Laglagipem ti Naindaklan a Namarsua Kenka!
“Laglagipem ita ti Naindaklan a Namarsua kenka . . . sakbay nga umay dagiti dakes nga aldaw.” —ECLESIASTES 12:1.
1. Kasano koma nga usaren dagiti agtutubo a dedikado iti Dios ti kinaagtutubo ken pigsada?
NI Jehova papigsaenna dagiti adipenna a mangaramid iti pagayatanna. (Isaias 40:28-31) Pudno daytoy uray ania ti edadda. Ngem dagiti agtutubo a dedikado iti Dios nangnangruna nga usarenda koma a nainsiriban ti kinaagtutubo ken pigsada. Gapuna, ipapusoda ti pammagbaga ti “managummong,” ni Ari Solomon iti nagkauna nga Israel. Indagadagna: “Laglagipem ita ti Naindaklan a Namarsua kenka kadagiti aldaw ti kinaagtutubom, sakbay nga umay dagiti dakes nga aldaw, wenno dumteng dagiti tawen a panagkunam: ‘Awan ragsakko kadakuada.’”—Eclesiastes 1:1; 12:1.
2. Ania ti rumbeng nga aramiden ti annak dagiti dedikado a Kristiano?
2 Dagiti agtutubo a lallaki ken babbai iti Israel ti damo a nakaiturongan ti pammagbaga ni Solomon maipapan iti pananglaglagip iti Naindaklan a Namarsua bayat ti kinaagtutubo. Nayanakda iti maysa a nasion a dedikado ken Jehova. Komusta met ngay ti annak dagiti dedikado a Kristiano ita? Laglagipenda met koma ti Naindaklan a Namarsua kadakuada. No aramidenda dayta, maidaydayawda ni Jehova ken nasayaatto ti pagbanaganda.—Isaias 48:17, 18.
Dagiti Nasayaat nga Ulidan iti Napalabas
3. Ania a pagwadan ti impaay da Jose, Samuel, ken David?
3 Nailanad iti Biblia ti pakasaritaan ti adu nga agtutubo a nangipaay kadagiti nasayaat nga ulidan maipapan iti pananglaglagip iti Naindaklan a Namarsua kadakuada. Sipud pay iti kinaubingna, linaglagipen ni Jose nga anak ni Jacob ti Namarsua kenkuana. Idi a ni Jose ket sinulisog ti asawa ni Potifar a makikaidda kenkuana, siiinget a nagkedked ni Jose. Kinunana: ‘Kasano ti panangaramidko itoy naindaklan a kinadakes, ken makabasolak iti Dios?’ (Genesis 39:9) Ni Levita a Samuel linaglagipna ti Namarsua kenkuana saan laeng a bayat ti kinaubingna no di ket iti unos ti panagbiagna. (1 Samuel 1:22-28; 2:18; 3:1-5) Di pagduaduaan a ni agtutubo a David a taga Betlehem linaglagipna ti Namarsua kenkuana. Impakitana ti panagtalekna iti Dios idi sinangona ti higante a Filisteo a ni Goliat ket kinunana: “Sika umayka kaniak a sikakampilan ken agraman maysa a pika, ken maysa a gayang: ngem siak umayak kenka iti nagan ni Jehova dagiti buybuyot, ti Dios dagiti buybuyot ti Israel, a sika kinaritmo. Ita nga aldaw ni Jehova iyawatnakanto iti imak: ket kabilenkanto, ket putolekto dayta ulom; . . . tapno isuamin a daga ammuenna koma nga adda ti Dios iti Israel, ket isuamin daytoy a gimong ammuenna koma a ni Jehova saan a mangisalakan a maaramat ti kampilan ken ti pika: ta ti gubat kukua ni Jehova, ket iyawatnakayto iti imami.” Madamdama pay, maysan a bangkay ni Goliat, ket nagtataray dagiti Filisteo.—1 Samuel 17:45-51.
4. (a) Ania ti mangipakita a ti Israelita a balasitang a nakautibo idiay Siria ken ni agtutubo nga Ari Josias linaglagipda ti Naindaklan a Namarsua kadatayo? (b) Kasano nga impakita ni 12-anyos a Jesus a linaglagipna ti Namarsua kenkuana?
