Dagiti Natay a Patpatgenyo—Makitayonto Pay Aya Ida?
SIAM laeng ti tawen ni John idi natay ni nanangna. Idi kamaudiananna, linagipna ti napasamak idiay puneraria: “Nagdrowingak iti maysa a ladawan para kenkuana ket sinuratak nga indawatko kenkuana nga urayennakami amin idiay langit. Intedko dayta ken ni Tatang tapno ikabilna iti lungon ni nanang, ket uray pay natayen, kayatko a panunoten a naawatna dayta a maudi a mensahe a naggapu kaniak.”—How It Feels When a Parent Dies, ni Jill Krementz.
Di pagduaduaan a patpatgen unay ni John ni nanangna. Kalpasan ti panangdakamatna kadagiti nasayaat a kababalin ni nanangna, kinunana: “Mabalin a diak laeng kayat a lagipen dagiti di makaay-ayo a banag, ngem awan a pulos ti mapanunotko a dakes maipapan kenkuana. Isu ti kapintasan a babai a nakitak iti unos ti panagbiagko.”
Kas ken John, adu ti addaan kadagiti nasayaat a pakalaglagipan kadagiti natay a patpatgenda ken kayatda a makita manen ida. Kastoy ti kuna ni Edith, a ti 26-años nga anakna a lalaki ket natay iti kanser: “Kayatko a patien a sibibiag pay ti anakko ngem diak ammo no sadino ti yanna. Makitakto pay ngata? Diak ammo ngem mangnamnamaak.”
Awan duadua a di yaleng-aleng ti naayat a Namarsua iti tao daytoy a normal a natauan a tarigagay. Isut’ gapuna nga inkarina nga umayto ti tiempo a makadennanto manen dagiti riniwriw [a tattao] dagiti natay a patpatgenda. Naglaon ti Sao ti Dios iti adu a panangtukoy iti daytoy a kari maipapan iti um-umay a panagungar dagiti natay.—Isaias 26:19; Daniel 12:2, 13; Oseas 13:14; Juan 5:28, 29; Apocalipsis 20:12, 13.
Siasino Dagiti Mapagungar Idiay Langit?
Intay usigen ti namnama ni John nga isu ket ur-urayen ti ing-ingungotenna a nanang idiay langit. Adu a relihiuso a tattao ti addaan iti kastoy a namnama wenno pammati. Tapno suportaran dagiti kasta a kapanunotan, tirtiritiren dagiti klero ken dagiti dadduma a social worker dagiti teksto ti Biblia.
Kas pagarigan, kastoy ti kuna ti maysa nga eksperto iti panangtulong kadagiti nagminatay, ni Dr. Elisabeth Kübler-Ross, iti librona nga On Children and Death: “Ti ipapatay kaipapananna laeng ti panangikkattayo iti bagitayo a kas iti panangibellengtayo iti rutrot a pagan-anay, wenno iruruar iti maysa a siled sa agturong iti sabali. Iti Eclesiastes, 12:7, mabasatayo: ‘Ket agsubli ti tapok iti daga a kas idi; ket ti espiritu agsubli iti Dios a nangted iti dayta.’ Kuna ni Jesus: ‘Innak tapno isaganak ti maysa a lugar a maipaay kadakayo tapno no sadino ti yanko addakayo met koma.’ Ken iti mannanakaw a nailansa iti krus: ‘Ita nga aldaw makipaggiankanto kaniak idiay paraiso.’”
Kayat kadi a sawen dagiti nadakamat a teksto a sibibiagen dagiti natay a patpatgentayo ken ur-urayendatayo idiay langit? Intay usigen a naimbag dagiti teksto, mangrugi iti Eclesiastes , 12:7. Nabatad a ti masirib a tao a nagsurat kadagidiay a sasao dina inranta a supiaten ti immun-una nga imbagana iti isu met laeng a libro ti Biblia: “Dagiti sibibiag ammoda a mataydanto; ngem no maipapan kadagiti natay, dida ammo ti aniaman.” (Eclesiastes 9:5) Salsalaysayenna ti ipapatay ti sangatauan iti pangkaaduan. Nainkalintegan aya a patien nga agsublinto amin a napeklan nga ateista ken kriminal iti Dios inton matayda? Saan. Kinapudnona, saan a maikuna dayta maipapan iti uray asino kadatayo, ibilangtay man ti bagbagitayo a naimbag wenno dakes. Tangay awan kadatayo ti nakipaggian idi iti Dios idiay langit, kasano a maibaga nga agsublitayto kenkuana?
