Isasarungkar iti Pasiente No Kasanot’ Itutulong
MAYSA a gayyem ti naiserrek iti ospital, ket talaga a kayatyo a sarungkaran. Aniantot’ sawen ken aramidenyo? Aniat’ itugotyo? Anianto ti nangnangruna a makatulong? Ken adda kadi bambanag a liklikanyonto a sawen ken aramiden?
Kayatyo a makagunggona ti ibibisitayo, saan a basta “Hello,” kadawyan a “Komusta ka?” ket kalpasanna “Good-bye,” agraman nalabit ti “Agpaimbagka nga insigida” a pagragsakan nga iyebkas. Gapuna kasanot’ panangaramidyo iti dayta?
Umuna a pammalakad: “Pilien a nalaing ti tiempo nga ibibisitayo. Mabalin a damagen iti pasiente wenno iti pamiliana no kaanot’ kasayaatan a tiempo, kas koma iti tiempo inton isut’ di okupado kadagiti dadduma a bisita wenno nasinged a kakabagian. Nalabit nasaysayaat ti bumisita iti rabii sakbay ti operasion nga iti dayta ti pasiente magunggonaan iti naragsak, makasinga a panagsasarita imbes nga insigida kalpasan ti operasion, nga iti dayta mabalin nga isuntot’ maul-ulaw wenno naut-ot ti bagina.
Sasao Maipaay ken Manipud iti Masirib
Mabalin nga usigentayo ti ebkas a ‘naragsak a panagsasarita.’ Mainanama a sikat’ mangiyun-una bayat ti ibibisita, ket pagtalinaedem a narayray ti panagsasarita. Ti naiyospital rebbeng a sannan a pakaseknan ti agbalin a naimbag a manangpasangbay kadakayo. Mabalinmo nga alaen dayta a responsabilidad iti komportable a pamay-an ken iti nainggayyeman. Ita, no aniat’ sawenyo, no aniat’ diyonto sawen.
Dikay umay nga addaan ti naliday wenno naladingit a rupa, uray no agparang a di naimbag ti kasasaad ti pasiente. “Ti naragsak a puso naimbag nga agas,” kunat’ masirib a mannurat kadagiti Proverbio, “ngem ti sidudukot nga espiritu magmaganna ti tultulang.” (Proverbio 17:22) Gapuna, laglagipen, responsabilidadyo ti mamagtalinaed a makapabileg ken makaay-ayo ti panagsasarita.—Proverbio 25:11; idiligyo ti Isaias 41:13.
Ti kaudian a damag manipud iti pamilia wenno kongregasion ti pasiente mabalin a makapainteres ken makapabileg, aglallalo no adda naimbag a maipadamagyo. Kasta met, dikay liplipatan ti epekto ti panagkatawa iti panagimbag; sumapul kadagiti gundaway a mangpaisem wenno mangpakatawa iti pasiente. Nasken ti kinatimbeng iti daytoy. Bumisbisitaka saan a kas manangpakatawa wenno managangaw no di ket tapno mangiyebkas iti pudpudno a pannakaseknan ken pannakipagrikna.
Kasapulan met ti pasiente ti panagtalek. Ngarud, dikay agsasao iti negatibo maipapan iti doktor wenno iti ospital. Masansan a nasaysayaat no diyo idildilig ti kasasaad wenno problema ti pasiente iti personal a napadasanyon wenno kadagiti dadduma a naaddaanen umasping a problema, malaksid no naragsak ti imbungada. Nagduduma ti tunggal maysa, ket naisangsangayan ti kasasaad ti tunggal pasiente.—Proverbio 18:13.
Maudi a kapaliiwan maipapan iti panagsasaritayo: Naaddaankay kadin iti narigat, makabannog a kapadasan nga agsasao kas ti kapartak ti bala ti machine gun, kas ti kaapres ti danum nga agdaranudor idiay Iguaçú Falls? Binannognakayo, di ngamin? Gapuna pangaasiyo ta dikay agbalin a kasta no bumisbisitakayo iti maysa a gayyem wenno kabagian a naiyospital. Nupay rebbeng a naragsak ken makapabileg ti panagsaoyo, timbengenyo ti kaadu ken kapartakna. Di kasapulan ti panagbalinyo a nerbioso, a kasla kettay rebbeng a punnuen ti tunggal segundo iti sasao. Makaliwliwa met ti sumagmamano a naulimek a tiempo a panagkaduayo. Wen, annadanyo a dikay mangiyeg iti pakabannogan ti pasiente babaen kadagiti nakaad-adu a bumisita a mangipilt kenkuana ti ad-adda a di mamengga a sasao.
