Panagraem iti Autoridad​—Apay a Kasapulan?

SIASINO ti di maragsakan nga adda autoridad ti polis a mangtiliw kadagiti kriminal nga agtakaw kadagiti sanikuatayo wenno mamagpeggad iti pamiliatayo? Ket ditay kadi apresiaren nga adda autoridad dagiti korte a mangdusa kadagiti kriminal tapno masaluadan ti komunidad?

Mabalin met a malagiptayo ti dadduma pay a makatulong a serbisio publiko kas iti pannakamantener ti kalsada, kinadalus, ken edukasion​—a masansan a mapondoan babaen dagiti buis a nakolekta ti gobierno. Dagiti pudno a Kristiano ti mangyun-una a mangipakita a maiparbeng ti panagraem iti nadutokan nga autoridad. Ngem naan-anay kadi dayta a panagraem? Kadagiti ania nga aspeto ti biag a makalikaguman ti panagraem iti autoridad?

Autoridad iti Komunidad

Ibilin ti Biblia iti amin a tattao, manamati man wenno di manamati, a raemenda ti gobierno, a mangisaysayangkat iti pagimbagan ti komunidad. Nagsurat ni Kristiano nga apostol Pablo kadagiti kapammatianna idiay Roma maipapan iti daytoy a banag, ket nasayaat nga usigen ti imbagana, kas nailanad iti Roma 13:1-7.

Maysa nga umili iti Roma ni Pablo, ket ti Roma ti kabilgan a nasion iti daydi a tiempo. Iti surat ni Pablo idi agarup 56 K.P., binalakadanna dagiti Kristiano nga agbalinda koma a mapagulidanan nga umili. Kinunana: “Tunggal kararua paiturayan koma kadagiti nangatngato nga agtuturay, ta awan ti turay no saan a babaen iti Dios; dagiti adda nga agtuturay impasdek ti Dios kadagiti relatibo a saadda.”

Inlawlawag ditoy ni Pablo a no saan a gapu iti pammalubos ti Dios, awan koma ti uray ania a natauan a turay. Iti dayta nga anag, relatibo ti saad dagiti nangatngato nga agtuturay iti panggep ti Dios. Makuna ngarud a “ti bumusor iti turay innalana ti takder a maibusor iti urnos ti Dios.”

Nupay mabalin a padayawan dagiti nangatngato nga agtuturay dagiti umili nga agaramid ti naimbag, adda met kalintegan dagitoy nga agtuturay a mangdusa kadagiti makabasol. Adda umdas a rason dagidiay managdakdakes nga agbuteng iti kalintegan dagiti agtuturay nga agakem kas “manangibales,” ta ar-aramiden dayta dagiti gobierno kas “ministro ti Dios.”

Sinerraan ni Pablo ti panangilawlawagna idi a kinunana: “Addaankayo ngarud iti makatignay a rason tapno agpaituraykayo, saan laeng a maigapu iti dayta a pungtot no di ket maigapu met iti konsiensiayo. Ta dayta ti makagapu nga agbaybayadkayo met iti buis; ta isuda ket publiko nga ad-adipen ti Dios a naynay nga agserserbi iti daytoy met laeng a panggep.”

Dagiti nangato nga agtuturay ti makaammo no kasano ti pannakausar dagiti buis, saan a dagiti umili. Kas mapagtalkan nga umili, taginayonen ti maysa a Kristiano ti nadalus a konsiensia. Ammona a no agpasakup kadagiti nangatngato nga agtuturay ken agbayad iti umiso a buis, saanna laeng a sursuroten ti urnos ti komunidad a pagnanaedanna no di ket tungtungpalenna met dagiti pagalagadan ti Dios.

Ti Pamilia ken Autoridad

Komusta met ti autoridad iti pamilia? Idi maladaga pay, masansan nga agsangit wenno agiriag ti ubing no agkalikagum iti atension. Ngem ti masirib a nagannak ammuenna no ania a talaga ti masapul ti ubing imbes a padiktaran iti panagalborotona. Saan a mapawpawilan ti dadduma nga ubbing bayat a dumakdakkelda ken mapalpalubosanda a mangaramid iti kaykayatda. Gapu ta kurang pay ti kapadasanda, mabalin a makaaramidda iti krimen wenno dadduma a dakes a banag. Agresulta dayta iti pannakariribuk ti pamilia ken ti komunidad, kas pagaammo ti adu a lokal nga autoridad.

