3. Aniada a sirkumstansia a nangapektar iti Juda ti tumulong a mangtuding iti tiempo a pannakaisurat ti Habacuc?

³ Kaano nga impaay ni Habacuc dagiti propetiko a mensahena? Tay nadakamat a naisurat ken dagiti sao a “ni Jehova adda iti nasantuan a templona” ipasimudaagna a sitatakder pay laeng ti templo idiay Jerusalem. (2:20) Daytoy, agraman mensahe ti padtona, isingasingna a naiwaragawag di nagbayag sakbay a naduprak ti Jerusalem idi 607 K.K.P. Ngem mano a tawen sakbayna? Mabalin a kalpasan ti turay ni Ari Josias a managbuteng iti Dios, idi 659-629 K.K.P. Iparipirip a mismot’ padto nga adda maaramid ngem di patien dagiti taga Juda uray no maibaga dayta. Ania daytoy? Isut’ panangibaon ti Dios kadagiti Caldeo (taga Babilonia) tapno dusaenda ti nasukir a Juda. (1:5, 6) Mayataday daytoy iti rugrugi ti turay ni idolatroso nga Ari Joacim, tiempo a ti panagduadua ken kinadangkok nagraira sadi Juda. Ni Joacim insaad ni Faraon Neco iti trono, ket ti nasion im-impluensiaan idi ti Egipto. Gapu kadagita a sirkumstansia adda rason dagiti umili a mangtagibassit iti aniaman nga iraraut ti Babilonia. Ngem inabak ni Nabucodonosor ni Faraon Neco idi naggubatda idiay Carkemis idi 625 K.K.P., a nakabungtolan ti puersat’ Egipto. Masapul ngad a naited ti padto kasakbayan dayta. Maipasimudaag ngarud nga idi rugi ti turay ni Joacim daytoy (a nangrugi idi 628 K.K.P.), ket ni Habacuc kinageddan ni Jeremias.

6. Aniat’ kasasaad ti Juda, ket ania ngarud a nakaskasdaaw nga aramid ti yusuat ni Jehova?

⁶ Agasug ti propeta ken Jehova (1:1–2:1). Ti kinasukir sadi Juda pinataudna dagiti saludsod iti isip ni Habacuc. “Kasano ti kabayagna, O Jehova, nga agasugak iti tulongmo, ket dika mangipangag?” inyimtuodna. “Apay a ti panangsamsam ken kinaranggas adda iti sanguanak?” (1:2, 3) Nabibineg ti linteg, ti nadangkes alikubkobenna ti nalinteg, ket ti kinahustisia naballikug. Gapu itoy, adda aramiden ni Jehova a pagsiddaawan, banag a dida “patien nupay maibaga” kadakuada. Talaga a ‘patakderenna dagiti Caldeo’! Nakaal-alingget a talaga ti sirmata nga inted ni Jehova maipapan itoy nauyong a nasion bayat a sidadaras nga umay. Naipamaysa iti panagranggas, ket urnongenna dagiti nakayawan “a kasla darat.” (1:5, 6, 9) Awantot’ makalapped kenkuana, uray pay dagiti ari ken nangato nga opisial, ta katawaanna amin ida. Parmekenna amin a disso a nasarikedkedan. Amin dagitoy ket panangukom ken pannubngar a naggapu ken Jehova, “Daydiay Nasantuan.” (1:12) Siaatentibo nga ur-urayen ni Habacuc ti panagsao ti Dios.