“Nalinteg ti Daldalan ni Jehova”
“Nalinteg ti daldalan ni Jehova, ket dagiti nalinteg isuda dagidiay magnanto kadakuada.”—OSEAS 14:9.
1, 2. Ania a pangrugian ti impaay ni Jehova kadagiti Israelita, ngem ania ti inaramidda?
IDI kaaldawan ni propeta Moises, impaay ni Jehova kadagiti Israelita ti maysa a nalinteg a pangrugian. Ngem idi rugrugi ti maikawalo a siglo K.K.P., dimmakes iti kasta unay ti kasasaadda ket nagbasolda iti nadagsen iti imatang ti Dios. Nabatad daytoy iti Oseas kapitulo 10 agingga iti 14.
2 Nagbalin a managinsisingpet ti puso ti Israel. Dagiti umili iti dayta a sangapulo-tribu a pagarian ‘nagaradoda iti kinadakes’ isu a nagapitda iti kinakillo. (Oseas 10:1, 13) “Idi ubing pay ti Israel, iti kasta isu inayatko,” kinuna ni Jehova, “ket manipud idiay Egipto inayabak ti anakko.” (Oseas 11:1) Inaon ti Dios dagiti Israelita idiay Egipto a nakaadipenanda, ngem panagulbod ken panangallilaw ti insubadda kenkuana. (Oseas 11:12) Gapuna, kastoy ti imbalakad ni Jehova kadakuada: “Rebbeng nga agsublika iti Diosmo, a salimetmetam ti naayat a kinamanangngaasi ken kinahustisia.”―Oseas 12:6.
3. Ania ti mapasamak iti rebelioso a Samaria, ngem kasano a dagiti Israelita maipaayanda iti asi?
3 Dakesto ti pagtungpalan ti nasukir a Samaria ken ti arina. (Oseas 13:11, 16) Ngem mangrugi ti maudi a kapitulo ti padto ni Oseas iti kastoy a pakaasi: “Agsublika ken Jehova a Diosmo, O Israel.” No sibababawi nga agpakawan dagiti Israelita, kaasian ida ti Dios. Nupay kasta, nasken a bigbigenda a “nalinteg ti daldalan ni Jehova” ket magnada kadagita.―Oseas 14:1-6, 9.
4. Ania dagiti prinsipio nga usigentayo manipud iti padto ni Oseas?
4 Daytoy a paset ti padto ni Oseas ket naglaon iti adu a prinsipio a makatulong kadatayo a makipagna iti Dios. Dagitoy dagiti usigentayo: (1) Kalikaguman ni Jehova ti di aginsisingpet a panagdayaw, (2) sisusungdo nga ayaten ti Dios ti ilina, (3) nasken a patinayon a mangnamnamatayo ken ni Jehova, (4) kanayon a nalinteg ti daldalan ni Jehova, ken (5) makapagsubli ken ni Jehova dagiti managbasol.
Kalikaguman ni Jehova ti Di Aginsisingpet a Panagdayaw
5. Ania a kita ti panagserbi ti namnamaen kadatayo ti Dios?
5 Namnamaen ni Jehova nga ipaaytayo kenkuana ti sagrado a panagserbi iti nadalus ken di aginsisingpet a pamay-an. Ngem nagbalin ti Israel a di nabunga a “kumapkapuy a puon ti ubas.” Dagiti umili ‘pinaaduda dagiti altar’ a mausar iti palso a panagdayaw. Dagitoy nga apostata nangibangonda pay kadagiti adigi—nalabit dagiti monmon a nairanta a mausar iti rinuker a panagdayaw. Rebbaen ni Jehova dagitoy nga altar ken dadaelenna dagiti kasta nga adigi.―Oseas 10:1, 2.
