Intandudo ti Korte Suprema ti Pudno a Panagdayaw iti “Daga ti Ararat”

Maysa nga ubanan nga ama nga addaan iti tallo nga annak a taga Armenia ti naisaklang iti kangatuan a korte iti pagilianda. Agpegpeggad ti wayawayana ken ti wayawaya ti adu a kapammatianna. Umim-imdeng ti Korte bayat a nagadaw iti Biblia tapno ilawlawagna dagiti patpatienna. Tapno matarusan no kasano a daytoy a bista ket nagresulta iti dakkel a balligi agpaay iti pudno a panagdayaw iti dayta a pagilian, usigentayo dagiti napasamak a nagtungpal iti dayta a bista.

MASARAKAN ti Armenia iti daya ti Turkey ken abagatan ti nasaknap a kabambantayan ti Caucasus. Nasurok a tallo a milion ti umilina. Manipud iti kabesera ti pagilian, ti Yerevan, makita ti nangayed a buya ti dua a tuktok ti Bantay Ararat. Sigun iti tradision, daytoy a bantay ti nagsaadan ti daong ni Noe kalpasan ti sangalubongan a Delubio.​—Genesis 8:4.a

Sipud pay idi 1975, itungtungpal dagiti Saksi ni Jehova ti Nakristianuan nga aktibidadda idiay Armenia. Kalpasan a nagbalin nga independente ti Armenia manipud iti dati a Soviet Union idi 1991, nabuangay ti State Council for Religious Affairs tapno mangirehistro kadagiti narelihiosuan nga organisasion. Ngem maulit-ulit a nagkedked daytoy a konsilio a mangirehistro kadagiti Saksi ni Jehova, kangrunaanna a maigapu iti Nakristianuan a neutralidad. Kas resultana, nanipud 1991, nasurok a 100 nga agtutubo a Saksi idiay Armenia ti nasentensiaan ken kaaduanna a naibalud gapu iti naibatay-Biblia a takderda mainaig iti serbisio militar.

Kiniddaw met ti Council nga imbestigaran ti piskal ti gobierno ti narelihiosuan nga aktibidad ni Lyova Margaryan, maysa a Kristiano a panglakayen ken nasaet nga abogado nga agtartrabaho iti maysa a lokal a planta ti koriente a patauden ti atomika nga enerhia. Idi agangay, nasentensiaan ni Kabsat Margaryan maibatay iti Article 244, maysa a kadaanan a linteg ti Soviet a naipaulog idi pay panawen dagiti Khrushchev, a nairanta a manglapped ken naan-anay a mangikisap kadagiti Saksi ni Jehova ken dadduma pay a narelihiosuan a grupo.

Ibilang dayta a linteg a maysa a krimen ti panangorganisar wenno panangidaulo iti maysa a narelihiosuan a grupo nga agpampammarang a mangikaskasaba kadagiti narelihiosuan a pammati tapno ‘mangallilaw kadagiti agtutubo a tumabuno kadagiti narelihiosuan a gimong kadagiti saan a rehistrado a relihion’ ken ‘mangimpluensia kadagiti kamengna tapno pagkedkedanda dagiti annongenda iti komunidad.’ Tapno pasingkedanna ti pammabasolna, impatuldo ti piskal ti kaadda dagiti menor de edad nga ubbing kadagiti gimong nga ikonkondukta ni Kabsat Margaryan iti siudad ti Metsamor. Imbaga ti piskal a pinilit ni Kabsat Margaryan dagiti agtutubo a kameng ti kongregasion tapno agkedkedda iti serbisio militar.

Nangrugi ti Bista

Nangrugi ti bista idi Biernes, Hulio 20, 2001, iti pangukoman ni Mahistrado Manvel Simonyan, iti distrito ti Armavir. Nagtultuloy dayta agingga iti Agosto. Iti testimoniada, inamin met laeng dagiti testigo iti darum nga indiktar dagiti ahente ti National Security Ministry (dati a KGB) ti dadduma a linaon ti naisurat a testimoniada maibusor ken ni Kabsat Margaryan ken pinilitda ida a mangpirma kadagita a testimonia. Iti naminsan, inamin ti maysa a babai nga adda opisial ti Security Ministry a nangdiktar kenkuana tapno ibagana a “dagiti Saksi ni Jehova ket bumusbusor iti gobierno ken relihiontayo.” Impudno ti babai nga awan ti uray maysa a Saksi ni Jehova nga am-ammona a personal no di ket mangmangngegna laeng dagiti akusasion kadakuada kadagiti programa ti Estado iti telebision.

