No Tumaud Dagiti Saan a Pagkinnaawatan ti Agassawa

AWAN ti nasimbeng nga agassawa a pagragsakanda ti agsupiat, ngem gagangay unay dayta. Kas pagarigan, adda maisawang ti maysa a makaparurod iti asawana. Ngumato dagiti boses, ket agpungtotda, a pangrugian ti emosional nga argumento a napakuyogan kadagiti makasair a sasao. Kalpasanna, dida pulos agtinnagari. Inton agangay, bumaaw ti unget ket agpadispensarda iti maysa ken maysa. Maisubli ti talna​—agingga iti sumaruno a dida manen pagkinnaawatan.

Kadagiti programa iti telebision, nakaad-adu ti angaw ken estoria maipapan kadagiti panagsubang dagiti agassawa, ngem saan a nakakatkatawa dayta iti kinapudnona. Kuna ti maysa a proverbio ti Biblia: “Adda agsao a sidadarasudos a kas kadagiti panagduyok ti kampilan.” (Proverbio 12:18, Ti Biblia) Wen, ti nagubsang a sasao mangimula iti sakit ti nakem nga agpaut iti mabayag kalpasan ti panagpatingga ti supiat. Ti panagsubang mabalin a mangitunda pay iti kinaranggas.​—Exodo 21:18.

Siempre, gapu iti kinaimperpekto ti tao, di maliklikan no dadduma dagiti parikut dagiti agassawa. (Genesis 3:16; 1 Corinto 7:28) Kaskasdi, saan a rumbeng a matmatan kas normal dagiti masansan ken nairteng a supiat. Napaliiw dagiti eksperto a dakdakkel ti posibilidad nga agdiborsio ti agassawa no kanayon nga agsubangda. Gapuna, napateg kadakayo nga agassawa a sursuruenyo a tamingen iti natalna a pamay-an dagiti diyo pagkinnaawatan.

Panangusig iti Kasasaad

No kanayon nga agsupiatkayo nga agassawa, ikagumaanyo a tinongen no agpapada ti pakaigapuan dagiti panagsupiatyo. Ania ti kanayon a mapasamak no adda diyo pagkinnaawatan? Agsubangkayo kadi a dagus sa insultuen ken pabasolenyo ti maysa ken maysa? No kasta, ania ti mabalinyo nga aramiden?

Umuna, sipupudno nga usigem no adda ti maar-aramidmo a mangpakpakaro iti parikut. Nalakaka kadi nga agpungtot? Mannakisupiatka kadi? Ania ti panangmatmat ti asawam maipapan iti dayta a banag? Napateg nga usigem daytoy naudi a saludsod, agsipud ta mabalin nga agduma ti kapanunotanyo nga agassawa maipapan iti makuna a pannakisupiat.

Kas pagarigan ta saan a mannanao ti asawam, idinto ta prangka ken nabara ti panangyebkasmo iti riknam. Nalabit nga ibagam: “Iti pamilia a dimmakkelak, kasta ti pamay-anmi amin a makitungtong. Saan a pannakisupiat dayta!” Ken nalabit a kasta met ti panangmatmatmo. Ngem posible a ti ipapanmo a kinaprangka ket matmatan ti asawam kas makapasakit ken pannakiapa. Uray ti panangammo laeng a nagduma ti estiloyo nga agassawa iti pannakikomunikar ket makatulong a manglapped kadagiti di pagkinnaawatan.

Laglagipenyo met a ti panagsupiat saanna a kanayon nga iraman ti panagriaw. Insurat ni Pablo kadagiti Kristiano: “Maikkat koma kadakayo ti . . . panagririaw ken nabassawang a panagsasao.” (Efeso 4:31) Ti “panagririaw” tukoyenna ti napigsa a boses, idinto ta ti “nabassawang a panagsasao” tukoyenna ti linaon ti maibagbaga. No kasta, uray mayarasaas ti sasao, mabalin a pannakisupiat dagita no makaparurod wenno makapainsulto.

