BAGIS

Ti bituka wenno lalaem. Ti Hebreo a sao a qeʹrev maus-usar a pangdeskribir kadagiti ‘makin-uneg a paset,’ wenno “bagis” ti tattao ken an-animal. (Ex 12:9; 29:13; Sal 5:9) Tukoyenna ti adda “iti uneg” ken masansan a maus-usar kas preposision, a ti kaipapananna ket “uneg; iti tengnga ti.”​—Ge 25:22; De 17:20.

Ti sabali pay a termino a tumukoy iti makin-uneg a kamkameng iti bagi isu ti Hebreo a me·ʽehʹ. Kanayon nga agparang iti pangadu a porma (me·ʽimʹ), naaramat maipaay kadagiti ‘bagis’ iti 2 Samuel 20:10 ken 2 Cronicas 21:15, 18, 19. Ti sao mabalin nga ipasimudaagna ti “makin-uneg a paspaset” ti maysa a parsua, kas iti salaysay maipapan iti dakkel nga ikan a nangalimon ken Jonas. Namindua nga agparang sadiay ken naipakita a pumadpada iti “tian” ti dakkel nga ikan. (Jon 1:17; 2:1, 2) Ti sistema ti panagpaadu dagiti tattao mabalin met a matukoy babaen itoy a Hebreo a termino. (Ge 15:4; Ru 1:11) Gapu iti nabatad a panagnaig iti nagbaetan ti rikrikna ken ti makin-uneg a kamkameng iti bagi, dagiti bagis, wenno lalaem, naibilangda a sentro ti kaunggan a rikrikna.​—Idiligyo ti Isa 63:15; Jer 4:19; 31:20.

Ti pisikal a taraon ket runawen dagiti bagis. Iti pangipadis a pamay-an, naaramat daytoy a mangiladawan iti mental wenno naespirituan a panagrunaw idi naibaga ken Ezequiel, iti maysa a sirmata, a mangan iti maysa a lukot ket punnuenna dagiti bagisna (Heb., me·ʽimʹ) iti dayta. Mapabileg idi ni Ezequiel iti naespirituan babaen ti panangmennamennana ken panangipempenna iti lagipna ti sasao a naisurat iti lukot. Iti kasta nataraonan iti naespirituan ken naipaayan iti mensahe nga isawangna.​—Eze 3:1-6; idiligyo ti Apo 10:8-10.

Iti Kristiano a Griego a Kasuratan, ti sao nga splagʹkhna, a literal a kaipapananna dagiti ‘bagis,’ naminsan a nausar a tumukoy kadagiti literal a bagis. (Ara 1:18) Iti dadduma a paset, nausar a mangiladawan tapno ipasimudaagna dagiti “kinalailo” wenno “nadungngo a panangngaasi.”​—2Co 6:12; Fil 1:8; 2:1; Col 3:12; 1Jn 3:17.