6. Tapno maikaritayo a makipagna iti Dios, ania a kababalin ti nasken a liklikantayo?
6 Saan a maipalubos ti panaginsisingpet kadagiti adipen ni Jehova. Ngem ania ti napasamak kadagiti Israelita? Unayen ta “ti pusoda nagbalin a managinsisingpet”! Nupay nakitulagda ken ni Jehova kas maysa a nasion a naidedikar kenkuana, nasarakanna ida a nakabasol iti panaginsisingpet. Ania ti maadaltayo iti daytoy? No nagdedikartayon iti Dios, masapul a ditay agbalin a managinsisingpet! Mangballaag ti Proverbio 3:32: “Ti nasikap a tao nakarimrimon a banag ken Jehova, ngem ti kinasingedna adda kadagidiay napalungdo.” Tapno maikaritayo a makipagna iti Dios, masapul nga ipakitatayo ti ayat a nagtaud ‘iti nadalus a puso ken iti naimbag a konsiensia ken iti pammati nga awanan panaginsisingpet.’―1 Timoteo 1:5.
Sisusungdo nga Ayaten ti Dios ti Ilina
7, 8. (a) Kadagiti ania a kasasaad a matagiragsaktayo ti nasungdo nga ayat ti Dios? (b) Ania ti rumbeng nga aramidentayo no nakaaramidtayo iti nadagsen a basol?
7 No nalinteg ken di aginsisingpet ti panagdayawtayo ken ni Jehova, matagiragsaktayo ti naayat a kinamanangngaasi, wenno nasungdo nga ayatna. Naibaga kadagiti rebelioso nga Israelita: “Agimulakayo iti bin-i maipaay iti bagbagiyo buyogen ti kinalinteg; agapitkayo maitunos iti naayat a kinamanangngaasi. Mangtalonkayo maipaay iti bagbagiyo iti mumulaan a daga, bayat nga adda tiempo a panangbirok ken Jehova agingga nga umay ket mangipaay kadakayo iti pammilin buyogen ti kinalinteg.”―Oseas 10:12.
8 No agbabawi la koma dagiti Israelita ken birokenda ni Jehova! Iti kasta, siraragsak nga ‘ipaayanna ida iti pammilin buyogen ti kinalinteg.’ No makaaramidtayo iti nadagsen a basol, birokentayo ni Jehova, ikararagtayo ti pammakawanna ken kiddawentayo ti naespirituan a tulong dagiti Kristiano a panglakayen. (Santiago 5:13-16) Agpaidalantayo met koma iti nasantuan nga espiritu ti Dios, ta “ti agimulmula a maipaay iti lasagna apitennanto ti panagrupsa manipud iti lasagna, ngem ti agimulmula maipaay iti espiritu apitennanto ti agnanayon a biag manipud iti espiritu.” (Galacia 6:8) No ‘agmulatayo maipaay iti espiritu,’ agtultuloy a matagiragsaktayo ti nasungdo nga ayat ti Dios.
9, 10. Kasano nga agaplikar iti Israel ti Oseas 11:1-4?
9 Makapagtalektayo a kanayon a naayat ti panangtrato ni Jehova kadagiti adipenna. Mapaneknekan daytoy iti Oseas 11:1-4, a pakabasaantayo iti kastoy: “Idi ubing pay ti Israel, iti kasta isu inayatko, ket manipud idiay Egipto inayabak ti anakko. . . . Kadagiti ladawan ni Baal nagisakripisioda, ket kadagiti kinitikitan a ladawan nangrugida a nangpataud iti asuk a sakripisio. Ngem no maipapan kaniak, sinursuruak ti Efraim [dagiti Israelita] a magna, nga innalak ida kadagiti takiagko; ket saanda a binigbig a pinaimbagko ida. Babaen kadagiti tali ti naindagaan a tao intultuloyko nga inaon ida, babaen kadagiti singdan ti ayat, iti kasta nagbalinak kadakuada a kas kadagidiay mangik-ikkat iti sangol kadagiti pangada, ket siaalumamay a nangyegak iti taraon iti tunggal maysa.”
