mabalin a pakapuyenna ti pannakariknatayo iti kinaganat, ken mabalin nga iparegtana pay ti panangpabus-oy iti bukodtayo a bagi. Kasano ngarud a maaddaantayo iti natimbeng a panangmatmat iti panaginana?

Irekomenda ti Biblia ti sangkabassit a panaginana imbes nga agbannog iti nalabes​—nangnangruna no saan a napateg dayta a trabaho. (Eclesiastes 4:6) Nupay makatulong ti panaginana a mangpasubli iti pigsatayo, ti aktibo a puersa ti Dios ti gubuayan ti naespirituan a bileg. (Isaias 40:29-31) Awatentayo daytoy a nasantuan nga espiritu mainaig kadagiti Nakristianuan a trabahotayo. Ti personal a panagadal taraonanna ti pusotayo ken iparegtana dagiti umiso a tarigagay. Ti itatabuno kadagiti gimong parayrayenna ti apresasiontayo iti Namarsua kadatayo. Ti pannakiraman iti Nakristianuan a ministerio parayrayenna ti pannakaseknantayo kadagiti sabsabali. (1 Corinto 9:22, 23) Kas inlawlawag ni Pablo, “ti makinruar a kinatao pudno a kumapuy, ngem ti makin-uneg a kinatao mapappapigsa iti inaldaw.”​—2 Corinto 4:16, Phillips.

Ni Ileana, nga addaan innem nga annak ken di manamati ti asawana, napalalo ti kinaokupadona. Adu ti rebbengenna iti mismo a pamiliana ken iti sumagmamano pay a kabagian, gapuna kasla agap-apura a kanayon. Nupay kasta, mangipakpakita met iti naisangsangayan nga ulidan iti panangasaba ken panagsagana iti gimong. Kasano a maaramidna ti nakaad-adu a trabaho?

“Dagiti gimong ken panagserbi iti tay-ak pudno a tultulongannak a mangibaklay iti dadduma pay a rebbengek,” ilawlawag ni Ileana. “Kas pagarigan, kalpasan ti panangasaba, adu ti mabalinko a panunoten bayat nga agtagtagibalayak. Masansan nga irapinko ti agkanta. Iti sabali a bangir, no malanganak ti makigimong wenno bassit ti maaramidak iti tay-ak ti serbisio, pudno a makabannog ti agtagibalay.”

Anian a naiduma dayta iti nalabes a panangipateg iti panagaliwaksay!

Ti Naespirituan a Kinaimnas Makaay-ayo ken Jehova

Agbibiagtay iti lubong a kumarkaro ti pannakakumikomna iti pisikal a langa. Adu a kuarta ti busbusbosen dagiti tattao kadagiti wagas a nairanta a mangpasayaat iti langada ken mangkissay kadagiti epekto ti panaglakay/panagbaket. Karaman kadagitoy ti hair transplant ken panagtina, breast implant, ken cosmetic surgery. Minilion ti agtarigagay nga agpakuttong, mapmapanda kadagiti gymnasium, ken tumabtabunoda kadagiti klase iti aerobics, wenno gumatangda kadagiti video maipapan iti ehersisio ken libro maipapan iti panagdieta. Ti lubong ipapatina kadatayo a ti pisikal a langatayo ti tulbek iti kinaragsak, a nakapatpateg ti “itsura[tayo].”

Idiay Estados Unidos, ti maysa a surbey nga inadaw ti magasin a Newsweek natakuatanna a 90 porsiento kadagiti puraw nga Americano a tin-edyer ti “saan a kontento iti pammagida.” Ti nakaro a panagkalikagum iti nasayaat a pammagi maapektaranna ti espiritualidadtayo. Ni Dora ket maysa nga agtutubo a Saksi ni Jehova a mabain iti pammagina gapu ta medio nalukmeg. “No mapanak ag-shopping, narigat ti agbirok kadagiti kawes a maibagay kaniak,” inlawlawagna. “Kasla nairanta dagiti napintas a kawes a para laeng kadagiti narapis a tin-edyer. Dakdakes pay, adu ti makainsulto a komento dagiti tattao maipapan iti kinalukmegko, a mangsair unay kaniak, nangnangruna no dagiti naespirituan a kakabsatko ti nagkomento.

“Kas banagna, ad-addan a maseknanak unay iti langak, agingga a maikadua laengen dagiti naespirituan a banag iti biagko. Kasla ketdin agpannuray ti ragsakko iti rukod ti siketko. Naglabasen ti sumagmamano a tawen, ket ita ta nagmataenganakon kas maysa a babai ken kas Kristiano, naiduman ti panangmatmatko kadagiti bambanag. Nupay maseknanak iti langak, mautobko a napatpateg ti naespirituan a kinapintas, ket dayta ti kangrunaan a pakapnekak. Apaman a naawatak dayta, insaadkon dagiti intereses ti Pagarian iti umiso a lugarda.”

