SIPRES

[Heb., teʼash·shurʹ].

Maysa a kayo a patinayon a berde ti bulongna, kameng ti pamilia ti kaykayo a bimmalisungsong ti bungada. Karaman ti sipres kadagiti dadduma pay a kayo a paset ti “dayag ti Libano,” ket daytoy ti mangipasimudaag iti lugar a nagtubuanna ken maysa dayta a kayo nga addaan iti matarigagayan a kalidad wenno nakaskasdaaw a langa. Saan nga umiso a patarus ti “box tree” a nadakamat iti King James Version agsipud ta kunaen ti dadduma nga eskolar nga awan box tree nga agtubtubo idiay Palestina, ket idiay Siria bassit laeng a nababa a mula dayta. (Unger’s Bible Dictionary, 1965, p. 1134; The Interpreter’s Dictionary of the Bible, inurnos ni G. Buttrick, 1962, Tomo 2, p. 292) Adu ti agkuna a posible a sipres ti kayo a tuktukoyen daytoy a Hebreo a sao iti Isaias 41:19; 60:13.​—Kitaenyo ti patarus ni Moffatt; A Dictionary of Life in Bible Times, ni W. Corswant, Suffolk, 1960, p. 55; The Interpreter’s Dictionary of the Bible, Tomo 1, p. 459; Tomo 2, p. 292; Lexicon in Veteris Testamenti Libros, da L. Koehler ken W. Baumgartner, Leiden, 1958, p. 1017.

Addaan ti sipres (Cupressus sempervirens) iti ngumisit a berde a bulbulong ken sangsanga nga umatiddog nga agpangato nga umas-asping iti bulbulong ken sangsanga ti Lombardy poplar. Ti promedio a katayagna ket 9-15 m (30-50 pie) ngem no dadduma mabalin a dumakkel agingga iti 24 m (80 pie). Gagangay a maimulmula daytoy iti intero a Palestina; adda sumagmamano nga ispesimen a nasarakan nga agtubtubo dayta idiay Galaad, Edom, ken kadagiti darisdis ti Bantay Libano. Ti tablana ket natayengteng a lumabaga, nabanglo, ken nakalaglagda. Mabalin nga inaramat dayta dagiti Feniciano, Cretano, ken Griego iti panagaramidda iti barko (Eze 27:6), ket kunaen ti dadduma a ti “natutot a kayo” a nangalaan ni Noe iti tabla nga inaramidna a daong ket isu ti kayo a sipres.​—Ge 6:14; kitaenyo ti NATUTOT A KAYO.

Iti Isaias 41:19, inkari ni Jehova a pagtubuenna kadagiti desierto a lugar ti kaykayo a kadawyan nga agtubtubo kadagiti nadam-eg a daga, ket iti maysa a padto maipapan iti pannakaitan-ok ken kinarang-ay ti Sion, naikuna a mausarto ti sipres, agraman ti presno ken ti parwa, kas pangpapintas iti lugar ti santuario ti Dios.​—Isa 60:13.

Iti Ezequiel 27:6, ti sasao nga “iti kayo a sipres” ket tumunos kadagiti Targum. Nupay kasta, ti Hebreo a sao a naaramat ket bath-ʼashu·rimʹ a kaipapananna ti “anak a babai dagiti Asurita.” Pinasingkedan ti adu nga eskolar a dagitoy dua a Hebreo a sao ket mabasa koma kas maymaysa a sao, bith·ʼash·shu·rimʹ, a kaipapananna “iti kayo a sipres.”