Kapitulo 19—Sangalubongan a Kinatalged iti Sidong ti “Prinsipe ti Kappia”
Ti Umad-adanin a “Gubat ti Dakkel nga Aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin”
1. (a) Ania ti mabiiten a pangobligaran dagiti nasnasion iti Dios a Mannakabalin-amin nga isurat “iti libro dagiti Gubgubat ni Jehova,” ket ania dayta a libro? (b) Iti ania a gubat ti madanonto dayta a libro iti engrande a kangitingitanna?
Dagiti nasnasion iti kamaudiananna dimtengdan iti tiempo inton obligarendan ti Dios a Mannakabalin-amin a mangisurat iti engrande a pangserra “iti libro dagiti Gubgubat ni Jehova.” (Numeros 21:14) Dayta literal a libro ket rekord dagiti gubgubat a nakidangadangan ni Jehova a maipaay iti ilina. Awan duadua a nabasa ni Moises dayta. Ti libro mabalin nga addaan ti pangrugianna iti naballigi a pannakigubat ni Abraham a maibusor kadagiti ar-ari a nangkayaw ken ni Lot, a ni Jehova ti makidangdangadang a maipaay ken ni Abraham. (Genesis 14:1-16, 20) Di agbayag itan, “ti libro dagiti Gubgubat ni Jehova” ti maiyegton iti naindaklan a kangitingitanna babaen ti pannakainayon ti baro a kapitulo—ti salaysay ti nadayag unay a panagballigina. Dayta isunto “ti gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin” idiay Armagedon, ti gibusna no maipapan iti daytoy a sistema dagiti bambanag. (Apocalipsis 16:14, 16) Ipakitanto ti intero a “libro” a ti Dios a Mannakabalin-amin ti di pulos naab-abak iti pannakidangadang, wenno pannakibakal.
2, 3. (a) Nanipud idi pangrugian ti Kinakristiano, aniat’ pudno maipapan ti pannakibakal ni Jehova kadagiti namilitaran a “gubgubat”? (b) Ania ti manggargari ken Jehova iti pannakidangadang a maipaay kadagiti ad-adipenna iti tiempotayo?
2 Pudno, manipud pangrugian ti Kinakristiano agingga ita, sinalsalwadan ni Jehova ti ilina babaen kadagiti pamay-an a naiduma ngem kadagiti namilitaran a pannakigubat. Nikaanoman di nakidangdangadang ni Jehova a maipaay kadagiti Kristiano a saksina kas ti inaramidna iti Israel iti sidong ti Mosaiko a Linteg. Ngem umay ti tiempo iti asidegen a masanguanan inton isut’ namilitaran a makidangadang a maipaay kadagiti debosionado nga ad-adipenna kadagiti moderno a tiempo. Anianto ti mangsulbog iti dayta gubat inton Armagedon?
3 Sakbay ti ibebettak ti gubat ti Dios, ti Babilonia a Dakkel, ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion, ti nadadaelton. Ni Satanas a Diablo ken dagiti di relihiuso a napolitikaan a manangdadael ti Babilonia a Dakkel ket sakitento ti nakemda ti kinapudno a dagiti Saksi ni Jehova ti kakaisuna a narelihiusuan a grupo a nakalasat. Gapu iti dayta dagiti nailubongan nga agtuturay dida nagun-odan ti kalatda a maipaay iti lubong nga awanan Dios. Gapuna, ita, umabanteda a maipaay iti naan-anay nga iraraut kadagiti managdaydayaw ni Jehova, a ti sapasap a kinasoberanona ti iliblibak ken karkaritenda! Gapuna aktualmente a makilablabandanto a maibusor iti Dios.—Apocalipsis 17:14, 16; idiligyo iti Aramid 5:39.
Ni “Jehova dagiti Buybuyot” Pasublienna dagiti Namilitaran nga Ar-aramidna
4. (a) Kasanot’ panagtignay ni Jehova iti iraraut ni Gog? (b) Aniat’ paneknekan dayta a panagtignay, a maitunos iti nagan a “ni Jehova dagiti buybuyot”?
4 Ni Satanas a Diablo, ti simboliko a Gog ti Magog, ti mangidaulo iti daytoy nga iraraut iti ili ni Jehova. Inton usaren ni Gog dagiti awanan Dios nga umariwekwek a mangraut iti ili ni Jehova, tapno samsamen ken dadaelen ida, bumallaetto ni Jehova ket makidangadangen a maipaay iti ilina, kas naipadto idiay Ezequiel 38:2, 12, 18-20. Ti panagtignay ni Jehova ti naipadto met idiay Zacarias 14:3: “Iti kasta ni Jehova mapanto ket makigubatto a maibusor kadagidiay a nasnasion, a kas pannakigubatda idi aldaw ti bakal.” Iti daytoy a pamay-an ti Dios ti Biblia ti mangted pammaneknek kadagiti isuamin a moderno a nasnasion a kaskasdi isut’ Dios a Mannakigubat, a kas idi kaaldawan ti kadaanan nga Israel, idi, kas nailanad iti Hebreo a Kasuratan, isut’ nailadawan kas “Jehova dagiti buybuyot” iti 260 a daras.—Salmo 24:10; 84:12.