Kasano Kabayag ti Ibibisita?
Iti dadduma a paset ti lubong, ti pamilia ket makipagian iti ospital a kadua ti pasiente. Mabalin a mainanama nga aywanandat’ pannakadigosna ken isut’ pakanenda, ngarud ti kasta nga ibibisita ket masapul a mabayag bassit. Ngem iti kaaduan nga ospital, limitado dagiti oras a panagbisita tapno di unay marigatan ti pasiente ket ti kameng ti ospital maaramidda ti annongenda. Gapuna, iti kaaduanna a kaso ti ibibisitayo di koma lumbes iti maysa nga oras no maysakay a kabagian wenno nasinged a gayyem ti pasiente, ket kaguduat’ oras no kaam-ammonakay laeng. Ania ngay no kiddawen ti pasiente nga agbayagkayo pay? Kaskasdi a nasayaat a limitaran ti ibibisitayo, ta mabalin nga isut’ nabannogen ket di umiso ti panagikeddengna. Siempre, rebbeng a dakay ti mismo nga agdesision, ngem ti kangrunaan a punto ket, dikay sobsobraan ti pannakaabrasayo.
Dayta a balakad rebbeng a maipaganetget a nalaing no agparang nga ad-adun ti bisita ngem iti pagimbaganna a pasangbayen wenno maipaay iti rutina ti ospital. Kinapudnona, ti sumagmamano a mabiit laeng nga ibibisita ket nasaysayaat ken ad-adda nga ipakitanat’ pannakaseknanyo ngem iti maymaysa ngem mabayag nga isasarungkar. Laglagipenyo met, a kasapulan ti kinataktika no ti pasiente addaan kadagiti kabagian a kasla bumusor wenno dida magustuan ti kaaddayo.—Idiligyo ti Proverbio 25:17.
Ti Praktikal a Tulongyo
Uray pay sakbay ti ibibisitayo, sabali pay a nasakbay a panagsagana ti makatulong. Adda kadi nausar a banag a maitugotyo? Dagiti ngay kabbaro a mabasa? Nalabit iti dayta nga aldaw naawatyo ti kaudian a bilang ti magasin a tagiragsaken met ti pasiente. Mabalin a matignay ti pasiente babaen iti kinatulokyo a mangiburay iti napateg a baro a magasin. Mabalinyo pay nga isingasing nga ibasayo kenkuana ti maysa wenno dua a nasarakanyo a makapainteres unay nga artikulo.
Ania pay dagiti mabalinyo nga itugot? Ti bassit a pakalaglagipan a kas iti sabsabong wenno prutas paragsakenna dayta nga aldaw. Sabali pay a mabalin nga itugot isut’ paborito a kendi ti pasiente wenno uray pay kankanen—no maipalubos dayta. Mabalin a kasaoyo ti pamilia maipapan kadagita a klase ti taraon wenno agsaludsod kadagiti nars sakbay nga iserrek dayta iti kuarto.
Mabalinyo met a damagen iti doktor wennno kadagiti nars no adda pay mabalinyo a maited iti pasiente wenno maaramidyo para kenkuana a mangpalag-an iti trabahoda wenno mamagbalin kenkuana nga ad-adda a komportable. Mabalin nga abrasaendat’ tulongyo.
Kayatyo kadit’ tumulong iti dadduma pay a wagas? Agsaludsod iti pasiente maipapan iti babassit a praktikal a bambanag. Sinot’ mangal-ala wenno mangidandanon kenkuana kadagiti suratna? Mabalinyo kadi nga iyoprese ti panangbisitayo iti balay wenno apartmentna, ken nalabit uray pay dalusan dayta a kadua ti gagayyem sakbay ti panagawid ti pasiente? Kasapulan kadi nga adda ti mangikkat kadagiti niebe iti pagnaan, mangsibog kadagiti mula, wenno mangipamuspusan tapno agparang nga adda agtataeng iti balay ket iti kasta di maatrakar dagiti mannanakaw? Masikoran kadi maipapan iti pannakaaywan ti tarakenna? Dagitoy ken dadduma pay a bambanag nalabit addada iti panunot ti pasiente ngem dida mailatak malaksid no agsaludsodkayo. Ti naayat a panagimtuodyo makatulong met a mangipaganetget a pudno a maseknankayo.
