ELISA
Anak ni Javan ken ulo ti pamilia a manipud kenkuana “naiwaras . . . ti populasion dagiti isla ti nasnasion.” (Ge 10:4, 5; 1Cr 1:7) Ti kakaisuna a sabali pay a nakadakamatan ti Elisa iti Biblia ket iti dung-aw a naisawang maibusor iti Tiro, a pagparangan daytoy a nagan kas tumukoy iti maysa a daga wenno rehion a makikomkomersio iti Tiro. Nairepresentar ti Tiro kas piguratibo a barko, a dagiti aruatenna ket impaay ti adu a nasion, a dagiti “isla ti Elisa” ti nangipaay iti “asul a sinulid ken delana a natinaan iti lumabaga a purpura” maipaay iti linong ti kubierta ti barko (nalabit maysa a kita ti balawbaw a salaknib iti init ken tudo).—Eze 27:1-7.
Ni Josephus a Judio a historiador idi umuna a siglo inyaplikarna ti nagan a Halisas (Elisa) kadagiti Halisaeno (Aeoliano), maysa kadagiti sanga a nagtaudan dagiti Griego a tattao. (Jewish Antiquities, I, 127 [vi, 1]) Idi tiempo ni Ezequiel, ti nagan nga Aeolis tumukoy laeng iti maysa a benneg iti makinlaud nga igid ti baybay ti Asia Menor. Mapaliiw nga iti distrito ti Elis iti makin-amianan a laud nga igid ti baybay ti Peloponnesus (ti makin-abagatan a peninsula ti Grecia), adda nagan a kaas-asping ti nagan nga Elisa. Pagaammo met a dagiti Griego nakaipasdekda kadagiti kolonia idiay makin-abagatan nga Italia ken iti isla ti Sicilia, ket ti Aramaiko a Targum, iti komentona maipapan iti Ezequiel 27:7, tukoyenna ti Elisa kas “probinsia ti Italia.” Ti aniaman kadagitoy a lugar ket tumutop iti salaysay iti Ezequiel iti anag a dagitoy a rehion agpatpataudda iti nangina unay a tina a purpura, ngem awan ti maibaga a sigurado a konklusion no maipapan iti nabatad a pannakainaigda iti Elisa, malaksid iti kinapudno a ti pammaneknek ipatuldona ti direksion ti Grecia imbes a ti Amianan nga Africa wenno Chipre. Nainkalintegan met a kunaen a dagiti kaputotan ni Elisa mabalin a saan a maymaysa a disso ti nagtalinaedanda no di ket iti panaglabas dagiti siglo mabalin a nagbaliwbaliw wenno limmawa ti rehion a nagyananda. Ngarud, ti nagan nga Elisa mabalin a nayaplikar iti nadumaduma a disso iti nadumaduma a tiempo.