10 Nayarig ditoy ti Israel iti bassit nga ubing. Siaayat nga insuro ni Jehova dagiti Israelita no kasanoda a magna, nga inarakupna ida kadagiti takiagna. Ken agtultuloy nga iyad-adanina ida “babaen kadagiti singdan ti ayat.” Anian a makatukay a ladawan! Iladawanyo ti bagiyo a kas maysa nga ama wenno ina a mangisursuro iti bassit nga anakyo a magna. Mabalin a siuunnat dagiti takiagyo. Mabalin a mangusarkayo iti tali a pagiggamanna tapno saan a matuang. Bueno, kasta ti kinadungngo ti ayat ni Jehova kadakayo. Maragsakan a mangiturong kadakayo babaen kadagiti “singdan ti ayat.”
11. Iti ania a pamay-an a ti Dios ‘nagbalin kadakuada kas daydiay mangik-ikkat iti sangol’?
11 Iti pannakilangenna kadagiti Israelita, ‘nagbalin kadakuada ni Jehova kas kadagidiay mangik-ikkat iti sangol kadagiti pangada, ket siaalumamay a nangyeg iti taraon iti tunggal maysa.’ Kas man la inikkat ti Dios ti sangol ti maysa nga animal tapno saan a marigatan a mangan. Sa la naipasidong dagiti Israelita iti nadagsen a sangol dagiti kabusorda idi saandan a nagpasakup ken ni Jehova. (Deuteronomio 28:45, 48; Jeremias 28:14) Pulos a ditay koma agpaituray iti kabusortayo a ni Satanas tapno ditay sagabaen dagiti ut-ot nga iyeg ti makapadagsen a sangolna. Imbes ketdi, itultuloytayo ti makipagna a sisusungdo iti naayat a Diostayo.
Patinayon a Mangnamnama ken ni Jehova
12. Sigun iti Oseas 12:6, ania ti kasapulan tapno maitultuloytayo ti makipagna iti Dios?
12 Tapno maitultuloytayo ti makipagna iti Dios, nasken a patinayon a mangnamnamatayo kenkuana. Naibaga kadagiti Israelita: “No maipapan kenka, rebbeng nga agsublika iti Diosmo, a salimetmetam ti naayat a kinamanangngaasi ken kinahustisia; ket adda koma patinayon a panangnamnama iti Diosmo.” (Oseas 12:6) Maipaneknek dagiti Israelita nga agbabbabawi ken kayatda ti agsubli ken ni Jehova babaen ti panangipakitada iti naayat a kinamanangngaasi, panangaramidda iti nalinteg, ken ‘patinayon a panangnamnamada iti Dios.’ Uray no kasano kabayagen a makipagpagnatayo iti Dios, nasken a determinadotayo a mangiparangarang iti naayat a kinamanangngaasi ken kinahustisia, ken mangnamnama a patinayon iti Dios.—Salmo 27:14.
13, 14. Kasano nga inyaplikar ni Pablo ti Oseas 13:14, a mangted kadatayo iti ania a rason a mangnamnama ken ni Jehova?
13 Ti padto ni Oseas maipapan kadagiti Israelita ket mangted kadatayo iti naisangsangayan a rason a mangnamnama iti Dios. “Subbotekto ida iti ima ti Sheol,” kinuna ni Jehova. “Alangonekto ida ken patay. Sadino ti ayan dagiti panniludmo, O Patay? Sadino ti ayan ti kinamanangdadaelmo, O Sheol?” (Oseas 13:14) Nupay saan nga ispalen ti Dios dagiti nasukir nga Israelita manipud ken patay iti daydi a tiempo, parmeken ken pukawennanto ni patay iti agnanayon.