Idi batangnan ti agsao, imbaga ni Kabsat Margaryan nga adda pammalubos dagiti nagannak kadagiti menor de edad nga annakda a tumabuno kadagiti gimong dagiti Saksi ni Jehova. Inlawlawagna met a maysa a personal a desision ti panagserbi iti militar. Nagtultuloy iti sumagmamano nga aldaw ti panangpalutpot ti piskal. Babaen ti Biblia, sikakalma a sinungbatan ni Kabsat Margaryan dagiti saludsod maipapan kadagiti patpatienna, bayat a sinukimat ti piskal dagiti nadakamat a teksto iti bukodna a Biblia.

Idi Setiembre 18, 2001, inkeddeng ti hues nga “awan ti basol” ni Margaryan, a kinunana nga “awan ti makita a krimen” kadagiti ar-aramidenna. Nagparang iti Associated Press ti maysa a makapainteres a report maipapan iti kaso. Kastoy ti linaonna: “Maysa a lider dagiti Saksi ni Jehova idiay Armenia ti naabsuelto ita iti pammabasol a panangkomberte ken panangpilit kadagiti agtutubo nga agkedked iti panagserbi iti militar. Kalpasan ti dua a bulan a panagbista, kinuna ti Korte nga awan ti umdas a pammaneknek maibusor iti lider, ni Levon Markarian [Lyova Margaryan]. Posible a maibalud koma iti lima a tawen. . . . Nupay bigbigen ti Konstitusion ti Armenia ti wayawaya ti relihion, marigatan nga agparehistro dagiti baro a narelihiosuan a grupo, ken dagiti pagannurotan paboranna ti dominante nga Armenian Apostolic Church.” Idi Setiembre 18, 2001, idi impakaammoda iti media ti opisial a takderda, kinuna ti Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE): “Nupay maragsakan iti pangngeddeng, agtultuloy a maladingitan ti OSCE Office no apay a naaramid dayta a bista.”

Nagtultuloy ti Panangbista

Kaskasdi, nagapelar dagiti piskal, ket nagpaut ti bista iti kanayonan nga uppat a bulan. Iti rugi ti bista, idi batang ni Kabsat Margaryan ti agtestigo, maysa a hues ti damo a nagsaludsod kenkuana. Idi mangrugi a sumungbat ni Kabsat Margaryan, bimmallaet ti tserman ket sinupiatna ti kabsat. Iti ibaballaetna, dinan pinalubosan ni Kabsat Margaryan a mangsungbat a naan-anay iti uray maysa laeng kadagiti saludsod. Dina pay imbaga ti rason no apay nga impuerana iti rekord ti kaaduan kadagiti saludsod nga inyimtuod ti depensa ken ni Kabsat Margaryan. Kabayatan ti bista, dagiti kontra-Saksi a panatiko a relihion a nangpunno iti korte maulit-ulit a pinagsasawanda ni Kabsat Margaryan. Kalpasan ti sesion, adu nga ulbod ken ballikug a damag maipapan iti bista ti naipablaak iti telebision. Kas pagarigan, adda agkuna nga inamin kano ni Kabsat Margaryan nga isu ket nakabasol.

Iti ngalay ti bista, nasdaaw dagiti agbuybuya idi a ti panel a buklen ti tallo a hues impakitada ti maysa a surat manipud iti State Council for Religious Affairs a mangkalkalikagum nga ipatungpal dagiti piskal ti desisionda maibusor ken ni Kabsat Margaryan. Naklaat dagiti internasional nga agpalpaliiw iti bista, yantangay iti aplikasionna idi makimiembro iti Council of Europe, binigbig ti Armenia ti obligasionna a “mangsigurado nga amin nga Iglesia wenno narelihiosuan a grupo, partikular dagidiay maawagan kas ‘saan a tradisional,’ mabalinda nga annuroten ti relihionda nga awan panangidumduma.”

Iti panagtultuloy ti bista kadagiti simmaganad a lawas, ad-adda nga immirteng ti kasasaad. Nagtultuloy a nariribuk ken naatakar dagiti Saksi iti uneg ken ruar ti korte. Kinugtaranda ti gurong dagiti Saksi a babbai. Idi inambunda ti maysa a Saksi ngem dina kayat ti agibales, kinabilda ti durina ket naospital.