Ni Sara ket maysa a matalek a babai idi un-unana nga addaan iti kastoy a natimbeng a panangmatmat. Nupay dakamaten ti Biblia ti pisikal a kinapintasna idi agtawen iti nasurok nga 60, nangnangruna nga inturongna ti atension kadagiti nasayaat a galad ni Sara​—ti nalimed a kinatao ti puso. (Genesis 12:11; 1 Pedro 3:4-6) Naalumamay, naemma, ken managpasakup iti asawana. Saan a naringgoran ni Sara maipapan iti panangmatmat kenkuana dagiti sabsabali. Nupay naggapu iti nabaknang a pamilia, situtulok a nagnaed kadagiti tolda iti nasurok nga 60 a tawen. Sipapakumbaba ken situtulok a sinuportaranna ni lakayna; isut’ maysa a babai nga addaan pammati. Dayta ti pudno a nangpapintas kenkuana.​—Proverbio 31:30; Hebreo 11:11.

Kas Kristiano, interesadotayo a mangparang-ay iti naespirituan a kinaimnastayo, ti imnas a, no regular a masukay, rumang-ay ken agpaut. (Colosas 1:9, 10) Mataripatotay ti naespirituan a langatayo iti dua a kangrunaan a wagas.

Ad-adda a napintastayo iti imatang ni Jehova bayat a makiramantayo iti makaispal-biag a ministerio. (Isaias 52:7; 2 Corinto 3:18–​4:2) Mainayon pay, ad-adda a pumintastayo bayat a masursurotay nga iparangarang dagiti Nakristianuan a galad. Adu dagiti gundaway a pangparang-ayan iti naespirituan a kinapintastayo: “Maaddaankayo iti nadungngo a panagayat iti maysa ken maysa. Iti panangipakita ti pammadayaw iti maysa ken maysa mangidaulokayo. . . . Nasgedkayo koma iti espiritu. . . . Surotenyo ti kurso ti kinamanagpadagus. . . . Makipagrag-okayo kadagiti tattao nga agrag-o; makipagsangitkayo kadagiti tattao nga agsangit. . . . Dikay subadan ti dakes iti dakes iti asinoman. . . . Makikappiakayo iti isuamin a tattao.” (Roma 12:10-18) Ti panangpatanor kadagita a kababalin pagbalinennatayo a napateg iti imatang ti Dios ken iti padatayo a tattao, ket pabassitenna ti kinalaad dagiti natawidtayo a dakes a pagannayasan.​—Galacia 5:22, 23; 2 Pedro 1:5-8.

Mabalintayo a Sarangten ti Espiritu ti Lubong!

Iti nakaad-adu a nasikap a wagas, ti makasabidong nga espiritu ti lubong mapakapuyna ti kinatarnawtayo. Mapagbalinnatayo a di mapmapnek iti adda kadatayo ket kalikagumantayo nga iyun-una dagiti bukodtay a kasapulan ken paginteresan imbes a ti pagayatan ti Dios. Wenno mabalin nga ituggodnatayo a mangutob kadagiti kapanunotan ti tao imbes a ti kapanunotan ti Dios, nga ad-addan nga ipangpangrunatayo ti panagaliwaksay wenno pisikal a langa.​—Idiligyo ti Mateo 16:21-23.

Determinado ni Satanas a mangdadael iti espiritualidadtayo, ket ti espiritu ti lubong ti maysa kadagiti kangrunaan nga igamna. Laglagipenyo a mabaliwan ti Diablo dagiti taktikana manipud kadagiti taktika a mayarig iti ngumerngernger a leon a pagbalinenna a kasla nasikap a serpiente. (Genesis 3:1; 1 Pedro 5:8) No dadduma, ti lubong parmekenna ti maysa a Kristiano babaen ti naranggas a panangidadanes, ngem kaaduanna, in-inutenna a sabidongan. Ad-adda a maseknan idi ni Pablo iti dayta a maikadua a peggad: “Maamakak nga iti uray kasano, kas iti panangallilaw ti serpiente ken Eva babaen ti kinasikapna, dagiti pampanunotyo mabalin a mapadakesda a maiyadayo iti kinapasnek ken iti kinadalus a maiparbeng ken Kristo.”​—2 Corinto 11:3.

Tapno masaluadantay ti bagbagitayo manipud iti kinasikap ti serpiente, masapul a mailasintayo ti propaganda nga “agtaud iti lubong” kalpasanna sititibker nga iwaksitayo dayta. (1 Juan 2:16) Ditay koma maallilaw a mangipagarup a di makadangran ti nailubongan a panagpampanunot. Nakaam-amak unayen ti makasabidong nga angin ti sistema ni Satanas.​—Efeso 2:2.

Apaman a mailasintayo ti nailubongan a panagpampanunot, mabalintay a sarangten dayta babaen ti panangpunnotay iti panunot ken pusotayo iti nadalus a pannursuro ni Jehova. Kas ken Ari David, kunaentayo: “Iparangmo kaniak dagiti daldalanmo, O Jehova; isurom kaniak dagiti dandanam. Iturongnak iti kinapudnom, ket isuronak; ta sika ti Dios ti pannakaisalakanko.”​—Salmo 25:4, 5.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 26]

Ti panagkalikagum iti nanam-ay a panagbiag maisiasinatayo manipud kadagiti naespirituan a kalat