Jehova​—“Maingel a Persona ti Gubat”

DAGITI kangrunaan a puersa ti armada ti Egipto ti napunasdan. Idiay Nalabaga a Baybay, dagiti bangkay dagiti nagkaruahe ken nagkabayo ti impalpallayog ti dalluyon, ken dagiti aruaten a pakigubat rinugitanda ti igid ti baybay. Indauluan ni Moises, dagiti lallaki ti Israel nagikkisda iti maysa a kanta ti panagballigi: “Kantaak koma ni Jehova, ta isut’ naitan-ok unay. Ti kabayo ken ti nagsakay kenkuana impalladawna idiay baybay. Ni Jehova ket maysa a maingel a persona ti gubat. Jehova ti naganna.”​—Exodo 15:1, 3.

Ti balligi ni Jehova idiay Nalabaga a Baybay pudno a maysa a panangidemonstra ti kinatan-okna iti pannakigubat. Pinanawan ti Israel ti Egipto iti panagsagana ti pannakigubat ngem buyogen ti bassit a kabaelan ti pannakirupak. Babaen iti maysa a monmon nga ulep a nagbalin a monmon nga apuy no iti rabii, inturong ida ni Jehova manipud Rameses agingga “iti pagserkan ti let-ang” idiay Etham. (Exodo 12.37; 13:18,20-22) Idin kinuna ni Jehova ken Moises: “Sawem kadagiti annak ti Israel, nga agsublida ket mapanda agpakarso iti sango ti Pihahirot, iti nagbaetan ti Migdol ken ti baybay, iti sanguanan ti Baalzephon. . . Ket ni Faraon kunaennanto gapu kadagiti annak ti Israel, ‘agalla-allada iti daga.’ . . . Ket kamakamennanto ida.” (Exodo 14:1-4) Situtulnog, ti Israel nagpusipos ken nagna agturong idiay Pihahirot. Dagiti managsimisim ni Faraon impadamagda ti kasla pannakariro, ket kas naipadto, pinagtaray ni Faraon ti armadana tapno kumamat.​—Exodo 14:5-9.

Maysa a Palab-og​—Para iti Israel wenno para ken Faraon?

Napaigidan kadagiti bambantay iti agsinnumbangir, ti baybay iti tengnga, ken dagiti Egipcio iti likudan, nagparang a nalakub dagiti napabutngan nga Israelitas, isu a nagdawatda ti tulong iti Dios. Iti panangurnongna kadagiti umili, kuna ni Moises: “Dikay agbuteng. Agtakderkayo a sititibker ket kitaenyo ti panangisalakan ni Jehova, nga aramidenna kadakayo ita. Ta dagiti Egipcio a makitayo ita diyonto ida makita manen, saan, saanton. Ni Jehova makibakal maipaay kadakayo, ket dakayo agulimekkayo.” (Exodo 14:10-14) Pimmudno iti dayta a kari, “ti monmon nga ulep pimmanaw manipud iti pannagnada ket naggian iti likudanda. Gapuna napan iti nagtengngaan ti kampo dagiti Egipcio ken ti kampo ti Israel. . . Ket daytoy a grupo di nakaasideg iti daydiay a grupo iti agpatnag.”​—Exodo 14:15-20.

Kas imbilin ni Jehova, inlayat ni Moises ti sarukodna iti baybay ket “binisngayna” tapno makalasat dagiti Israelitas. Ket maysa a nakakigkigtot a milagro ti napasamak! (Exodo 14:16, 21) Maysa a napigsa nga angin a naggapu iti daya ti nangrugi a mangbisngay iti danum ti Nalabaga a Baybay, a nangaramid ti dalan nga umdas ti kalawana para iti intero a nasion​—agarup tallo a milion a napipigsa​—a lumasat iti urnos a mapan makigubat. Iti makannigid ken makannawan ti pila dagiti Israelitas, dagiti “nabisngay” a danum nagbalinda a kasla dua a dadakkel a pader.​—Exodo 15:8.

Dagiti Israelitas, a tinulungan ti lawag manipud iti monmon nga apuy, ti nakalasat iti pinamagaan ti angin a daga ti baybay. Idi bumigaten, ti maudi kadagiti Israelitas ti nakaballasiwen. “Ket kimmamakam dagiti Egipcio, ket isuamin dagiti kabayo ni Faraon, dagiti sasakayanna a pakigubat ken dagiti nakakabayona nangrugida a mangsurot kadakuada, iti tengnga ti baybay.” Dagiti kumamkamat nagsebbada iti maysa a palab-og!​—Exodo 14:23.