4 Ti maysa pay nga agtutubo a nanglaglagip iti Naindaklan a Namarsua isu ti nakautibo nga Israelita a balasitang. Nangipaay iti nagsayaat a pammaneknek iti asawa ti panguluen ti buyot ti Siria a ni Naaman. Nagangayanna, napan ni Naaman iti mammadto ti Dios, naimbagan ti kukutelna, ket nagbalin a managdaydayaw ni Jehova. (2 Ar-ari 5:1-19) Ni agtutubo nga Ari Josias situtured nga intandudona ti nasin-aw a panagdayaw ken Jehova. (2 Ar-ari 22:1–23:25) Ngem ni Jesus a taga Nazaret ti kasayaatan nga ulidan a nanglaglagip iti Naindaklan a Namarsua kenkuana idi ubing pay laeng. Utobenyo ti napasamak idi agtawen ni Jesus iti 12. Inkuyog dagiti dadakkelna a napan nangrambak iti Paskua idiay Jerusalem. Iti panagawidda, nadlawda nga awan ni Jesus; isu a nagsublida tapno mapanda biroken. Iti maikatlo nga aldaw, nasarakanda ni Jesus a makisarsarita kadagiti mannursuro idiay templo maipapan kadagiti saludsod mainaig iti Kasuratan. Kas sungbat iti saludsod ti madandanagan nga inana, inyimtuod ni Jesus: “Apay a kasapulan a sapulendak? Dikay aya ammo a masapul nga addaak iti balay ni Amak?” (Lucas 2:49) Makagunggona ti panagsursuro ni Jesus kadagiti naespirituan a banag idiay templo, ti “balay ni Amana.’ Iti tiempotayo, ti Kingdom Hall dagiti Saksi ni Jehova ket nagsayaat a lugar a pakagun-odan iti umiso a pannakaammo maipapan iti Naindaklan a Namarsua kadatayo.
Itan a Laglagipenyo ni Jehova!
5. Iti bukodyo a sasao, kasanoyo nga ilawlawag ti kinuna ti managummong a nailanad iti Eclesiastes 12:1?
5 Ti tao a naimpusuan nga agdaydayaw ken Jehova tarigagayanna ti agserbi kenkuana iti kasapaan a panawen aginggat’ mabalin ken agserbi iti Dios iti unos ti panagbiagna. Nupay kasta, ania ti masakbayan ti maysa a tao a nangsayang iti kinaagtutubona gapu ta dina linaglagip ti Namarsua? Babaen ti panangipaltiing ti Dios, kinuna ti managummong: “Laglagipem ita ti Naindaklan a Namarsua kenka kadagiti aldaw ti kinaagtutubom, sakbay nga umay dagiti dakes nga aldaw, wenno dumteng dagiti tawen a panagkunam: ‘Awan ragsakko kadakuada.’”—Eclesiastes 12:1.
6. Ania ti mangipakita a ni lakay a Simeon ken ni baket nga Ana linaglagipda ti Naindaklan a Namarsua kadakuada?
6 Awan ti maragsakan kadagiti “dakes nga aldaw” ti kinalakay. Ngem naragsak dagiti lallakay a silalagip iti Dios. Kas pagarigan, idi adda iti templo, ni lakay a Simeon sinakruyna ni maladaga a Jesus ket sirarag-o a kinunana: “Ita, Soberano nga Apo, palpalubosamon ti adipenmo a mapan a siwayawaya a sitatalna sigun iti deklarasionmo; agsipud ta dagiti matak nakitadan ti wagas a panangisalakanmo nga insaganam iti imatang dagiti amin a tattao, maysa a silaw a pangikkat iti abbong manipud kadagiti nasion ken maysa a dayag iti ilim nga Israel.” (Lucas 2:25-32) Linaglagip met ni 84-anyos nga Ana ti Namarsua kenkuana. Kanayon nga adda idi iti templo ket adda idi naipan sadiay ni maladaga a Jesus. “Iti dayta met laeng nga oras immasideg ket rinugianna ti mangipaay ti panagyaman iti Dios ken agsasao maipapan iti ubing kadagidiay amin nga agur-uray iti pannakaispal ti Jerusalem.”—Lucas 2:36-38.