“Naladaw unay ti panangdisiplina dagiti nagannak kadagiti annakda,” kuna ni Rosalind Miles, autor ti Children We Deserve. “Kappasngay pay la ti ubing, rugiamon nga isuro.” No iti damo pay laeng ket makisarita dagiti nagannak buyogen ti timek a mangipasimudaag iti naasi ken nadungngo nga autoridad sa maiparangarang dayta kadagiti tignayda, masursuro a dagus dagiti ubbing ti tumulok iti dayta nga autoridad ken iti naayat a disiplina a kakuyogna.

Naglaon ti Biblia iti nakaad-adu nga impormasion maipapan iti autoridad iti pamilia. Iti libro dagiti Proverbio, ni masirib a Solomon impatuldona ti panagkaykaysa dagiti managbuteng-Dios a nagannak iti imatang dagiti annakda, idi a kunana: “Anakko, denggem ti pannursuro toy amam, ket dika bay-an ti linteg ni inam.” (Proverbio 1:8) No makita dagiti ubbing a kanayon nga adda panagkaykaysa ti dadakkelda, ammoda ti paglugaranda. Mabalin a padasenda a pagkontraen ti kapanunotan dagiti dadakkelda tapno laeng maalada ti kayatda. Ngem proteksion kadagiti ubbing no adda panagkaykaysa ti autoridad dagiti nagannak.

Ibaga ti Biblia a ti asawa a lalaki ti kangrunaan a makinresponsabilidad iti naespirituan a pagimbagan ti annak ken ti asawana. Daytoy ti maaw-awagan a kinaulo. Kasano a maipakat daytoy a kinaulo? Kuna ni Pablo a no kasano a ni Kristo ti Ulo ti kongregasion kasta met a ti lalaki ti ulo ti asawana. Sa innayon ni Pablo: “Assawa a lallaki, itultuloyyo nga ayaten dagiti assawayo, no kasano a ni Kristo inayatna met ti kongregasion [ti naespirituan a nobiana] ken inyawatna ti bagina a maipaay iti dayta.” (Efeso 5:25) No tuladen ti lalaki ti ulidan ni Jesus ken nabuyogan iti ayat ti panangusarna iti kinaulona, magun-odna ti “nauneg a panagraem” ti asawana. (Efeso 5:33) Dagiti ubbing iti kasta a pagtaengan mabigbigda met ti pateg ti inted-Dios nga autoridad ket masursuroda ti agpasakup iti dayta.​—Efeso 6:1-3.

Kasano a maipatungpal dagiti agsolsolo a nagannak, agraman dagidiay nabalo, daytoy a banag? Maysa man nga ama wenno ina, mausarda ti autoridad iti pamay-an a kas iti panangusar ni Jehova ken ni Jesu-Kristo iti autoridadda. Kanayon a nagsao ni Jesus nga addan iti autoridad​—ti autoridad ni Amana ken ti autoridad ti naipaltiing a Kasuratan.​—Mateo 4:1-10; 7:29; Juan 5:19, 30; 8:28.

Mangipaay ti Biblia iti naruay a makagunggona a prinsipio mainaig kadagiti parikut a sangsanguen dagiti ubbing. No usigen ken suroten ti nagannak dagitoy a prinsipio, maipaayda kadagiti annakda dagiti naayat ken makatulong a patigmaan. (Genesis 6:22; Proverbio 13:20; Mateo 6:33; 1 Corinto 15:33; Filipos 4:8, 9) Mabalin met nga agsukimat dagiti nagannak kadagiti naibatay-Biblia a publikasion a nairanta a tumulong kadakuada a mangsanay kadagiti annakda a mangapresiar kadagiti pagimbagan ti panagtulnog iti autoridad ti Kasuratan.a

Ti Kongregasion Kristiano ken Autoridad

“Daytoy ti Anakko, ti dungdungnguen, isu nga inanamongak; agimdengkayo kenkuana.” (Mateo 17:5) Dagitoy a sasao nga insawang a mismo ni Jehova a Dios patalgedanda nga agsasao ni Jesus buyogen ti nadibinuan nga autoridad. Nairekord dagiti sinaona iti uppat a salaysay ti Ebanghelio a nalakatay la a mabasa.