5, 6. (a) Ania a gubat ti bumtakto itan, ket asino ti mangidaulo kadagiti nailangitan a buybuyot iti pannakibakal? (b) Ania a salaysay ti inted ni apostol Juan kadagiti nailangitan a buybuyot a mapan makibakal?
5 Inton dumtengen “ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin” daytanto ti tiempo a maipaay “ti gubat” a mangtanda iti dayta nga aldaw. Ni Jehova sininiasanna ti Field Marshallna, ni Jesu-Kristo. Iti nagan ni Jehova, isu ken dagiti nailangitan a buybuyot dagiti linaksa a laksa nga anghel tumapogdanto iti gubat, a kasla nakasakayda kadagiti kabayo a pakigubat. (Judas 14, 15) Kas maysa a koresponsal iti gubat, ikkannatayo ni apostol Juan iti pakpakauna a salaysay iti mangrumek a panagbiktoria a magun-odan ti Field Marshall ni Jehova “iti gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin”:
6 “Ket nakitak ti langit a silulukat, ket, adtoy! ti maysa a kabayo a puraw. Ket daydi nagsakay kenkuana managan idi ti Matalek ken Napudno, ket maipuon iti kinalinteg mangukom ken agaramid iti gubat. Ket dagiti matana kasla darang ti apuy, ket ti ulona adda adu a balbalangat . . . Ket dagiti buybuyot sadi langit sumursurotda kenkuana a nagsakayda kadagiti kakabayo a puraw, nagkawesda ti lupot a nalapat, puraw ken natarnaw. Ket iti ngiwatna rummuar ti maysa a kampilan a natadem, tapno pangdunorna kadagiti pagpagarian, ket iturayanna ida babaen ti maysa a sarukod a landok. Ket isu payatenna ti pagpespesan ti kinaunget ti pungtot ti Dios a Mannakabalin-amin. Ket iti kawesna ken iti rabaw ti luppona, adda a naisurat daytoy a nagan, Ari dagiti ar-ari ken Apo dagiti ap-appo.”—Apocalipsis 19:11-16.
7. Aniat’ kaipapanan ti panangpayat iti simboliko a pagpespesan ti arak iti pungtot ti Dios kadagiti nasnasion?
7 Ti naarian a Field Marshall, ni Jesu-Kristo, ti mangidaulo kadagiti nailangitan a buybuyot iti naballigi nga idadarop a maibusor kadagiti amin a napagtitipon a kabusor inton Armagedon. Pagbalinennanto dayta a pagbabakalan kas maysa a nagdakkelan a pagpespesan ti arak! Yantangay ti Ari dagiti ar-ari “payatenna ti pagpespesan ti kinaunget ti pungtot ti Dios a Mannakabalin-amin” ipakpakita daytoy a dagiti nasnasion ti marumekrumekdanto a naan-anay. Maipakbudanto kas kadagiti naluomen nga ubas iti nagdakkelan a “pagpespesan ti arak,” a sadiay “ti kinaunget ti pungtot ti Dios a Mannakabalin-amin” ti maiyegto kadakuada a buyogen iti makadadael nga epektona. Dagiti nailangitan a buybuyot tumipondanto met iti panangpayatpayat “ti dakkel a pagpespesan ti kinaunget ti pungtot ti Dios.”—Apocalipsis 14:18-20.
8. Kasanot’ panangiladawan ni Jehova kadagiti taktikana iti gubat?
8 Dagiti Saksi ni Jehova ditoy daga didanto ibaklay ti “kampilan” a maibusor kadagiti buybuyot ni Gog, ngem ni Jehova aramidennanto dayta. Isu daytoy ti pannakidangadangna! Ket itan iti kamaudianan dagiti nasnasion iti daytoy adelantado iti siensia a lubong makitadanto ti pannakidangadangna! Denggenyo bayat a salaysayenna dagiti taktika ti pannakigubatna: “‘Ket mangayabakto ti kampilan a maibusor kenkuana [ni Gog] agingga kadagiti amin a bantayko,’ kuna ni Soberano nga Apo Jehova. ‘Tunggal kampilan ti lalaki maibusorto iti kabsatna a lalaki. Ket babaen ti angol ken dara isu ukomekto; ket patuduekto iti rabawna ken kadagiti adu a bunggoyna ken kadagiti adu nga il-ili nga adda kenkuana, ti manglayus a tudo, ken dadakkel nga uraro, apuy ken asufre. Ket padayagekto ti bagik met laeng ken pasantuekto ti bagik met laeng ket agpakaammoakto iti imatang dagiti adu a nasnasion; ket maammuandanto a siak ni Jehova.’”—Ezequiel 38:21-23.