14 Idi sinuratan ni Pablo dagiti napulotan a kapammatianna, inadawna ti padto ni Oseas ket insuratna: “Inton daytoy nga agrupsa agkawes iti di panagrupsa ket daytoy a mortal agkawes iti imortalidad, iti kasta ti pagsasao maaramidto kas adda a naisurat: ‘Ni patay maalimon iti agnanayon.’ ‘Patay, sadino ti ayan ti panagballigim? Patay, sadino ti ayan ti panniludmo?’ Ti pannilud a mangpataud iti ipapatay isu ti basol, ngem ti pannakabalin a maipaay iti basol isu ti Linteg. Ngem pagyamanan iti Dios, ta itedna kadatayo ti balligi babaen ken Apotayo a Jesu-Kristo!” (1 Corinto 15:54-57) Ni Jehova pinagungarna ni Jesus. Maysa daytoy a makaliwliwa unay a pammatalged a mapagungar dagiti tattao nga adda iti lagip ti Dios. (Juan 5:28, 29) Anian a nagsayaat a rason a mangnamnama ken ni Jehova! Nupay kasta, saan laeng a ti namnama a panagungar ti mangtignay kadatayo a makipagna iti Dios.
Kanayon a Nalinteg ti Daldalan ni Jehova
15, 16. Ania ti naipadto maipapan iti Samaria, ken kasano a natungpal ti padto?
15 Itultuloytayo ti makipagna iti Dios gapu ta patientayo a “nalinteg ti daldalan ni Jehova.” Dagiti agnanaed iti Samaria saanda a sinurot ti nalinteg a daldalan ti Dios. Ngarud, agikaroda gapu iti basolda ken gapu iti kinaawan ti pammatida ken ni Jehova. Kastoy ti naipadto: “Ti Samaria maibilangto a nakabasol, ta pudno nga isu rebelioso iti Diosna. Mapasagdanto babaen iti kampilan. Malasanglasangto dagiti bukodda nga annak, ket mapirsapirsayto dagiti mismo a masikog a babbaida.” (Oseas 13:16) Ipakita ti historia a dagiti kasta a nakaal-alingget a kinaranggas ket kabaelan nga aramiden dagiti Asirio, dagiti nangparmek iti Samaria.
16 Ti Samaria ti kabesera a siudad ti sangapulo-tribu a pagarian ti Israel. Nupay kasta, mabalin nga agaplikar ti nagan a Samaria iti intero a sakup dayta a pagarian, kas iti pannakausarna ditoy. (1 Ar-ari 21:1) Idi 742 K.K.P., ni Shalmaneser V nga ari ti Asiria rinautna ti siudad ti Samaria. Idi nasakup ti Samaria idi 740 K.K.P., adu kadagiti natan-ok nga umilina ti naidestiero idiay Mesopotamia ken Media. Di masinunuo no ni Shalmaneser V wenno ni Sargon II a kasunona ti nangsakup iti Samaria. (2 Ar-ari 17:1-6, 22, 23; 18:9-12) Nupay kasta, nadakamat kadagiti rekord ni Sargon ti pannakaidestiero dagiti 27,290 nga Israelita iti Makin-amianan a Eufrates ken idiay Media.
17. Imbes nga umsientayo dagiti pagalagadan ti Dios, ania ti nasken nga aramidentayo?
17 Nagikaro dagiti agnanaed iti Samaria gapu ta sinupringda dagiti nalinteg a dalan ni Jehova. Kas dedikado a Kristiano, nasaem met ti pagbanagantayo no iruamtayo ti agbasol, nga umsientayo dagiti nalinteg a pagalagadan ti Dios. Pulos a ditay koma agaramid iti kasta a kinadakes! Imbes ketdi, agbiagtayo a mayannurot kadagitoy a balakad ni apostol Pedro: “Nupay kasta, awan koma kadakayo ti agsagaba a kas manangpapatay wenno mannanakaw wenno managaramid iti dakes wenno kas mannakibiang kadagiti pakaseknan ti sabali a tattao. Ngem no isu agsagaba kas maysa a Kristiano, saanna koma nga ibain, no di ket itultuloyna koma nga idaydayaw ti Dios iti daytoy a nagan.”―1 Pedro 4:15, 16.