Sakbay la unay nga immuli idiay langit, impakaammo ni Jesus kadagiti adalanna: “Isuamin a kinaturay naiteden kaniak idiay langit ken ditoy daga.” (Mateo 28:18) Kas Ulo ti kongregasion, saan la nga ay-aywanan ni Jesus dagiti napulotan a pasurotna ditoy daga no di ket, sipud idi naiparukpok ti nasantuan nga espiritu idi Pentecostes 33 K.P., inusarna met ida kas kalasugan ti kinapudno, kas “matalek ken masirib nga adipen.” (Mateo 24:45-47; Aramid 2:1-36) Kasano a naibanagna amin dagitoy a pakapabilgan ti kongregasion Kristiano? “Idi isu immuli sadi ngato . . . , nangted kadagiti sagut a tattao.” (Efeso 4:8) Dagitoy a “sagut a tattao” ket papanglakayen a Kristiano a dinutokan ti nasantuan nga espiritu ken naikkan iti autoridad a mangasikaso iti naespirituan a pagimbagan dagiti kapammatianda.​—Aramid 20:28.

Imbalakad ngarud ni Pablo: “Lagipenyo dagidiay mangidadaulo kadakayo, isuda a nangisao kadakayo ti sao ti Dios, ket bayat nga ut-utobenyo ti pagbanagan ti kababalinda tuladenyo ti pammatida.” Gapu ta sursuroten a naimbag dagitoy a matalek a lallaki ti addang ni Jesus, nainsiriban a tuladentayo ti pammatida. Kinuna pay ni Pablo: “Agtulnogkayo koma kadagidiay mangidadaulo kadakayo ket agpasakupkayo, [“itultuloyyo ti agpasakup kadakuada,” The Amplified Bible] ta agtultuloy a bambantayanda dagiti kararuayo a kasla isudanto dagidiay mangaramid iti pannakikuenta; tapno aramidenda daytoy a buyogen ti panagrag-o ket saan a buyogen ti panagsennaay, ta daytoy makadangranto kadakayo.”​—Hebreo 13:7, 17.

Ania ti mapasamak no di maikankano ti kasta a bilin? Kasta ti inaramid idi ti dadduma a kameng ti nagkauna a kongregasion Kristiano ket nagapostatada. Nadakamat da Himeneo ken Fileto kas lallaki a nangdadael iti pammati ti dadduma ken ‘nangsalungasing iti nasantuan’ babaen dagiti awan kapapay-anna a panagsasaoda. Kunada a napasamaken ti panagungar, mabalin nga iti naespirituan wenno simboliko a pamay-an, ket awan ngarud ti mapasamak a panagungar iti masanguanan iti sidong ti Pagarian ti Dios.​—2 Timoteo 2:16-18.

Imbag laengen ta adda dagiti nadutokan nga autoridad. Nabalusingsing dagiti Kristiano a panglakayen ti kakasta a panagrasrason gapu ta, kas pannakabagi ni Jesu-Kristo, inusarda ti puersa ti Kasuratan. (2 Timoteo 3:16, 17) Kasta met ita iti kongregasion Kristiano, a nailadawan kas “maysa nga adigi ken sadiri ti kinapudno.” (1 Timoteo 3:15) Di pulos maipalubos a dadaelen dagiti di umiso a sursuro “ti pagtuladan iti makapasalun-at a sasao,” a nataginayon kadagiti binulong ti Biblia nga agpaay kadatayo kas nasayaat a talek.​—2 Timoteo 1:13,14.

Nupay kumarkaro ti kinaawan panagraem iti autoridad ditoy lubong, kas Kristiano bigbigentayo a naipasdek a pagimbagantayo dagiti umiso nga autoridad iti komunidad, iti pamilia, ken iti kongregasion Kristiano. Pagsayaatan ti salun-at, emosion, ken espiritualidadtayo no raementayo ti autoridad. No bigbigen ken agpasakuptayo iti kasta nga inted-Dios nga autoridad, saluadandatayo dagiti kangrunaan nga autoridad​—ni Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo​—agpaay iti agnanayon a pagimbagantayo.​—Salmo 119:165; Hebreo 12:9.

[Footnote]

[Blurb iti panid 5]

Naglaon ti Biblia iti nakaad-adu nga impormasion maipapan iti autoridad iti pamilia

[Ladawan iti panid 6]

Mabalin dagiti agsolsolo a nagannak ti direkta nga agpannuray iti autoridad ni Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo

[Dagiti Ladawan iti panid 7]

Bigbigen dagiti Kristiano a naipasdek dagiti umiso nga autoridad iti pamilia, iti kongregasion Kristiano, ken iti komunidad nga agpaay iti pagimbaganda

[Picture Credit Line iti panid 4]

Photo by Josh Mathes, Collection of the Supreme Court of the United States