Ngarud, ania ti kayat a sawen ti mannurat ti Biblia iti panangikunana nga iti ipapatay, ‘ti espiritu agsubli iti pudno a Dios’? Iti panangaramatna iti Hebreo a sao a naipatarus nga “espiritu,” saanna a tuktukoyen ti maysa a karkarna a banag a mangiduma iti maysa a tao iti sabali. Ngem ketdi, idiay Eclesiastes 3:19, ilawlawag ti isu met laeng a napaltiingan a mannurat ti Biblia nga ‘addaan [ti tao ken dagiti ayup] iti maymaysa nga espiritu.’ Nalawag a ti tuktukoyenna nga “espiritu” isu ti puersa ti biag nga adda kadagiti selula a mangbukel kadagiti pisikal a bagi ti tao ken dagiti ayup. Saantay nga inawat daytoy nga espiritu a direkta manipud iti Dios. Dayta ket inyallatiw kadatayo dagiti natauan a dadakkeltayo idi nayinawtayo ken nayanak idi kamaudiananna. Mainayon pay, saan a literal nga agdaliasat iti law-ang daytoy nga espiritu ken agsubli iti Dios apaman a mataytayo. Ti sasao a ‘ti espiritu agsubli iti pudno a Dios,’ ket maysa a piguratibo nga ebkas a kaipapananna a ti namnama ti maysa a natay a tao nga agbiag iti masanguanan ket agpannuray iti Dios. Isu ti mangikeddeng no siasino ti lagipen ken pagungarennanto iti kamaudiananna. Imutektekanyo no kasano a silalawag nga ipakita ti Biblia daytoy idiay Salmo 104:29, 30.
Pinanggep ni Jehova a Dios a pagungaren iti nailangitan a biag kas espiritu nga annakna ti maysa a limitado a bilang dagiti matalek a pasurot ni Kristo, nga agdagup iti 144,000 laeng. (Apocalipsis 14:1, 3) Dagitoy ti mangbukel iti maysa a nailangitan a gobierno a kadua ni Kristo a pakabendisionan ti sangatauan ditoy daga.
Dagiti immuna a nakaammo iti daytoy isu dagiti matalek nga apostol ni Jesus, a nangibagaanna: “Idiay balay ni Amak adu dagiti paggianan. Ta no saan, imbagak koma kadakayo, agsipud ta mapanak tapno isaganak ti maysa a lugar a maipaay kadakayo. Kasta met, no mapanak ket isaganak ti maysa a lugar a maipaay kadakayo, umayakto manen ket awatenkayto kaniak a mismo iti pagtaengan, tapno no sadino ti yanko addakayo met koma.” (Juan 14:2, 3) Natay dagidiay nga apostol ken dagiti dadduma pay a nagkauna a Kristiano ken nasken nga agurayda nga awanan puot ken patay agingga iti yaay ni Jesus a manggunggona kadakuada iti nailangitan a panagungar. Isut’ gapuna a mabasatayo a ti immuna a Kristiano a martir, ni Esteban, ket ‘naturog ken patay.’—Aramid 7:60; 1 Tesalonica 4:13.
Panagungar iti Biag Ditoy Daga
Ngem ti ngay kari ni Jesus iti kriminal a natay iti sibayna? Kas kadagiti adu a Judio kadaydi a tiempo, patien daytoy a lalaki a mangibaonto ti Dios iti Mesias a mangipasdek iti maysa a pagarian ken mangisubli iti talna ken talged iti nasion dagiti Judio ditoy daga. (Idiligyo ti 1 Ar-ari 4:20-25 iti Lucas 19:11; 24:21 ken Aramid 1:6.) Mainayon pay, inyebkas ti managdakdakes ti pammatina a ni Jesus ket isu Daydiay pinili ti Dios nga agbalin nga Ari. Ngem, iti daydi a kanito, kasla imposible daytoy agsipud ta asideg idin a matay ni Jesus kas maysa a nakondenar a tao. Isut’ gapuna nga impanamnama ni Jesus iti kriminal babaen ti panangikarina kadagitoy a sasao: “Pudno ibagak kenka ita nga aldaw, Makikaduakanto kaniak idiay Paraiso.”—Lucas 23:42, 43.