Nausar dagiti Nadiosan nga Ig-igam Kontra iti Kabusor
9. Ania ti sumagmamano kadagiti ig-igam ti pannakigubat nga aramaten ni Jehova a maibusor kadagiti kabusorna?
9 Kas ti igam iti gubat, aramatento ni Jehova dagiti puersa iti panamarsua: dagiti manglayus a tudtudo, dagiti uraro a makapapatay dagiti kadakkelda, ti panagtudo ti apuy ken asufre, ti panagburayok ti danaw manipud kaunggan ti daga, ken dagiti rumanipal a kimat. Iti panagpagilap kadagiti pamay-an ti Dios a pangpapatay kadagiti kabusorna, ti lawag ti nakaranraniagto iti aldaw ken rabii kadagiti natural nga init ken bulan agparangdanto a saandanton a kasapulan ti mangted iti lawag. Kaiyariganna a kaslada naginteken, a saandan nga agtigtignay a kas mangnangted ti lawag no di ket palpalubosanda dagiti naraniag a gayang ni Jehova a maipabuya iti makaited lawag a pannakabalinda. (Habaccuc 3: 10, 11) Ni Jehova ti addaan ti aglaplapusanan a natural a datdatlag a mausarna iti pannakidangadang.—Josue 10:11; Job 38:22, 23, 29.
10. Sigun iti Zacarias 14:12, ania pay ti usarento ni Jehova iti dayta um-umay nga “aldaw ti pannakidangadang”?
10 Iti um-umayen nga “aldaw ti pannakidangadang,” usarento met ni Jehova ti angol ken “ti saplit.” Nagsurat ni mammadto Zacarias maipapan iti daytoy: “Ket daytoy isunto ti didigra a pangsaplit ni Jehova kadagiti amin nga il-ili a nakigubat a maibusor iti Jerusalem: Ti lasagda agibusto bayat nga isuda agtatakderda; ket dagiti matada agibusdanto kadagiti abutda, ket ti dilada agibusdanto iti ngiwatda.”—Zacarias 14:12.
11. Aniat’ mapasamak inton “ti pangsaplit” matamaanna dagiti makigubgubat a mangraut iti ili ni Jehova?
11 Literalto man wenno saan “ti panangsaplit,” daytanto ti mangpaulimek kadagiti ngiwngiwat a silulukat a mangiparuar kadagiti nakabutbuteng a pammutbuteng! Dagiti dildila marumekdanto! Dagiti pannakabalin ti panagkita agsardengdanto, gapuna dagidiay mangrunaw panagmatmatana a manangraut mabalindanto laeng ti rumaut a sibubulsek. Dagiti mata marunotdanto! Dagiti piskel dagiti mannakabalin a mannakigubat kumapuydanto bayat a sitatakderda kadagiti saksakada—saan nga inton nakaiddadan iti daga kas bangbangkay. Dagiti lasag a nangabbungot kadagiti tultulangda aggibus wenno agrunotdanto!—Idiligyo iti Habaccuc 3:5.
12. Kasano nga apektaran “ti pangsaplit” ti kampo militar ken al-alikamen dagiti kabusor?
12 “Ti pangsaplit” ti mangkabilto a bigla kadagiti namilitaran a kampoda. Dagiti lugluganda a pangraut ti dinto makagaraw! (Zacarias 14:15; idiligyo iti Exodo 14:24, 25.) Kas mangipamatmat nga awanto ti serserbi dagiti namilitaran a kagawaanda isu dagiti sasao ti Zacarias 14:6: “Ket maaramidto iti daydiay nga aldaw nga awanto ti lawag—dagiti nasilnag pumanawdanto.” Awanto ti nailangitan a lawag a sumilnag kadakuada. Dagiti artipisial a lawag ti moderno a siensia dinanto maikkat ti kinasipnget ti nasantuan a kinaawan pabor. Dagiti bambanag nga agan-andar didanto makagunay, a kaslattay timmangken gapu iti lam-ek—kimter.