Adut’ masasao maipapan ti umiso nga ugali bayat ti ibibisita iti ospital. Kasla mabalin a karkarna, ti panagbadbado ken panagtigtignayyo apektarannat’ wagas a pannakaasikaso ti pasiente babaen kadagiti empleado ti ospital. Mabalin a maragsakanda no mapaliiwda nga adda desente ti itsurana a bumisita iti pasiente. No mapaliiw a sumagmamano kadagita a mararaem a bisita as-asikasuendat’ pagsayaatan ti pasiente, mabalin a maikeddeng ti kameng ti ospital a nalabit mararaem daytoy a pasiente, a, siempre, isu a talaga. Dakamaten ti Biblia ti panagarkos iti bagi ‘iti wagas a maiparbeng kadagiti tattao nga addaan panagraem iti Dios,’ ket iti intay panangaramid iti kasta, mapabilegtay ti kameng tapno asikasuenda a nasayaat iti pasiente.—1 Timoteo 2:9, 10.
No Adda Serioso a Problema
Kadarato, mabalin a ti pasiente a sarsarungkaranyo addaan serioso a problema iti pannakikomunikar iti kameng ti ospital. Maysa a nasayaat a saludsod nga isagana, a di makaapektar iti pribasia ti pasiente, isut’, “Aniat’ makuna ti doktor iti kasasaadmo?” No di nasayaat ti panagandar dagiti bambanag, ket sikat’ responsable a miembro ti pamilia wenno ministro, mabalin a makatulongka. Para iti pagimbagan ti pasiente, mabalin a gagetam ti manggun-od iti impormasion manipud kadagiti kameng ti ospital. Wenno nalabit iyopresermo ti mangkuyog iti pamilia, a mabalin nga agkedked gaput’ sumagmamano a rason tapno makisarita iti doktor.
No kastoy ti kaso, ti kangrunaan a panunotenyo isut’ saan a panagbuteng iti kasasaad ti ospital wenno kadagiti empleado. Mabalin nga adda pay ti pasiente iti intensive-care unit, a nalikmut iti nagduduma a makina ken masaksakit unay a tattao. Mabalin nga agparang a kasla okupado unay ti kameng ti ospital wenno nalabit dida mangikankano. Ti pagannayasan isut’ panagbuteng a mangsinga kadakuada, anianto pay ketdin ti panagsao iti aniaman a kasla maysa a karit. Ngem no dakay ti umiso a manangitakder iti pasiente, maikarikayo (ken isuna) kadagiti nalawag a sungbat ken dagiti pagpilian. Rebbeng a dikay mapasardeng inggat’ di maibanag ti annongenyo. Nupay agannad tapno di makasutil, lagipenyo nga impaganetget pay ni Jesus a kasapulan no dadduma ti agtultuloy a panagkiddaw tapno magun-odan ti pannakaasikaso wenno impormasion a karbengan ti maysa.—Lucas 18:1-6.
Pananglagip iti Ibibisitayo
No nalpasen ti ibibisitayo, a nakaibati iti naragsak a mensahe, mabalin a repasuem ti naibagam ken inaramidmo. Dayta a panagmennamenna tulongannaka a mangammo no kasano a ti sumaruno nga ibibisitayo, iti daytoy a pasiente wenno iti sabali, ket ad-addanto nga epektibo ken makapnek.
Kas pakagupgopan, adut’ maibanagyo iti ibibisita iti ospital. Laglagipenyo ti panagsagana ken panagtarigagay a makatulong. Babaen iti pananggundaway iti oportunidad, mausaryo a nalaing dayta ket mapaneknekankayo a “gayyem a nadekdekket ngem [nainlasagan a] kabsat.”—Proverbio 18:24.
[Kahon iti panid 10]
Ti Makatulong nga Isasarungkaryo iti Pasiente
1. Agsaganakayo.
2. Panunotenyo ti kasasaad ti pasiente. Dikay unay agbayag iti ibibisitayo.
3. Agkawes a siuumiso.
4. Mangiyun-una iti panagsasarita, ngem limitaran ti sasaoyo.
5. Agbalin a mannakitinnulong iti aniaman nga itugot wenno aramidenyo.
6. Agbalin a naregta ken makapabileg.
7. Sumarungkarkayto manen biit.