BARTOLINA
Nasipnget ken bassit a siled a gagangay nga adda iti uneg ti daga, naaramat kas pagbaludan. Ti Hebreo a sao maipaay iti “bartolina” (mas·gerʹ) nagtaud iti sao a kaipapananna ti “irikep; iserra.” (Ge 19:6; Uk 3:23) Narikna ni David a kasla adda iti bartolina idi tiempo nga aglemlemmeng iti maysa a rukib a kasla maysa a kriminal nga ilemlemmenganna ni Ari Saul. Agparang a nalidem unay idi dagiti kasasaadna, kankanayon nga agpegpeggad ti biagna, adda palpalab-og iti dasdasna, ket awanen sabali pay a lugar a pagkamanganna. Nagkararag ken Jehova maipaay iti pannakawayawaya. (Sal 142:7) Iti simboliko a pamay-an, inusar ni Isaias daytoy a termino iti dua a gundaway: (1) Mainaig iti panangipaay ni Jehova iti asikaso iti “buyot ti nangato” (mabalin a tumukoy kadagiti nasukir nga anghel) ken iti “ar-ari ti daga,” kunaen ti mammadto a “maipupokda iti bartolina” ken maipaayanda iti asikaso “kalpasan ti naruay nga aldaw,” nalabit iparipiripna ti temporario a pannakaluk-at dagiti nasukir nga anghel. (Isa 24:21, 22; idiligyo ti Apo 20:1-3.) (2) Iti Isaias 42:7, ti mammadto dakamatenna ti bartolina idi impadtona ti pannakawayawaya iti naespirituan a kinasipnget ken pannakaibalud. Iti sidong ti pannakapaltiing, impakita ni lakayen a Simeon a ti naud-udi a padto agaplikar kadagidiay pangyegan ni Jesu-Kristo iti lawag ti kinapudno.—Lu 2:25-32; kitaenyo ti PAGBALUDAN.