KALALAINGAN KADAGITI AGTUTUBO TI JERUSALEM

7, 8. Sigun iti Daniel 1:3, 4, ken 6, aniat’ matarusantayo no maipapan iti nalikudan ni Daniel ken dagiti tallo a kakaduana?

⁷ Saan laeng a dagiti gameng ti templo ni Jehova ti naipan idiay Babilonia. Kuna ti salaysay: “Idin ti ari kinunana ken Aspenaz a panguluen nga opisialna ti palasio a mangyeg iti sumagmamano kadagiti annak ti Israel ken iti naarian a putot ken kadagiti natan-ok, annak nga awan a pulos pilawda, no di ket nasayaat ti langada ken addaanda ti nauneg a pannakaawat iti isuamin a sirib ken nairuamda iti pannakaammo, ken addaanda iti panangilasin no ania ti pagaammo, a kadakuada met adda pannakabael nga agtakder iti palasio ti ari.”—Daniel 1:3, 4.

⁸ Asino dagiti napili? Naibaga kadatayo: “Adda idi kadakuada ti dadduma kadagiti annak ni Juda, da Daniel, Hananias, Misael ken Azarias.” (Daniel 1:6) Manglawag daytoy iti medio nalidem a namunganayan ni Daniel ken dagiti kakaduana. Kas pagarigan, maammuantayo nga “annak ni Juda” ida, ti naarian a tribu. Kamengda man ti naarian a linia wenno saan, rasonable nga ipapan nga uray kaskasano naggapuda kadagiti nangato ken mabigbigbig a pamilia. Malaksid pay iti kinasalun-atda, addaanda iti laing, sirib, pannakaammo, ken nauneg a pannakaawat—isuamin bayat a nakagangganusda ken naawaganda nga “annak,” a nalabit idi rugrugida ti agtin-edyer. Nalabit nagpaiduma da Daniel ken dagiti kakaduana—a kalalaingan—kadagiti agtutubo ti Jerusalem.

PANNAKIDANGADANG ITI PANUNOT

10. Aniat’ naisuro kadagiti agtutubo a Hebreo, ket aniat’ panggep daytoy?

¹⁰ Dagus a nangrugi ti pannakidangadang ti naganus a panunot dagitoy a naidestiero. Tapno masigurado a masukog dagitoy a Hebreo a tin-edyer maitunos iti sistema ti Babilonia, imbilin ni Nabucodonosor a dagiti opisialna “isuro[da] kadakuada ti surat ken ti pagsasao dagiti Caldeo.” (Daniel 1:4) Saan a basta gagangay nga edukasion daytoy. Ilawlawag ti The International Standard Bible Encyclopedia a daytoy “ramanenna ti panangadalda iti Sumeriano, Akkadiano, Aramaico . . . , ken dadduma pay a lenguahe, agraman dagiti nagadu a literatura a naisurat kadagita.” “Dagiti nagadu a literatura” ket naglaon iti historia, matematika, astronomia, ken dadduma pay. Nupay kasta, “dagiti nainaig a relihioso a teksto, agpada kadagiti padles ken astrolohia . . . , dakkel ti pasetda.”