Bayat a silalagipka kadagita, utobem manen no kasanom a tamtamingen dagiti diyo pagkinnaawatan nga agassawa. Mannakisupiatka kadi? Kas naammuantayon, ti talaga a sungbat iti dayta a saludsod ket kangrunaanna nga agpannuray iti panangmatmat ti asawam. Imbes a matmatam a kinaarsagid ti panangmatmat ti asawam, ikagumaam a matmatan ti bagim a kas iti panangmatmat kenka ti asawam, ket mangaramidka kadagiti panagbalbaliw no kasapulan. Insurat ni Pablo: “Tunggal maysa itultuloyna koma a sapulen, saan a ti bukodna a pagsayaatan, no di ket ti pagsayaatan ti sabali a tao.”​—1 Corinto 10:24.

“Siputanyo no Kasano ti Panagimdengyo”

Ti sabali pay nga aspeto iti panangtaming kadagiti di pagkinnaawatan ket masarakan kadagiti sasao ni Jesus: “Siputanyo no kasano ti panagimdengyo.” (Lucas 8:18) Pudno, saan a tuktukoyen ni Jesus ti maipapan iti komunikasion dagiti agassawa. Nupay kasta, agaplikar dayta a prinsipio. Kasano kasayaat ti panagimdengmo iti asawam? Umim-imdengka kadi? Wenno bumallaetka lattan babaen dagiti napasimple a solusion kadagiti parikut a saanmo a naan-anay a natarusan? “No ti asinoman sumungbat iti maysa a banag sakbay a mangngegna, kinamaag dayta iti biangna ken maysa a pannakaipababa,” kuna ti Biblia. (Proverbio 18:13) No ngarud tumaud ti di pagkinnaawatan, kasapulan a pagsaritaanyo dayta nga agassawa ken sipapasnek nga imdenganyo ti maysa ken maysa.

Imbes nga iyaleng-alengmo ti panangmatmat ti asawam, ikagumaam nga ipakita ti “pannakipagmaymaysa ti rikna.” (1 Pedro 3:8) Iti orihinal a Griego, makipagsagaba ti kangrunaan nga anag dayta a termino. No mariribukan ti asawam gapu iti maysa a banag, rumbeng a mariribukanka met. Ikagumaam a matmatan ti banag sigun iti panangmatmatna.

Nalawag a kasta ti inaramid ti nadiosan a tao a ni Isaac. Ibaga kadatayo ti Biblia a nakaro a mariribukan ti asawana a ni Rebecca gapu iti maysa a pakaseknan ti pamilia mainaig iti anakna a ni Jacob. “Karurodko daytoy biagko gapu iti annak a babbai ni Het,” kinunana ken ni Isaac. “No ni Jacob mangalanto iti asawa manipud iti annak a babbai ni Het a kas kadagitoy manipud iti annak a babbai ti daga, ania ti mamaay ti biag kaniak?”​—Genesis 27:46.

Mabalin a nasobraan ni Rebecca ti sasaona gapu ta mariribukan. Apay koma a karurodna ti biagna? Talaga kadi a kaykayatna ti matay no makiasawa ti anakna iti maysa kadagiti anak a babbai ni Het? Nalabit a saan. Kaskasdi, saan nga inyaleng-aleng ni Isaac ti rikna ni Rebecca. Imbes ketdi, natarusan ni Isaac nga umiso ti pakaseknan ni Rebecca, ket nagtignay maitunos iti dayta. (Genesis 28:1) Kasta koma ti aramidem no addanto manen ti pakariribukan ti asawam. Imbes nga ibilangmo a bassit la dayta a banag, imdengam ti asawam, raemem ti panangmatmatna, ken sumungbatka iti naayat a pamay-an.