7. Ania ti kasasaad dagidiay lallakay ken babbaketen nga agserserbi iti Dios?
7 Dagiti Saksi ni Jehova ita a limmakayen nga agserserbi iti Dios mabalin a marigatandan ken limitadon ti maaramidda gapu iti kinalakayda. Ngem nakaragragsakda latta, ket anian a panangipategtayo iti matalek a panagserbida! Adda kadakuada ti “rag-o ni Jehova,” ta ammoda nga impakatnan ti di maparmek a pannakabalinna ditoy daga ken insaadnan ni Jesu-Kristo a kas mannakabalin nga Ari sadi langit. (Nehemias 8:10) Itan ti panawen nga ipangag dagiti agtutubo ken nataengan daytoy nga awis: “Babbaro man ken babbalasang; lallakay ken ub-ubbing. Idaydayawda koma ti nagan ni Jehova; ta ti naganna laeng ti maitan-ok; ti dayagna naringringbaw ngem ti daga ken dagiti langlangit.”—Salmo 148:12, 13.
8, 9. (a) Kadagiti siasino a saan a makagunggona dagiti “dakes nga aldaw,” ket apay a kasta? (b) Kasanoyo nga ilawlawag ti Eclesiastes 12:2?
8 Saan a makagunggona—nalabit makaupay unay—“dagiti dakes nga aldaw” ti kinalakay para kadagidiay di mangikabkabilangan iti Naindaklan a Namarsua kadakuada ken awanan pannakaawat kadagiti nadayag a panggepna. Awananda iti naespirituan a pannakaawat a mangsarked kadagiti parikut a kakuykuyog ti kinalakay ken kadagiti rigat a sagsagabaen ti sangatauan sipud pay naitapuak ni Satanas manipud langit. (Apocalipsis 12:7-12) Gapuna, idagadag ti managummong a laglagipentayo ti Namarsua kadatayo “sakbay ti init ken lawag, ken ti bulan, ken dagiti bitbituen, agsipngetda, ket dagiti ulep agsublida iti kalpasan ti tudo.” (Eclesiastes 12:2) Ania ti kaipapanan dagitoy a sasao?
9 Inyarig ni Solomon ti tiempo ti kinaagtutubo iti kalgaw sadi Palestina, a ti init, bulan, ken dagiti bituen isilnagda ti lawagda manipud iti naariwanas a langit. Iti kasta, nakaranraniag dagiti bambanag. Ngem no lakayen ti maysa a tao, mayarig dagiti aldawna iti nalamiis ken matutudo a tiempo ti lam-ek, a bumayakabak ti agsasaruno a rigat. (Job 14:1) Anian a nakalkaldaang no maammuanna ti maipapan iti Namarsua ngem saan nga agserbi kenkuana kabayatan ti arig kalgaw a tiempo ti panagbiagna! Iti kasla tiempo ti lam-ek a panawen ti kinalakay, agsipnget dagiti bambanag, nangruna kadagidiay nangpalabas kadagiti gundawayda nga agserbi ken Jehova bayat ti kinaagtutuboda gapu iti pannakakumikomda kadagiti ubbaw nga aramid. Nupay kasta, uray ania ti edadtayo, ‘surotentay koma a naimbag ni Jehova,’ kas iti inaramid ni matalek a Caleb, maysa a nasungdo a kadua ni mammadto a Moises.—Josue 14:6-9.