“Riniribuk [ni Jehova] ti pakarso dagiti Egipcio. Ket inikkatna dagiti ligay dagiti karuaheda tapno maparigatda a mangiturong kadakuada.” Ita inlayaten ni Moises ti imana iti baybay, ket “ti baybay nagsubli iti sigud a kasasaadna.” Narba dagiti pader ti danum ken nangrugida a manglakub kadagiti Egipcio. Pinadasda ti agtaray, “ngem kinibur ida ni Jehova iti tengnga ti baybay.” Awan ti nakalasat! Iti ragsakda inkanta dagiti Israelitas ti kanta ti panagballigi ken Jehova.​—Exodo 14:24–15:3; Salmo 106:11.

Ni Jehova Nakibakal Maipaay ken Josue

Nagbalin a “maingel a persona ti gubat” ni Jehova kadagiti dadduma pay a gubat. Ti maysa isut’ gubat idiay Ai. Ti umuna nga idadarup napaay gapu iti serioso a panagbasol ni Acan. Idi naatur daytoy a banag, ni Jehova ti nangited ken Josue kadagiti bilin ti pannakigubat.​—Josue 7:1, 4, 5, 11-26; 8:1, 2.

Iti panangsurotna kadagiti bilin ni Jehova, iti rabii nangituyang ni Josue iti maysa nga iraraut iti likudan ti siudad, iti makinlaud a sikiganna. Ti kangrunaan a puersana ti naiyalis idiay amianan iti ginget iti apagruar ti Ai ken nagparang a nakasagana para iti sinnango nga iraraut. Dagiti lallaki ti Ai kimmagatda iti appan. Gapu iti ragsakda iti balligi ti kalkalpas a pannakisangoda, awan taktak a kinamatda dagiti Israelitas iti ruar ti siudad. Iti pammarang a panagsanudda, nagtaray dagiti Israelitas “iti dalan ti let-ang,” nga inyadayuda pay nga ad-adda dagiti kabusor manipud iti Ai.​—Josue 8:3-17.

Iti apagpag-isu a kanito, kinuna ni Jehova ken Josue: “Itayagmo ta gayang nga adda ita imam nga iturongmo iti Ai, ta isu iyawatkonto ita imam.” Iti daytoy a senial, dagiti lallaki a mangsaneb rinautda ti siudad, a dinadaelda babaen ti kampilan ken apuy. Iti pannakakitada iti asuk, dagiti puersa ti kabusor iti ruar ti naburiborda. Ni Josue, manipud panagsanud nga agturong iti iraraut, linakubna dagiti kabusor iti tengnga dagiti dua a puersana. Maysa a natauan a balligi? Saan. Nangabak dagiti Israelitas gapu ta, kas kuna met la ni Josue kadakuada: “Ni Jehova a Diosyo ti nakibakal maipaay kadakayo.”​—Josue 8:18-27; 23:3.

Ti Gubat idiay Kison

Ti kinalaing ni Jehova iti gubat ti naidemostra manen idiay Ginget ti Kison, asideg ti Megiddo. Ti ari dagiti Canaanita a ni Jabin inrurumenna ti Israel iti uneg ti 20 a tawen. Ti armadana, iti sidong ti panangidaulo ni Sisera, inramanna ti 900 a karuahe a pakigubat a nalandokan kadagiti daligda​—maysa a kasla di maparmek a puersa kadagidi a panawen.​—Oc-ocom 4:1-3.

Nupay kasta, baeten ken babai a propeta a ni Debora, pinaayaban ni Jehova ni Ukom a Barak tapno ummongenna ti sangapulo ribo a mannakigubat iti tuktok ti Bantay Tabor tapno karitenda ti puersa ni Jabin. Dagdagus a nagtignay ni Sisera iti daytoy a panagrang-ay ti armada, a nagdardaras manipud Haroset agingga iti napegges ti danumna a ginget ti Kison, iti nagbaetan ti Bantay Tabor ken Megiddo. Awan duadua nga inrasonna nga iti dayta a patad a daga, dagiti di nakasagana a sakasaka a soldado ti Israel awan labanda maibusor kadagiti karuaheda. Dina nabigbig, nupay kasta, ti pannakilaban iti maysa a nailangitan a Kabusor.​—Oc-ocom 4:4-7, 12, 13.

Binilin ni Jehova ni Barak nga umakar manipud kadagiti natalged a kabambantayan ti Tabor idiay patag ti ginget, tapno gargarienda dagiti tropa ni Sisera a makigubat. Kalpasanna naggunayen ni Jehova! Maysa a layus ti nangpalukneng ti daga a pagbabakalan, a nangpasardeng kadagiti tropa ni Sisera. Iti simmaganad a pannakakellaat, linaklaka nga inabak dagiti sakasaka a soldado nga Israelitas dagiti kabusorda. “Amin iti kampo ni Sisera napasag babaen iti kampilan. Awan uray maysa a natda.” Dagiti naisawang a dandanum ti Kison ti nangrakrak kadagiti karuahe dagiti Canaanita ken nalabit inyayusna dagiti dadduma a bangkay.​—Oc-ocom 4:4-16; 5:20, 21.