Dagiti patarus ti Biblia a nangisengngat iti koma sakbay ti ebkas nga “ita nga aldaw” ket mangparnuay iti parikut kadagiti tattao a mayat a makaawat iti sasao ni Jesus. Saan a napan ni Jesus iti aniaman a paraiso iti dayta met laeng nga aldaw. Ngem ketdi, naginana nga awan puotna ken patay iti uneg ti tallo nga aldaw agingga a pinagungar ti Dios. Uray kalpasan ti panagungar ken yuuli ni Jesus idiay langit, isut’ nagur-uray iti makanawan nga ima ni Amana agingga iti dimteng ti tiempo a panagturayna kas Ari iti sangatauan. (Hebreo 10:12, 13) Iti saan a mabayag, bang-aranto ti panagturay ni Jesus iti Pagarian ti sangatauan ken pagbalinenna ti intero a daga a paraiso. (Lucas 21:10, 11, 25-31) Kalpasanna, tungpalennanto ti karina iti dayta a kriminal babaen ti panangpagungarna kenkuana iti biag ditoy daga. Ket makikaduanto ni Jesus iti dayta a lalaki iti pamay-an nga ipaaynanto ti amin a kasapulan dayta a lalaki, agraman ti pannakasapul nga itunos ti kabibiagna kadagiti nalinteg a linteg ti Dios.
Ti Panagungar Dagiti Adu
Kas iti dayta a managbabawi a kriminal, ditoyto daga a mapagungar ti kaaduan a tattao. Maitunos daytoy iti panggep ti Dios a nangparsua iti tao. Naisaad ti immuna a lalaki ken babai iti maysa a paraiso a minuyongan ken naibilin kadakuada nga iturayanda ti daga. No nagtulnogda koma iti Dios, saanda koma a limmakay ken bimmaket ken natay. Iti naituding a tiempo ti Dios, naiturayan ken napagbalin koman a paraiso ni Adan ken dagiti perpekto a kaputotanna ti intero a daga.—Genesis 1:28; 2:8, 9.
Nupay kasta, gapu ta sipapakinakem a nagbasol da Adan ken Eva, inyegda ti ipapatay iti bagbagida ken kadagiti masanguanan a kaputotanda. (Genesis 2:16, 17; 3:17-19) Isut’ gapuna a kuna ti Biblia: “Babaen iti maysa a tao [ni Adan] simrek ti basol iti lubong ken ti ipapatay babaen iti basol, ket iti kasta ti ipapatay nagsaknap iti isuamin a tattao agsipud ta nagbasolda amin.”—Roma 5:12.
Adda laeng maymaysa a tao a nayanak nga awanan iti natawid a basol. Dayta ket isu ti perpekto nga Anak ti Dios, ni Jesu-Kristo, a ti biagna ket nayakar manipud langit iti aanakan ti maysa a birhen a Judio, ni Maria. Pulos a saan a nagbasol ni Jesus ken saan a maikari a mapapatay. Gapuna, addaan ti ipapatayna iti makasubbot a pateg a maipaay iti “basol ti lubong.” (Juan 1:29; Mateo 20:28) Isut’ gapuna a naikuna ni Jesus: “Siak ti panagungar ken ti biag. Ti mangalagad iti pammati kaniak, uray no matay, agbiagto.”—Juan 11:25.
Isu a, wen, adda namnamayo a makadennanto manen dagiti natay a patpatgenyo, ngem nasken nga alagadenyo ti pammati ken Jesus kas Mannubbotyo ken agtulnogkayo kenkuana a kas Ari a dinutokan ti Dios. Din agbayag ikkatento ti Pagarian ti Dios amin a kinadakes ditoy daga. Madadaelto amin a tao a di agpasakup iti turayna. Nupay kasta, makalasatto dagiti iturayan ti Pagarian ti Dios ket adunto ti trabahoda a mamagbalin iti daytoy a daga a paraiso.—Salmo 37:10, 11; Apocalipsis 21:3-5.
Kalpasanna, dumtengto ti nakaay-ayat a panawen para iti panangrugi ti panagungar. Addakayto kadi a mangabrasa kadagiti natay? Agpannuray dayta iti ar-aramidenyo ita. Agur-uray dagiti nakaskasdaaw a bendision kadagiti amin nga agpasakup ita iti turay ti Pagarian ni Jehova babaen ti Anakna, ni Jesu-Kristo.