Dagiti Epekto ti Kinalakay
10. Ania ti iladladawan dagiti (a) “agaywan iti balay”? (b) “napigsa a tattao”?
10 Insaruno ni Solomon a dinakamat dagiti pakarigatan “iti aldaw inton agpigerger dagiti agaywan iti balay, ket dagiti napigsa a tattao agkubboda, ket dagiti aggiling sumardengda agsipud ta bassitdan, ken dagiti tuman-aw kadagiti tawtawa mapasipngetdan.” (Eclesiastes 12:3) Ti “balay” tuktukoyenna ti bagi ti tao. (Mateo 12:43-45; 2 Corinto 5:1-8) “Dagiti agaywan” iti dayta isu dagiti takiag ken ima a mangsalaknib iti bagi ken mangted kadagiti kasapulan daytoy. Iti kinalakay, kadawyanna nga agpigerger dagitoy gapu ta nakapsutdan, gapu iti nerbios, ken paralisis. “Dagiti napigsa a tattao”—nga isu dagiti saka—saandan a natibker nga adigi no di ket kimmapsut ken bakkawengdan, isu a nainayaden ti pannagnada. Ngem saankay kadi a maragsakan a makakita kadagiti lallakay ken babbaket a kapammatiantayo nga adda kadagiti Nakristianuan a gimong?
11. Iti piguratibo a sasao, siasino “dagiti aggiling” ken “dagiti tuman-aw kadagiti tawtawa”?
11 “Dagiti aggiling sumardengda agsipud ta bassitdan”—ngem kasano? Mabalin a binukbok wenno tuppolen dagiti ngipen, mabilbilangen no adda pay nabati. Agkabulkabuldan wenno saandan a pulos makangalngal. “Dagiti tuman-aw kadagiti tawtawa”—dagiti mata a pagkitatayo agraman ti pannakabalin nga agpanunot—kumudrepdan, no saan man nga agsipngeten a mamimpinsan.
12. (a) Kasano a ‘dagiti ruangan napunitanda’? (b) Ania ti makunayo maipapan kadagiti lallakay ken babbaketen a manangiwaragawag iti Pagarian?
12 Intuloy a kinuna ti managummong: “Ket dagiti ruangan mapunitandanto idiay lansangan; no ti daranudor ti panaggiling mapababa, ket ti maysa tumakderto gapu iti timek ti tumatayab, ket amin dagiti annak a babbai ti musika mapababadanto.” (Eclesiastes 12:4) Ti dua a ridaw ti ngiwat—dagiti bibig—saanda unayen wenno pulos a saandan nga aglukat tapno iyebkasda koma ti adda iti uneg ti “balay,” wenno bagi dagiti lallakay ken babbaket a saan nga agserserbi iti Dios. Awan ti maibaon iti “lansangan” ti publiko a panagbiag. Ngem komusta dagiti naregta a lallakay ken babbaket a mangiwarwaragawag iti Pagarian? (Job 41:14) Mabalin a nainayad ti pannagnada a mapan mamalaybalay ket dagiti dadduma mabalin a marigatandan nga agsao, ngem sigurado a maidaydayawda ni Jah!—Salmo 113:1.
13. Kasano nga inladawan ti managummong ti dadduma pay a parikut dagiti lallakay ken babbaket, ngem ania ti kasasaad dagiti lallakay ken babbaketen a Kristiano?
13 Nakapsuten ti uni ti gilingan gapu ta no lakayen ti maysa a tao, agkabulkabulen. Iti iddana, narabaw ti tuturoganna. Mariing uray iti uni ti billit. Manmanon ti makantana, ken nakapsuten ti panangkantana iti uray ania a sonata. “Amin dagiti annak a babbai ti musika”—dagiti nota ti musika—‘nababadan.’ Ti maysa a lakay dina unayen mangngeg ti musika ken kanta dagiti dadduma. Nupay kasta, dagiti lallakay ken babbaket a napulotan agraman dagiti kakaduada, a lumallakay metten ti dadduma kadakuada, agtultuloy nga idirdir-ida dagiti kanta a pagdaydayaw iti Dios kadagiti Nakristianuan a gimong. Anian a ragsaktayo ta addada iti sibaytayo, a mangidaydayaw ken Jehova iti kongregasion!—Salmo 149:1.