Panagimdeng ken Panangtarus

Kuna ti maysa a proverbio iti Biblia: “Ti pannakatarus ti maysa a tao pudno unay a pabannayatenna ti ungetna.” (Proverbio 19:11) No kabarbaraan ti riri, naglaka ti sumungbat a sidadarasudos iti tunggal nasakit nga ebkas ti asawam. Ngem masansan a dayta ti mangpakaro iti panagsupiat. Gapuna, bayat a denggem ti asawam, determinadoka koma a saan laeng nga umimdeng kadagiti ibagbagana no di ket tarusam no apay a naibagana dagita. Ti kasta a pannakaawat tulongannaka a mangpalabas iti rurodmo ket makitam ti ramut ti parikut.

Kas pagarigan, no ibaga ni baketmo, “Awan pulos ti panawenmo kaniak!” Mabalin a marurodka a dagus ket paglibakam ti imbagana babaen dagiti makasair a kinapudno. “Maysa nga aldaw ti binusbosko kenka idi napalabas a bulan!” nalabit nga isungbatmo. Ngem no umimdengka a naimbag, nalabit a matarusam a saan a kanayonan a panawen ti kidkiddawen ni baketmo. Imbes ketdi, nalabit nga agkidkiddaw iti pammatalged, nga ibagbagana kenka nga iti panagriknana isu ket liwliwayam ken dimon ipatpateg.

Kas pagarigan ta sika ti asawa a babai ket iyebkas ni lakaymo ti saanna a pannakaay-ayo iti nabiit pay a panaggastom. “Apay a nagdakkel ti ginastom?” masmasdaaw nga iyimtuodna. Nalabit nga agkalinteganka a dagus babaen dagiti impormasion mainaig iti kuarta ti pamilia wenno babaen ti panangidilig iti naggastosanna iti naggastosam. Ngem no adda pannakaawatmo, mabigbigmo a nalabit saan a ti kuarta ti tuktukoyen ni lakaymo. Imbes ketdi, nalabit a pampanunotenna no apay a dimo inkabilangan iti panagdesision no maipapan kadagiti dadakkel a paggastosan.

Siempre, tunggal pagassawaan nalabit nga agduma ti pamay-anda a mangtinong no kasano kaadu a panawen ti busbosenda iti tunggal maysa ken no kasano a desisionanda ti panaggastoda. Ti punto ket, no adda dagiti di pagkinnaawatan, ti pannakatarus ti mangpabannayat iti pungtotmo ken tumulong kenka a mangtarus no ania a talaga dagiti agdama nga isyu. Imbes a sidadarasudos a sumungbat, surotem ti balakad ti mannurat ti Biblia a ni Santiago maipapan iti panagbalin a “nasiglat no iti panagdengngeg, nainayad no iti panagsao, nabannayat no iti panagpungtot.”​—Santiago 1:19.

No kasapulan nga agsaoka, laglagipem a napateg no kasano ti pannakisaom iti asawam. Kuna ti Biblia a “ti dila dagidiay masirib ket makapaimbag.” (Proverbio 12:18) No adda saanyo a nagkinnaawatan iti asawam, makasair kadi wenno mangpaimbag dagiti sasaom? Makalappedda kadi wenno tumulongda iti panagkappia? Kas naammuantayon, ti panagpungtot wenno nadarasudos nga isusungbat gutugotenda laeng ti rinnupir.​—Proverbio 29:22.

No agsubangkayo gapu iti diyo pagkinnaawatan, ikagumaanyo a risuten ti kangrunaan nga isyu. Ipamaysayo ti atensionyo iti ramut ti di panagtunos, saan nga iti tao. Ad-adda a pakaseknan no ania ti umiso imbes a no siasino ti umiso. Agannad tapno dagiti sasaom saanna a rubroban ti nabara a panagrikiar. Kuna ti Biblia: “Ti sao a makapasakit parnuayenna ti unget.” (Proverbio 15:1) Wen, ti pannakitunos wenno saan a pannakitunos ti asawam ket agpannuray iti ibagam ken iti wagas ti panangibagam.