13. Anianto ti mangnayon iti pammutbuteng a tignayen ni Jehova kadagiti manangraut?
13 Amin daytoy ti umdasen a nakabutbuteng! Ngem mangnayon pay iti panagbuteng isu ti kinagulo nga aramidento ti Dios kadagiti manangraut. Ti panagkaykaysa ti panagtignayda a maibusor kadagiti Saksi ni Jehova ti maburakburakto. Kas kadagiti gladiador nga addaan iti makasisirap a turbante a nangabbungot kadagiti ul-uloda kadagiti Romano a pagbabakalan, agkikinnabildanto iti maysa ken maysa nga awan makitkitada. Ti makapapatay a gulo nakasaksaknapto bayat a makiramramanda iti daytoy padapada a panagpipinnatayda.—Zacarias 14:13.
14. (a) Kasanot’ kasaknapto ti panangpapatay iti dayta a tiempo, ket kasano a makiramanto dagiti tumatayab ken an-animal kadagiti gunggona iti panagbiktoria ni Jehova? (b) Anianto ti kababalin dagiti makalasat kadagidiay “pinapatay ni Jehova”?
14 Ti reprep a panangpapatay iti dayta nga aldaw dagiti al-aldaw aglaplapusananto, ta dagiti buybuyot a nakilinea iti dasig ni Gog iti dayta a gubat ti nakaad-adunto. (Apocalipsis 19:19-21) Daytanto ti pudno a maysa a sangalubongan a suppiat, nga awanto ti paset ti daga a makalisi iti pannakadadael. Mainayon pay, dagidiay napapatay inton Armagedon saandanton a maitanem nga addaan kadagiti marka a mangtanda kadakuada. Dagiti amin a kita dagiti tumatayab ken an-animal iti tay-ak makiramandanto iti gunggona iti panagballigi ti Dios, ket, maigiddato iti dayta, tumulongdanto a mangdalus iti daga kadagiti adu a bangkay a naiwaras iti intero a daga a kasla abuno a didanto masangitanen, didanto maitanemen, a karurrurodto dagiti makalasat. (Ezequiel 39:1-5, 17-20; Apocalipsis 19:17, 18) “Dagidiay napapatay ken Jehova” nagun-odandanto ti agnanayon a pakaibabainanda.—Jeremias 25:32, 33; Isaias 66:23, 24.
Ti Nagan ni Jehova Napapintas
15. Ania a naisangsangayan a pasamak ti nalpaston iti dayta, ket ania ti epektona iti nagan ni Jehova?
15 Gapuna, ni “Jehova dagiti buybuyot” babaen iti Field Marshallna, a ni Jesu Kristo, ti nakagun-odto ti awan inggana a dayag nga agpaay kenkuana met laeng. Ti kadadakkelan a pasamak iti historia ti uniberso nalpaston iti dayta—ti pannakaalangon ti sapasap a kinasoberano ni Jehova ken ti pannakasantipikar ti sagrado a naganna. (Ezequiel 38:23; 39:6, 7) Ni Jehova mangaramidto ti nagan nga agpaay kenkuana met laeng a manglab-aw iti aniaman a nailadawan “iti libro dagiti Gubgubat ni Jehova” ken iti Hebreo a Kasuratan iti Nasantuan a Biblia. (Idiligyo iti Isaias 63:12-14.) Anian a nagpintas a nagan ti naaramidton ni Jehova nga agpaay kenkuana met laeng babaen iti mangnibinibi a panagbiktoriana “iti gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin”! Siraragsak amin a managayat iti dayta a nagan nga idayawdanto dayta iti agnanayon, nga agkankanta iti dayawna!
16. Gapu iti umasidegen a “gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin,” ania a kararag ti naiyebkas a maipaay iti “dakkel nga umariwekwek”?
16 Ngarud, agabante, iti pannakibakal, O buybuyot ni Jehova, a kadua ti naarian nga Anakna a ni Jesu-Kristo iti dasigyo! (Salmo 110:5, 6) Bay-am a dagiti matalek a saksim ditoy daga agbalinda a naragsak a sasaksi iti di maartapan a panagbiktoria babaen ken Jesu-Kristo nga Arim “iti gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin.” Bay-am a ti “dakkel nga umariwekwek” agrag-o nga “aggapu iti dakkel a rigat” nga agbalin a dagiti naindagaan a saksim iti agnanayon. (Apocalipsis 7:14) Iti sidong ti naayat a panangaywanmo, bay-am a makalasatda a sumrek idiay awan gubatnan a Milenio a Panagturay ti naballigi a “Prinsipe ti Kappia.” Bay-am nga agbalinda a makitkita a pammaneknek kadagiti mapagungar a natay iti pannakaalangon ti kinasoberano nga isut’ nainkalintegan a kukuam iti intero nga uniberso. Pagyamanan ti panangisuratmo ti engrande a panangserra “iti libro dagiti Gubgubat ni Jehova.” Iti kinaagnanayon, bay-am a daytoy a salaysay ti di maartapan a panagbiktoria nga agtalinaed kadagiti pakasarsaritaan iti sapasap nga historia!