Balligi Maibusor ken Gog ken Buyotna

Dagitoy a pasamak idi ugma nangipaayda kadagiti pangripiripan iti umay a kadadakkelan pay laeng a balligi ni Jehova. Matantan-awanen isut’ gubat a maaramid “iti maudi a paset dagiti tawen.” Sigun iti padto ni Ezequiel, ni Gog, maysa a simbolo “ti agturay daytoy a lubong,” ni Satanas a Diablo, pagtignayenna ti maysa nga internasional a mangdarup a puersa. Idalanna dagiti tropana tapno serrekenda dagiti piguratibo a “bantay ti Israel,” nga isu, ti naibayug a naespirituan a kasasaad ti Nakrisitianuan nga “Israel ti Dios.”​—Ezequiel 38:1-9; Juan 12:31; Galacia 6:16.

Aniat’ mangsulisog ken Gog a mangarmid iti daytoy naan-anay nga iraraut iti ili ti Dios? Ti padto itudona ti natalna, narang-ay iti naespirituan a kasasaadda. Kunkuna ni Gog: “‘Sumang-atakto iti daga ti saan a nabakudan a purpurok. Innakto kadagidiay sitatalna, nga agnanaed a sitatalged, isuda amin agnaedda nga awan ti bakbakud, ket awan met dagiti balunetda wenno ruruangan.’ Daytat’ tapno makaala iti nawadwad a samsam ken agaramid ti panangrabsot . . . iti maysa nga ili . . . nga agur-urnong ti kinabaknang ken sanikua.”​—Ezequiel 38:10-12.

Iti pangkaaduan, dagiti tattao ni Jehova saanda a nabaknang iti material a pamay-an. Nupay kasta, nakapataudda iti nawadwad a naespirituan a kinabaknang kas resulta ti sangalubongan a panangasaba a trabahoda. “Maysa a dakkel a bunggoy . . . manipud kadagiti amin a nasnasion” ti naurnongen, ita agdagupen iti nasurok nga uppat a milion. (Apocalipsis 7:9, 10) Pudno a nabaknang! Ni Satanas​—naunget gapu iti daytoy a naespirituan nga irarang-ay​—padpadasenna nga ikisap ti ili ti Dios.

Ngem babaen iti iseserrekna iti piguratibo a daga ti Israel, ni Gog, iti kasta, darupenna ni Jehova a Dios a mismo. “Ti pungtotko sumgedto,” kuna ni Jehova, daydiay mangibales kadagiti tattaona. Dagiti armada ni Gog mapukawdanto iti pannakariribuk. “Maibusor iti kabsatna mailayatto ti kampilan ti tunggal maysa.” Ibulosto metten ni Jehova dagiti makadadael a pannakabalinna​—“manglayus a tudo ti uraro, apuy ken asupre.” Kas idiay Nalabaga a Baybay, Ai, ken ti Kison, maminsan pay makibakal manen ni Jehova maipaay iti ilina ken ipadayagna ti naganna. “Itan-okkonto ti bagik ken pagsantuekto ti bagik ken ipakaammokto ti bagik iti sango dagiti adu a nasion; ket maammuandanto a siak ni Jehova.”​—Ezequiel 38:18-23.

Ti historiko a rekord dagiti gubat ni Jehova idi ugma mangted kadatayo iti rason maipaay iti naan-anay a panagtalektayo iti daytoy mapasungad a balligi bayat ti “dakkel a rigat.” (Mateo 24:21, 22) Gapu ta kanayon nga isut’ mangtengtengngel kadagiti bambanag, kabaelan ni Jehova a siriban dagiti kabusorna ken imaneobrana dagiti kasasaad agpaay ti pannakaispal ti ilina. Pudno, agbalinto a kas iti impadto ni Isaias: “Kas maysa a maingel a lalaki rummuarto ni Jehova. Kas mannakigubat papigsaennanto ti regtana. Isu agikkisto, wen, iriawnanto ti gubat; iparangnanto ti bagina a napigpigsa ngem kadagiti kabusorna.” (Isaias 42:13) Iti mata dagiti Saksina, isut’ agnanayon a JEHOVA, TI “MAINGEL A PERSONA TI GUBAT”!​—Exodo 15:3.

[Mapa iti panid 25]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

Ti desdes ti Exodo (Ipapanaw) manipud Egipto

GOSHEN

Memphis

Rameses

Succoth

Migdol

Pihahiroth

Etham

[Dagiti ladawan iti panid 26]

Ditoy, iti lugar ti Ai, indalan ni Jehova ni Josue ken ti ilina iti makapakellaat a balligi

Sipapardas a naglippias dagiti danum ti Kison, a nangtulong iti pannakaabak dagiti kabusor ni Jehova

[Credit Line]

Dagiti retrato: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.