Ti Kalat ket Tapno Mangsolbar, Saan a Tapno Mangabak

Iti panangrisut iti di pagkinnaawatan, ti kalat ket tapno mangsolbar saan a tapno mangabak. Kasano ti mangsolbar? Ti sigurado a pamay-an isu ti panagsirarak ken panangyaplikar iti balakad ti Biblia, ket dagiti assawa a lallaki ti kangrunaan a rumbeng nga agtignay nga umuna. Imbes a dagus a mangyebkas kadagiti natibker a kapanunotan mainaig kadagiti agdama nga isyu wenno parikut, apay a saanyo a matmatan dagita sigun iti panangmatmat ni Jehova? Agkararag kenkuana, ken sapulen ti talna ti Dios a mangsaluad iti pusom ken iti bilegmo nga agpanunot. (Efeso 6:18; Filipos 4:6, 7) Sipapasnek nga ikagumaam a kitaen saan laeng a ti personal a paginteresam no di ket ti paginteresan ti asawam.​—Filipos 2:4.

Ti masansan a mangpairteng iti situasion ket ti panangipalubos a ti nasakit a nakem ken di mamedmedan nga emosion ti mangdominar iti pampanunot ken tignaymo. Iti sabali a bangir, ti sidadaan a panagpaidalan iti balakad ti Sao ti Dios ket mangyeg iti talna, tunos, ken bendision ni Jehova. (2 Corinto 13:11) Gapuna, agpaiwanwan iti “sirib manipud ngato,” iparangarang dagiti nadiosan a galad, ken agapit kadagiti gunggona kas “kadagidiay agar-aramid ti talna.”​—Santiago 3:17, 18.

Wen, rumbeng nga adalentayo amin a tamingen dagiti di pagkinnaawatan iti natalna a pamay-an, uray no kaipapananna daytoy ti panangisakripisiotayo kadagiti personal a pagayatantayo. (1 Corinto 6:7) Wen, iyaplikar ti balakad ni Pablo nga iwaksi ti “pungtot, unget, kinadakes, nabassawang a sasao, ken naalas a sasao manipud iti ngiwatyo. . . . Uksobenyo ti daan a personalidad agraman dagiti aramidna, ket kawesanyo ti bagbagiyo iti baro a personalidad.”​—Colosas 3:8-10.

No dadduma, siempre, makaisawangka kadagiti banag a pagbabawyam inton agangay. (Santiago 3:8) No mapasamak dayta, agpadispensarka iti asawam. Agtultuloy koma ti panangikagumaam. Inton agangay, makitayonto nga agassawa ti dakkel a rimmang-ayan ti panangrisutyo kadagiti saanyo a pagkinnaawatan.

[Kahon/Ladawan iti panid 22]

Tallo nga Addang Tapno Masebseban ti Panagsupiat

• Imdengam ti asawam.​—Proverbio 10:19

• Raemem ti panangmatmatna.​—Filipos 2:4

• Sumungbat iti naayat a pamay-an.​—1 Corinto 13:4-7

[Kahon/Ladawan iti panid 23]

No Ania ti Maaramidmo Ita

Imtuodem iti asawam dagiti saludsod iti baba, ken imdengam dagiti sungbatna a dika bumalballaet. Kalpasanna, kastanto met ti aramiden ti asawam.

• Mannakisupiatak kadi?

• Umim-imdengak kadi a talaga no iyebkasmo ti riknam, wenno sidadarasudos a sumungbatak bayat nga agsasaoka?

• Makapungtot wenno di nainriknaan kadi ti sasaok?

• Ania ti maaramidanta a mangparang-ay iti wagas ti panagsaritata​—nangruna no adda ti dita pagkinnaawatan?

[Ladawan iti panid 21]

Umim-imdengka kadi?

[Ladawan iti panid 22]

“Mariknak a liwliwayan ken dinak ipatpateg”

[Ladawan iti panid 22]

“Awan pulos ti panawenmo kaniak!”

[Ladawan iti panid 22]

“Maysa nga aldaw ti binusbosko kenka idi napalabas a bulan!”