14. Ania ti pagam-amkan dagiti lallakay ken babbaket?
14 Anian a nakalkaldaang ti kasasaad dagiti lallakay, nangruna dagidiay di nangikankano iti Namarsua! Kuna ti managummong: “Wen, agbutengdanto iti daydiay a nangato, ket dagiti nakakigkigtot addadanto iti dalan; ket ti almendro agsabongto, ket ti dudon maysanto nga awit [“guyodennanto ti bagina,”], ket ti gartem mapukaw [“ti alcapara bumtak,”]; agsipud ta ti tao mapan iti agnanayon a pagtaenganna, ket dagiti agdung-aw agsursorda kadagiti lanlansangan.” (Eclesiastes 12:5) No addada iti sagpatan ti nangato nga agdan, adu kadagiti lallakay ti maamak di la ket ta matnagda. Mabalin a maulawda pay ketdi a mangtangad iti aniaman a nangato. No mapanda kadagiti lansangan nga adu ti tao, mabutengda amangan no dangran wenno ranggasan ida dagiti mannipdut.
15. Kasano a ti “almendro agsabong,” ken kasano a ti dudon “guyodenna ti bagina”?
15 No maipanggep iti maysa a lakay, “ti almendro agsabong.” Nabatad nga ipasimudaag daytoy nga isu ket agubanen, pumuraw ti buokna a kas iti niebe. Agregreg dagiti ubanna a kas kadagiti puraw a sabong ti kayo nga almendro. Bayat a ‘guyguyodenna ti bagina,’ nalabit agkubkubbo a nalpay dagiti imana wenno nakabannikes a nakangato ti sikona, kasla dudon ti posturana. Ngem no adda kadatayo ti medio kasta ti posturana, laglagipen koma dagiti dadduma a maibilangtayo iti nabileg, naalibtak a buyot dagiti dudon ni Jehova!—Kitaenyo Ti Pagwanawanan, Mayo 1, 1998, panid 8-13.
16. Ania ti ipasimudaag ti ‘panagbettak ti alcapara’? (b) Ania ti ‘agnanayon a pagtaengan’ ti tao, ket ania dagiti nalawag a pagilasinan ti umad-adani nga ipapatay?
16 Saan unayen a naganas ti pannangan ti maysa a lakay, uray no naimas ti taraon a maipasango kenkuana a kas dagiti alcapara (caper berry). Idi pay a maus-usar dagitoy a bunga kas pangpaganas iti pannangan. ‘Ti panagbettak ti alcapara’ ipasimudaagna a no mapukaw ti ganas ti maysa a lakay, uray daytoy a bunga dina mapaganas ti pannanganna. Ipamatmat dagiti kasta a banag nga asidegen a mapan iti tanem, nga isu ti “pagtaenganna nga agnanayon.” Daytanto ti pagtaenganna nga agnanayon no dina linaglagip ti Namarsua kenkuana ken dakes ti kabibiag a sinurotna, ket dinto laglagipen ti Dios inton panagungar. Dagiti panagagal ken panagasug ti maysa a lakay ket pagilasinan nga umad-adanin ti ipapatayna.
17. Kasano a maikkat ti “lubid a pirak,” ken ania ti mabalin nga iladladawan ti “malukong a balitok”?
17 Maidagadag a laglagipentayo ti Namarsua kadatayo “sakbay ti pannakapugsat ti lubid a pirak, wenno ti pannakaburak ti malukong a balitok, wenno ti pannakaburak ti gorgorita idiay ubbog, wenno ti pannakaburak ti pilid idiay bubon.” (Eclesiastes 12:6) Ti “lubid a pirak” mabalin a tuktukoyenna ti duri (spinal cord). Sigurado ti ipapatay no madadael a mamimpinsan daytoy a nakaskasdaaw a pagdalanan dagiti mensahe nga agturong iti utek. Ti “malukong a balitok” mabalin a tuktukoyenna ti utek, a naibalay iti kasla malukong a cranium, a nakaikonektaran ti duri. Nabalitokan ti kinapateg ti utek ket no agpalia, patay ti ibungana.
18. Ania ti piguratibo a “gorgorita idiay ubbog,” ken ania ti mapasamak no maburak daytoy?
18 “Ti gorgorita idiay ubbog” isu ti puso, a pagturongan ken pagubbogan ti dara nga agrikus iti intero a bagi. No matay ti maysa a tao, mayarig ti puso iti naburak a gorgorita, a nabuong idiay ubbog agsipud ta saanen a makaawat, makalaon, ken makaibomba iti dara a kasapulan tapno mataraonan ken mabang-aran ti bagi. Saanen nga agpusipos ti ‘naburak a pilid idiay bubon,’ isut’ gapuna nga agpatinggan ti panagrikus ti dara a mangsussustiner iti biag. No kasta, nabayagen nga impalgak ni Jehova ken Solomon ti maipapan iti panagrikus ti dara sakbay a pinaneknekan ti mangngagas idi maika-17 a siglo a ni William Harvey nga agrikrikus ti dara.