Kabayatanna, adda baro a hues a nadutokan a mangiggem iti kaso. Iti laksid ti panagregget ti sumagmamano nga agbuybuya a manggulo iti abogado ti depensa, nagtalinaed a kalmado daytoy a hues, a binilinna pay dagiti polis nga iruarda manipud korte ti maysa a babai a mangipukpukkaw iti pangta kadagiti abogado ti depensa.

Naipan iti Korte Suprema ti Armenia

Kamaudiananna, idi Marso 7, 2002, ti korte ti apela intandudona ti desision ti nababbaba a korte. Makapainteres ta maysa nga aldaw sakbay a naipakaammo daytoy a desision, nawaswas ti State Council for Religious Affairs. Naminsan pay, inyapelar dagiti piskal ti desision, ita iti Korte Suprema ti Armenia​—ti Court of Cassation. Kiniddaw ita dagiti piskal iti Korte a mabista manen ket “maipaulog a nakabasol [dagiti Saksi].”

Idi Abril 19, 2002, iti 11:00 ti bigat, nabuangay ti maysa a panel a buklen ti innem a hues, nga indauluan ni Mahistrado Mher Khachatryan. Iti panglukat a sasaona, maysa kadagiti piskal ti nangyebkas iti nakaro a pungtotna kadagiti dua nga immuna a korte gapu ta dida inkeddeng a nakabasol ni Kabsat Margaryan. Ngem iti daytoy a gundaway, ti piskal ti pinagulimek ken siiinget a pinagsaludsodan ti uppat a hues. Maysa a mahistrado ti nangtubngar iti piskal gapu ta pinadasna nga allilawen ti Korte babaen ti panangiramanna kas ebidensia maibusor ken Kabsat Margaryan ti trabaho a panangasaba ken ti di rehistrado a takder dagiti Saksi ni Jehova​—nga agpadpada a di maibilang a krimen iti Article 244. Inawagan ti hues dayta nga inaramid ti piskal kas “panangidadanes babaen ti pammabasol a nakaaramid iti krimen.” Ti sabali pay a mahistrado ti nangdakamat iti nadumaduma a kaso iti European Court a nangbigbig kadagiti Saksi ni Jehova kas “nalatak a relihion” a maikari iti pannalaknib ti European Convention on Human Rights. Kabayatanna, maysa a padi iti korte ti nangipukkaw a pagsisinaen dagiti Saksi ni Jehova ti pagilian. Imbilin ti Korte nga agulimek ti padi.

Kalpasanna, inayaban dagiti mahistrado ni Lyova Margaryan manipud kadagiti agbuybuya​—maysa a tignay a di pay pulos naaramid iti daytoy nangato a korte. Nangipaay ni Kabsat Margaryan iti nagsayaat a panangsaksi maipapan iti Nakristianuan a takder dagiti Saksi ni Jehova kadagiti nadumaduma nga isyu. (Marcos 13:9) Kalpasan ti ababa a panangusig, nagsubli ti Korte ket sangsangkamaysa nga intandudona ti desision a “saan a nakabasol.” Kasta unay ti pannakabang-ar ni Kabsat Margaryan. Iti naisurat a desisionda, kinuna ti Korte: “Daytoy nga aktibidad [ni Lyova Margaryan] ket saan a maibilang a krimen iti sidong ti agdama a linteg, ken daytoy a kita ti akusasion ket maikontra iti Article 23 ti Konstitusion ti Armenia ken Article 9 ti European Convention.”

Dagiti Epekto ti Desision

No nagballigi ti darum, mabalin a maidarum met ti dadduma a Saksi a panglakayen kadagiti amin a kongregasion iti Armenia. Sapay koma ta ti nalawag a desision nga impaulog ti Korte lapdanna ti kasta a panangriribuk. Maysa pay, ti di paborable a desision ket agserbi a pambar ti agtultuloy a di pannakairehistro dagiti Saksi ni Jehova. Agyamantayo ta inikkaten ti Korte daytoy di umiso a pambar.

Kitaentayto no mapatgan ti pannakairehistro ti nasurok a 7,000 a Saksi ni Jehova iti daytoy a pagilian. Kabayatanna, agtultuloy ken rumangrang-ay pay laeng ti pudno a panagdayaw iti “daga ti Ararat.”

[Footnote]

[Ladawan iti panid 12]

Bayat ti pannakabista ni Lyova Margaryan

[Ladawan iti panid 13]

Ni Kabsat Margaryan ken ti pamiliana