18. Kasano a ‘maitultuloytayo a maidaydayaw ti Dios’?
18 ‘Itultuloytayo nga idaydayaw ti Dios’ babaen ti pannagna kadagiti nalinteg a dalanna imbes nga aramidentayo ti kaykayattayo. Pimmatay ni Cain gapu ta inaramidna ti kaykayatna ken dina impangag ti ballaag ni Jehova nga agur-uray ti basol a mangituray kenkuana. (Genesis 4:1-8) Inawat ni Balaam ti tangdan nga indiaya kenkuana ti ari ti Moab ngem saan a nagballigi a nangilunod iti Israel. (Numeros 24:10) Ken ti Dios pinapatayna ni Kore a Levita ken dadduma pay gapu iti panangbusorda iti autoridad da Moises ken Aaron. (Numeros 16:1-3, 31-33) Wen, ditay kayat a suroten ti mammapatay a “dana ni Cain,” agdarasudos iti ‘biddut a tinurong ni naagum a Balaam,’ wenno madadael “iti managalsa a sasao ni Kore.” (Judas 11) Ngem no adda kadatayo ti makaaramid iti nadagsen a basol, makaliwliwa kadatayo ti padto ni Oseas.
Makapagsubli ken ni Jehova Dagiti Managbasol
19, 20. Ania ti indaton dagiti nagbabawi nga Israelita?
19 Uray dagidiay naitibkol a nagaramid iti nadagsen a basol, mabalinda ti agsubli ken ni Jehova. Iti Oseas 14:1, 2, mabasatayo daytoy a pakaasi: “Agsublika ken Jehova a Diosmo, O Israel, ta naitibkolka iti biddutmo. Mangikuyogkayo iti sasao ket agsublikayo ken Jehova. Sawenyo kenkuana, dakayo amin a tattao, ‘Mamakawanka koma iti biddut; ket awatem no ania ti naimbag, ket kas pangsubad idatonminto dagiti urbon a toro dagiti bibigmi.’”
20 Dagiti nagbabawi nga Israelita nangidatonda ‘kadagiti urbon a toro dagiti bibigda’ agpaay iti Dios. Dagitoy ket datdaton ti napasnek a panagdayaw. Tinukoy ni Pablo daytoy a padto idi indagadagna kadagiti Kristiano nga ‘idatonda iti Dios ti sakripisio ti panagdaydayaw, kayatna a sawen, ti bunga dagiti bibig a mangaramid iti publiko a panangideklara iti naganna.’ (Hebreo 13:15) Nagsayaat la ketdin a pribilehio ti makipagna iti Dios ken mangidatag kadagiti kasta a daton iti kaaldawantayo!
21, 22. Ania ti naisubli kadagiti nagbabawi nga Israelita?
21 Dagiti Israelita a nangtallikud iti dakes a danada ken nagsubli iti Dios indatonda kenkuana ‘dagiti urbon a toro dagiti bibigda.’ Kas resultana, naisubli ti sigud a naespirituan a kasasaadda, kas inkari ti Dios. Iti Oseas 14:4-7, kastoy ti kuna ni Jehova: “Paimbagekto ti saanda a kinamatalek. Ayatekto ida iti bukodko a sibubulos a nakem, agsipud ta ti ungetko nagbaw-ing manipud kenkuana. Iti Israel agbalinakto a kas ti linnaaw. Isu agsabongto a kas ti lirio, ket isaknapnanto dagiti ramutna kas iti Libano. Tumanorto dagiti saringitna, ket ti kinatan-okna agbalinto a kas iti kinatan-ok ti kayo nga olibo, ket ti banglona kaslanto iti banglo ti Libano. Agnaeddanto manen iti salinongna. Mangpatubodanto iti bukel, ket agbuseldanto a kas iti ubas. Ti pakalaglagipanna kaslanto iti arak ti Libano.”