19. Kasano nga agaplikar iti ipapatay ti sasao ti Eclesiastes 12:7?
19 Kinuna pay ti managummong: “Ket agsubli ti tapok iti daga a kas idi, ket ti espiritu agsubli iti Dios a nangted kenkuana.” (Eclesiastes 12:7) Tangay naburaken ti ‘pilid idiay bubon,’ ti bagi ti tao, a nabukel idi damo iti tapok ti daga, ket agsubli iti tapok. (Genesis 2:7; 3:19) Matay ti kararua agsipud ta ti espiritu, wenno puersa ti biag, nga inted ti Dios ket agsubli ken agtalinaed iti Namarsua kadatayo.—Ezequiel 18:4, 20; Santiago 2:26.
Ania ti Masakbayan Dagidiay Manglaglagip?
20. Ania ti idawdawat ni Moises iti kararagna a nailanad iti Salmo 90:12?
20 Nagsayaat ti panangilawlawag ni Solomon no kasano kapateg ti pananglaglagip iti Naindaklan a Namarsua kadatayo. Wen, saan a basta ababa ken nariribuk ti panagbiag dagidiay silalagip ken ni Jehova ken naimpusuan a mangaramid iti pagayatanna. Agtutuboda man wenno nataengan, ti kaririknada ket kas iti karirikna ni Moises, a nangikararag iti kastoy: “Isuronakami a mangbilang kadagiti al-aldawmi, tapno magun-odmi koma ti puso a manakem.” Sipapasnek a tinarigagayan ti napakumbaba a mammadto ti Dios nga ipakita wenno isuro ni Jehova kenkuana ken kadagiti Israelita a nainsiriban nga ilalaenda ‘dagiti al-aldaw dagiti tawenda’ ket usarenda iti wagas nga anamongan ti Dios.—Salmo 90:10,12.
21. Tapno mabilangtayo dagiti al-aldawtayo a pakaidayawan ni Jehova, ania ti masapul nga aramidentayo?
21 Nangnangruna a determinado koma dagiti Kristiano nga agtutubo a mangipangag iti pammagbaga ti managummong a laglagipenda ti Namarsua. Anian nga agkakaimbag a gundaway ti adda kadakuada a mangipaay iti sagrado a panagserbi iti Dios! Ngem uray ania ti edadtayo, no sursuruentayo a bilangen dagiti aldawtayo a pakaidayawan ni Jehova iti daytoy “panawen ti panungpalan,” mabalin nga agtultuloyto iti agnanayon ti panangbilangtayo. (Daniel 12:4; Juan 17:3) Siempre, tapno maaramidtay dayta, masapul a laglagipentayo ti Naindaklan a Namarsua kadatayo. Masapul met a tungpalentayo a naan-anay ti rebbengentayo iti Dios.
Kasanoyo a Sungbatan?
◻ Apay a maidagadag kadagiti agtutubo a laglagipenda ti Namarsua kadakuada?
◻ Ania dagiti sumagmamano a Nainkasuratan nga ehemplo maipapan kadagidiay nanglaglagip iti Naindaklan a Namarsua kadakuada?
◻ Ania ti dadduma nga epekto ti kinalakay kas inladawan ni Solomon?
◻ Ania ti masakbayan dagidiay silalagip ken Jehova?
[Dagiti Ladawan iti panid 15]
Da David, ti nakautibo nga Israelita a balasitang, ni Ana, ken Simeon linaglagipda ni Jehova
[Dagiti Ladawan iti panid 16]
Dagiti lallakay ken babbaket a Saksi ni Jehova sirarag-o a mangipapaayda iti sagrado a panagserbi iti Naindaklan a Namarsua kadatayo