22 Dagiti nagbabawi nga Israelita umimbagda iti naespirituan ken matagiragsakda manen ti ayat ti Dios. Agbalin ni Jehova a kasla makapagin-awa a linnaaw kadakuada ta sibabaknang a bendisionanna ida. Maaddaan ti nangabaruanan nga ilina iti kinatan-ok a ‘kas iti kinatan-ok ti kayo nga olibo,’ ket magnadanto kadagiti dalan ti Dios. Tangay determinadotayo a makipagna ken ni Jehova a Dios, ania ti masapul nga aramidentayo?
Itultuloyyo ti Magna Kadagiti Nalinteg a Dalan ni Jehova
23, 24. Ania a makaparegta a padto ti dinakamat ti maudi a sasao ti libro nga Oseas, ken kasano nga apektarannatayo?
23 Iti pannakipagnatayo iti Dios, masapul nga ipakattayo ti “sirib manipud ngato” ken kanayon nga agtignaytayo maitunos kadagiti nalinteg a dalanna. (Santiago 3:17, 18) Kuna ti maudi a bersikulo ti padto ni Oseas: “Siasino ti nasaririt, tapno maawatanna dagitoy a banag? Masirib, tapno maammuanna ida? Ta nalinteg ti daldalan ni Jehova, ket dagiti nalinteg isuda dagidiay magnanto kadakuada; ngem dagiti managsalungasing isuda dagidiay maitibkolto kadakuada.”—Oseas 14:9.
24 Imbes nga agpaidalantayo iti sirib ken kadagiti pagalagadan daytoy a lubong, determinadotayo koma a magna kadagiti nalinteg a dalan ti Dios. (Deuteronomio 32:4) Kasta ti inaramid ni Oseas iti 59 a tawen wenno nasursurok pay. Simamatalek nga impakaammona dagiti mensahe a naggapu iti Dios, nga ammona a dagidiay masirib ken nasaririt maawatanda dagita a sasao. Datayo ngay? Agingga a palpalubosannatayo ni Jehova a mangasaba, itultuloytayo a sapulen dagidiay sisisirib a mangawat iti di kaikarian a kinamanangngaasina. Ket pagragsakantayo nga aramiden daytoy bayat a naan-anay a makibimbinnuligtayo iti “matalek ken masirib nga adipen.”—Mateo 24:45-47.
25. Ti panangusigtayo iti padto ni Oseas ti sigurado a tumulong kadatayo a mangaramid iti ania?
25 Ti panangusigtayo iti padto ni Oseas sigurado a tulongannatayo a makipagna iti Dios buyogen ti namnama a biag nga agnanayon iti baro a lubongna. (2 Pedro 3:13; Judas 20, 21) Anian a nagsayaat a namnama! Mapasaranto ti tunggal maysa kadatayo ti pannakatungpal dayta a namnama no itultuloytayo a paneknekan babaen ti sao ken aramid a naimpusuan a patientayo a “Nalinteg ti daldalan ni Jehova.”
Ania ti Sungbatyo?
• Kasanonatayo a pakilangenan ti Dios no nasin-aw ti panagdayawtayo kenkuana?
• Apay a nasken a patinayon a mangnamnamatayo ken ni Jehova?
• Apay a kombinsidokayo a nalinteg dagiti dalan ni Jehova?
• Kasano a makapagtultuloytayo a magna kadagiti nalinteg a dalan ni Jehova?
[Ladawan iti panid 28]
Awatenyo ti naespirituan a tulong dagiti Kristiano a panglakayen
[Ladawan iti panid 29]
Ti padto ni Oseas tulongannatayo a mangnamnama iti panagungar nga inkari ni Jehova
[Dagiti Ladawan iti panid 31]
Itultuloyyo ti makipagna iti Dios bayat a sipapanunotkayo iti biag nga agnanayon iti masanguanan